koukidaki: Γιάντες

Πώς μπορεί να αποτυπωθεί ο πόνος; Με ποιες και πόσες λέξεις; Και, πόσο σημαντική μπορεί να είναι για την ψυχή μια εξομολόγηση, μια λύτρωση; Η Μαρία Ψαθά συστήνεται στο αναγνωστικό κοινό με το πρώτο βιβλίο της, που φέρει τον τίτλο «Γιάντες». Έναν τίτλο αρκετά διφορούμενο και αλληγορικό, έναν τίτλο που δεν μπορεί να σε προϊδεάσει για τα όσα θα βιώσεις με την ανάγνωση του.

Είχα πολλές προσδοκίες για το συγκεκριμένο βιβλίο, έχοντας έρθει στο παρελθόν σε επαφή με την πρώτη μορφή του, πολύ πριν ολοκληρωθεί και προχωρήσει σε έκδοση.

Το πρώτο που με εντυπωσίασε, όχι ιδιαίτερα θετικά, ήταν το μικρό μέγεθος του βιβλίου που κρατούσα στα χέρια μου. Αυτό όμως δεν ήταν αρκετό για να με αποθαρρύνει και είχα απόλυτο δίκιο να προσδοκώ πολλά από την αναγνωστική εμπειρία που με περίμενε.

Αν και ο χρόνος που απαιτήθηκε για την ολοκλήρωση του αναγνώσματος ήταν σύντομος, τα συναισθήματα που μου πρόσφερε αγγίζουν κυριολεκτικά το ζενίθ. Το βιβλίο αποτελεί ουσιαστικά μια επιστολή, μια εξομολόγηση. Τον πραγματικό αποδέκτη τον μαθαίνεις λίγο πριν το τέλος, ενώ καθόλη τη διάρκεια μοιάζει μάλλον με μια αυτοκριτική και έναν μονόλογο.

Γνωρίζουμε, λοιπόν, την Ελένη στην εφηβεία της. Μια εφηβεία που θα τελειώσει γρήγορα καθώς, μόλις στα δεκαέξι της, παντρεύεται με δόξα και τιμή τον Βλάση. Τον πρώτο και μοναδικό της έρωτα. Από πολύ νωρίς ο Βλάσης αποδεικνύεται κάθε άλλο παρά υπόδειγμα συζύγου. Η ζωή της μοιάζει να ακολουθεί μια πορεία καθοδική, καθώς οι αποχρώσεις του γκρι διαδέχονται σκουραίνοντας το αγνό λευκό των ονείρων της, και το μέλλον φαντάζει μαύρο. Οι φλόγες της ελπίδας για ένα καλύτερο αύριο δίπλα στον άντρα που αγάπησε και αγαπά θα ανάψουν ξανά με την ανακάλυψη της δίδυμης κύησης και την αναμονή των μωρών της.

Μέσα από την ιστορία της Ελένης βλέπουμε και γνωρίζουμε πολλές πτυχές του ψυχισμού των ανθρώπων. Βλέπουμε την αγνή Ελένη, που θέλει μόνο να αγαπήσει και να αγαπηθεί. Που δέχεται και υπομένει κάθε μορφή ψυχικής και σωματικής εξαθλίωσης, με την ελπίδα ότι οι άνθρωποι αλλάζουν. Βλέπουμε τον Βλάση, τον κλασικό προικοθήρα.

Εκείνον που κάνει έναν γάμο από συμφέρον, που προσπαθεί να γεμίσει την άδεια ζωή του και την ακόμα πιο άδεια καρδιά του σε παράνομες αγκαλιές και στο τζόγο. Βλέπουμε τον κοινωνικό περίγυρο, που αποσιωπεί, κρίνει, κατακρίνει. Μα πάνω από όλα, βλέπουμε το μεγαλείο τη μάνας που θυσιάζει τον εαυτό της σε μια προσπάθεια να προσφέρει στα παιδιά της τα πάντα. Και που βρίσκει, έστω και αργά, το κουράγιο και το θάρρος να πάρει τη ζωή στα χέρια της και να απαιτήσει εκείνο το καλύτερο αύριο που οφείλει πρώτα στον εαυτό της.

Στο τέλος, που είναι εξίσου συνταρακτικό, βλέπουμε πώς οι επιλογές των γονιών μπορεί να σημαδεύουν τις ζωές των παιδιών τους. Και πώς εκείνοι, λίγο πριν το τέλος, κάνουν έναν απολογισμό αποζητώντας συγχώρεση, λύτρωση, να βγει η αλήθεια στο φως.

Η Μαρία Ψαθά καταφέρνει κάτι μοναδικό. Μέσα σε λίγες, συγκριτικά με άλλα βιβλία, σελίδες συνταράσσει τον αναγνώστη μέχρι τα βάθη της ψυχής του. Με το βιβλίο αυτό θύμωσα, έκλαψα, ευχήθηκα την τιμωρία κάποιου. Ένιωσα το ανάστημα μου να ορθώνεται μαζί με την Ελένης, λυτρώθηκα με τον ερχομό της θείας δίκης και λυπήθηκα για τα βάσανα που ακολουθούν την μοίρα των πιο αθώων, εκείνων που θα έπρεπε απλά να ζουν αμέριμνοι κι ευτυχισμένοι. Όλων εκείνων που, στο τέλος τέλος, δεν έφταιξαν σε τίποτα.

Η γραφή της Μαρίας Ψαθά είναι απλή και αληθινή. Δεν έχει τίποτα το περιττό και το πομπώδες. Έχει όμως τον τρόπο να βρει κατευθείαν την καρδιά και να φέρει και τον πιο αποστασιοποιημένο αναγνώστη στη θέση του πρωταγωνιστή.

Εύχομαι ολόψυχα στην αγαπημένη πια Μαρία, τόσο το πρώτο όσο και κάθε επόμενο πνευματικό της έργο, να έχουν την πορεία που τους αξίζει και να χαρίσουν σε πολλούς αναγνώστες την πληθώρα δυνατών συναισθημάτων που χάρισαν σε εμένα. Και την ευχαριστώ από καρδιάς για όλα όσα μου χάρισε μέσα από αυτές τις σελίδες και τα τόσο δυνατά μηνύματα που περνάει μέσα από το έργο της!