Questa Sera si Recita a Soggetto
Για το έργο του Λουίτζι Πιραντέλλο:
Πρόκειται για χαρακτηριστικότατο δείγμα «θεάτρου εν θεάτρω» ή, όπως θα το συναντήσετε γενικότερα, «θέατρο μέσα στο θέατρο». Γράφτηκε στα τέλη της δεκαετίας του '20 και διακωμωδεί σαρκάζοντας τη θεατρική τέχνη στο σύνολό της: σκηνοθέτες, ηθοποιούς, ερμηνευτές, δραματουργούς, κ.ο.κ. με προεκτάσεις προς τους θεατές και τους κριτικούς ενώ αυτοσαρκάζεται και ο ίδιος ως συγγραφέας.
Σε πρώτο επίπεδο δείχνει την διαμάχη ανάμεσα σε ηθοποιούς και σκηνοθέτη, όμως προχωρώντας βαθύτερα στο κείμενο αντιλαμβάνεται κανείς τους συσχετισμούς Σκηνή-Ζωή και Κείμενο-Θάνατος και την ταύτιση αυτών. Ο Πιραντέλλο, αν μη τι άλλο, αναδεικνύει την ήττα του συγγραφέα από την επέμβαση του σκηνοθέτη πάνω στο εκάστοτε θεατρικό κείμενο.
Σε όλη την έκταση, παρακολουθούμε μια αλλεπάλληλη εναλλαγή μεταξύ ρόλων και ρεαλισμού καθώς η δραματουργία διακόπτεται από την πραγματικότητα και ο θεατής περνά από τη μια κατάσταση στην άλλη με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ποικίλες συνθέσεις: από την κωμωδία στο δράμα και από τον ρεαλισμό στην φαντασία. Μέχρι που αντιλαμβάνεται κανείς πως τα όρια της σκηνικής δράσης περνούν σε εκείνα της πραγματικότητας και το αντίστροφο, ότι κάθε πραγματικότητα μπορεί να είναι κατασκευασμένη (στο σύνολό της ή εν μέρει) και η κάθε θεατρική δράση μπορεί να αγγίζει λιγότερο ή περισσότερο την αληθινή ζωή. Κι αν η ζωή μπορεί να γίνει Τέχνη τότε θα έπρεπε (πιθανότατα) να υπάρχει μια υποσημείωση υπενθύμισης ότι αυτό που συμβαίνει πάνω στη σκηνή είναι μια προσομοίωση.
Σκεφτείτε μόνο πόσο ευμετάβλητος (εντός κι εκτός εισαγωγικών) είναι ο θεατής που στη θέα ενός πλαστικού λουλουδιού σκέφτεται «ωραίο σαν αληθινό» και άλλοτε βλέποντας ένα αληθινό λέει «ωραίο σαν ψεύτικο». Αναλογιστείτε πόση έμπνευση πηγάζει από την ζωή και πόση αλήθεια εισβάλει έτσι στο θέατρο και, από την άλλη, πόση φαντασία περιέχει η πραγματικότητα και πόσο ρεαλισμό η σκηνή. Αυτή είναι η θέση τού νομπελίστα συγγραφέα, θέση δόμησης-αποδόμησης ή/και αποδόμησης-δόμησης που διοχετεύεται μέσα από τον σαρκασμό (του) σε αυτήν την ιλαροτραγωδία.
Στην υπόθεση:
Δύο ιστορίες συναντιούνται και παρουσιάζονται παράλληλα: ένας θίασος αυτοσχεδιάζει για μια παράσταση ενώ γνωρίζουμε μια Σιτσιλιάνικη φιλελεύθερη οικογένεια οι κόρες της οποίας ερωτοτροπούν χωρίς ντροπή. Ένας σκηνοθέτης παρεμβαίνει και οι ερμηνευτές των ρόλων -οι ηθοποιοί(;)- άλλες φορές γίνονται ο εαυτός τους και άλλες επιστρέφουν στο ρόλο τους... ως τη στιγμή που οι ερμηνευτές-ηθοποιοί-ρόλοι-ενσαρκωτές αυτονομούνται και επαναστατώντας διώχνουν τον σκηνοθέτη-καθοδηγητή.
Πρόκειται για χαρακτηριστικότατο δείγμα «θεάτρου εν θεάτρω» ή, όπως θα το συναντήσετε γενικότερα, «θέατρο μέσα στο θέατρο». Γράφτηκε στα τέλη της δεκαετίας του '20 και διακωμωδεί σαρκάζοντας τη θεατρική τέχνη στο σύνολό της: σκηνοθέτες, ηθοποιούς, ερμηνευτές, δραματουργούς, κ.ο.κ. με προεκτάσεις προς τους θεατές και τους κριτικούς ενώ αυτοσαρκάζεται και ο ίδιος ως συγγραφέας.
Σε πρώτο επίπεδο δείχνει την διαμάχη ανάμεσα σε ηθοποιούς και σκηνοθέτη, όμως προχωρώντας βαθύτερα στο κείμενο αντιλαμβάνεται κανείς τους συσχετισμούς Σκηνή-Ζωή και Κείμενο-Θάνατος και την ταύτιση αυτών. Ο Πιραντέλλο, αν μη τι άλλο, αναδεικνύει την ήττα του συγγραφέα από την επέμβαση του σκηνοθέτη πάνω στο εκάστοτε θεατρικό κείμενο.
Σε όλη την έκταση, παρακολουθούμε μια αλλεπάλληλη εναλλαγή μεταξύ ρόλων και ρεαλισμού καθώς η δραματουργία διακόπτεται από την πραγματικότητα και ο θεατής περνά από τη μια κατάσταση στην άλλη με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ποικίλες συνθέσεις: από την κωμωδία στο δράμα και από τον ρεαλισμό στην φαντασία. Μέχρι που αντιλαμβάνεται κανείς πως τα όρια της σκηνικής δράσης περνούν σε εκείνα της πραγματικότητας και το αντίστροφο, ότι κάθε πραγματικότητα μπορεί να είναι κατασκευασμένη (στο σύνολό της ή εν μέρει) και η κάθε θεατρική δράση μπορεί να αγγίζει λιγότερο ή περισσότερο την αληθινή ζωή. Κι αν η ζωή μπορεί να γίνει Τέχνη τότε θα έπρεπε (πιθανότατα) να υπάρχει μια υποσημείωση υπενθύμισης ότι αυτό που συμβαίνει πάνω στη σκηνή είναι μια προσομοίωση.
Σκεφτείτε μόνο πόσο ευμετάβλητος (εντός κι εκτός εισαγωγικών) είναι ο θεατής που στη θέα ενός πλαστικού λουλουδιού σκέφτεται «ωραίο σαν αληθινό» και άλλοτε βλέποντας ένα αληθινό λέει «ωραίο σαν ψεύτικο». Αναλογιστείτε πόση έμπνευση πηγάζει από την ζωή και πόση αλήθεια εισβάλει έτσι στο θέατρο και, από την άλλη, πόση φαντασία περιέχει η πραγματικότητα και πόσο ρεαλισμό η σκηνή. Αυτή είναι η θέση τού νομπελίστα συγγραφέα, θέση δόμησης-αποδόμησης ή/και αποδόμησης-δόμησης που διοχετεύεται μέσα από τον σαρκασμό (του) σε αυτήν την ιλαροτραγωδία.
Στην υπόθεση:
Δύο ιστορίες συναντιούνται και παρουσιάζονται παράλληλα: ένας θίασος αυτοσχεδιάζει για μια παράσταση ενώ γνωρίζουμε μια Σιτσιλιάνικη φιλελεύθερη οικογένεια οι κόρες της οποίας ερωτοτροπούν χωρίς ντροπή. Ένας σκηνοθέτης παρεμβαίνει και οι ερμηνευτές των ρόλων -οι ηθοποιοί(;)- άλλες φορές γίνονται ο εαυτός τους και άλλες επιστρέφουν στο ρόλο τους... ως τη στιγμή που οι ερμηνευτές-ηθοποιοί-ρόλοι-ενσαρκωτές αυτονομούνται και επαναστατώντας διώχνουν τον σκηνοθέτη-καθοδηγητή.
Έχω δει πολλά θεατρικά στο Studio Κυψέλης και δη σε σκηνοθεσία Γιώργου Λιβανού που, παρά τους περιορισμούς που έχει η boutique σκηνή του, του αρέσουν οι πολυπληθείς θίασοι και βρίσκει πάντα τον τρόπο να επιβάλλεται στα εδαφικά όρια του χώρου. Πέρα όμως από την ευφυΐα του σκηνοθέτη να προσαρμόζεται στις όποιες συνθήκες με επιτυχία, θεωρώ ότι η συγκεκριμένη παράσταση είναι ό,τι καλύτερο έχει ανεβάσει τα τελευταία χρόνια. Όχι επειδή οι άλλες δουλειές είχαν κακές ερμηνείες ή αδιάφορα κείμενα ή κάτι άλλο -εξάλλου, έχω τοποθετηθεί δημόσια και για εκείνες- αλλά επειδή αυτό το έργο απευθύνεται σε ευρύ κοινό, είναι πιο εύκολο να προσεγγίσει το μέσο θεατή και απείρως πιο προσιτό ακόμα και σε μη μυημένους θεατρόφιλους. Μετά από καιρό, το έργο δεν έχει ανάγκη από θεατές με μεγάλη θεατρική εμπειρία ώστε να πιάνουν όλα τα λεπτά νοήματα ή να "βλέπουν" κάτω από τις ατάκες ή να ανιχνεύουν το δεύτερο και το τρίτο επίπεδο κ.ο.κ. Δε χρειάζεται να έχει παρακολουθήσει κανείς εκατοντάδες παραστάσεις ποικίλων θεμάτων ή να έχει εμβαθύνει στη δραματική τέχνη και, φυσικά, δε θα ταλαιπωρηθεί από περίεργες/άγνωστες λέξεις και δύσκολα νοήματα. Δε θα αναγκαστεί να αμφιταλαντευτεί για το παραμικρό... μόνο θα καθίσει αναπαυτικά και θα απολαύσει το θέαμα που προσφέρουν από κοινού η υπεταλαντούχα Ροζίτα Σώκου που χειρίστηκε το έργο μοναδικά, ο ενδεκαμελής θίασος, ο Γιώργος Λιβανός (φυσικά) και η εκπληκτική Νίκη Γκουντούμη στο πιάνο -ένα ακόμη υπέροχο συν της παράστασης καθώς η ζωντανή μουσική πάντα προσθέτει σε ένα σύνολο αισθαντισμό.
Κι επειδή, στις μέρες μας, πολλά γράφονται (αρκετά έχω γράψει κι εγώ παραπάνω), μη σταθείτε στα ακαδημαϊκά: οι μελετητές του Πιραντέλλο προσδίδουν στο έργο του τον χαρακτήρα της διαμαρτυρίας κατά των αυθαιρεσιών των σκηνοθετών πάνω στα θεατρικά κείμενα. Όλες αυτές οι πληροφορίες, οι σκέψεις, οι αναλύσεις και οι απόψεις δεν έχουν τελειωμό· και το συγκεκριμένο έργο προσφέρεται. Για να παρακολουθήσεις όμως την παράσταση πρέπει απλά να αφεθείς και τίποτα άλλο. Τα υπόλοιπα θα στα εξασφαλίσουν οι ήρωες του Πιραντέλλο, η πένα της Ροζίτας Σώκου, η διαισθητική ματιά του Γιώργου Λιβανού και οι ερμηνευτές.
Σε ό,τι αφορά στους τελευταίους... όλοι τους ήταν απίθανοι και σωστοί, όμως δε γίνεται να μη σημειώσω την παρουσία της Καίτης Ιμπροχώρη και το πόσο της ταίριαξε ο ρόλος της τραγουδίστριας· θεωρώ ότι ήταν η καλύτερη επιλογή για την κυρία Ιμπροχώρη. Ένας ρόλος κομμένος και ραμμένος πάνω της, τόσο όσο. Και ήταν τόσο συγκινητική! Τόσο ανθρώπινη! Μια καλλιτέχνις που θα κάνει πολλούς καλλιτέχνες να δακρύσουν.
Μα και τα τραγούδια της παράστασης με ενθουσίασαν... ο ρυθμός μού είχε μείνει και τον σιγοτραγουδούσα ώρα μετά την αυλαία.
Γενικότερα, το θέαμα προσφέρει έντονες συναισθηματικές αλλαγές και μάλιστα με γοργό ρυθμό. Οι αισθήσεις απολαμβάνουν την ευθυμογραφική και κωμική διάθεση όπως και το δράμα ή τη συγκίνηση στα σημεία που κυριαρχούν. Η μουσική γεμίζει τον αέρα με υπέροχες μελωδίες, ο θίασος εκμεταλλεύεται την κάθε γωνιά του χώρου και τα μηνύματα σε πετυχαίνουν διάνα. Προσέξτε το σχόλιο της Ροζίτας Σώκου και του Γιώργου Λιβανού που έγραψε τους στίχους για τους καλλιτέχνες και οπωσδήποτε θα σας αγγίξει, δείτε πίσω από τα πρόσωπα τούς ανθρώπους που ενσαρκώνονται και ίσως βρείτε κάτι από εσάς εκεί, προσέξτε τα ομοιόμορφα φλογερά κοστούμια (φλογερά όπως οι ψυχές τους που φλογίζονται από νιάτα, πάθη, ενέργεια, ζωή), φανταστείτε πόση λεπτοδουλειά απαιτεί ο «αυτοσχεδιασμός» που δεν είναι αυτοσχέδιος αλλά θεατρικός και αναλογιστείτε τις ισορροπίες των ερμηνειών για να προκύπτει ως τέτοιος, συμπαθήστε χωρίς όρια τη μαμά Ιγκνάτσια, τον πατέρα Βέρι, σκεφθείτε για λίγο αυτό που τόσο σοφά λέει ο σκηνοθέτης του έργου: «Η ζωή είναι θέατρο και θέατρο είναι η ζωή», χαμογελάστε άφοβα, συγκινηθείτε βαθιά με τη Μομίνα ή την τραγουδίστρια... ανιχνεύστε δυο τρεις μικρές διαδραστικές στιγμές με το κοινό... είναι πολλά όμως τόσο όμορφα! Ένα μαγικό σύνολο πραγμάτων που συμβαίνουν αυτά τα Δευτερότριτα στην Κυψέλη.
Τέλος, αποκτήστε και το πρόγραμμα που περιλαμβάνει πολλές φωτογραφίες, σημειώματα και ολόκληρο το έργο.
Η ταυτότητα της παράστασης:
Ελεύθερη απόδοση: Ροζίτα Σώκου
Σκηνοθεσία-στίχοι- φωτισμός: Γιώργος Λιβανός
Μουσική σύνθεση-διδασκαλία: Σάκης Τσιλίκης
Κινηματογράφηση: Γιάννης Σολδάτος
Σκηνικά-κοστούμια: Γιοβάννα Πρασίνου
Χορογραφία: Σίμων Πάτροκλος
Μοντάζ: Αντώνης Μανδρανής
Βοηθός σκηνοθέτη & χορογράφου: Ανδρέας Ζαχαριάδης
Φωτογραφίες: Ζώης Τριανταφύλλου-Σφακιανάκης & Κώστας Βολιώτης
Σύμβουλος παραγωγής: Ζωρζέτ Μιρόν
Θεατρολόγος: Μαρία Βλάχου
Προβολή-επικοινωνία: Νατάσα Παππά
Πρωταγωνιστούν με σειρά εμφάνισης οι:
Καίτη Ιμπροχώρη, Νίκος Γιάννακας, Γιάννης Τσιώμου, Μάνος Χατζηγεωργίου, Όλγα Πρωτονοταρίου, Σοφία Μπεράτη, Λίλη Τέγου, Ζωρζέτ Μιρόν, Άγησίλαος Σιούνας, Ανδρέας Ζαχαριάδης και Χρήστος Μαραθιάς
Την παράσταση συνοδεύει μουσικά στο πιάνο η Νίκη Γκουντούμη
Σημείωση: To training της ομάδας Θεατρίνων Θεατές για την κάθε παράσταση, όπως κάθε χρόνο, είναι πολύμηνο και απαιτεί ιδιαίτερη προετοιμασία τόσο στον λόγο όσο και στο σώμα και την φωνή, σύμφωνα με την μέθοδο του Γραμμικού Συμβολισμού που ο Γιώργος Λιβανός εκπροσωπεί στην Ελλάδα.
Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:15 και Κυριακή στις 21:30 στο Studio Κυψέλης, Σπετσοπούλας 9 & Κυψέλης, Κυψέλη, 2108819571, 6944535261
Περισσότερες παραστάσεις στο Studio Κυψέλης
Περισσότερες παραστάσεις στο Studio Κυψέλης
