Δράματα μιας μητριαρχικής οικογένειας
Ο «Αύγουστος» του Τρέισι Λετς είναι ένα γνωστό έργο που κατάφερε να γίνει σχεδόν κλασικό μέσα σε μια δεκαετία. Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε στο Σικάγο το 2007 και μετά από λίγους μήνες έκανε πρεμιέρα στο Μπρόντγουεϊ της Νέας Υόρκης, όπου παίχτηκε για δύο χρόνια. Μεταφέρθηκε στις σκηνές του Λονδίνου, του Σίδνεϊ, του Μπουένος Άιρες, της Βαρκελώνης και σε πολλές άλλες πόλεις, κέρδισε πέντε θεατρικά βραβεία Tony, δύο βραβεία Drama Desk, ένα βραβείο Pulitzer και διθυραμβικές κριτικές ανά τον κόσμο. Γνωστοί θεατρικοί κριτικοί το συνέκριναν με τα έργα του Ευγένιου Ο Νήλ, του Τενεσσί Ουίλιαμς και του Άρθουρ Μίλερ. Το 2013 γνώρισε μια κινηματογραφική μεταφορά με πρωταγωνίστριες την Μέριλ Στριπ και την Τζούλια Ρόμπερτς, η οποία όμως απέσπασε χλιαρά σχόλια, ίσως λόγω της θεατρικής δομής της ταινίας.
Ο Τρέισι Λετς είναι ηθοποιός, σεναριογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Ο «Αύγουστος» ίσως είναι το πλέον αυτοβιογραφικό του έργο, αφού ο παππούς του από την πλευρά της μητέρας του αυτοκτόνησε ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που αυτοκτονεί ο Μπέβερλι Γουέστον και η γιαγιά του ήταν εθισμένη σε διάφορες ουσίες και στο αλκοόλ όπως ακριβώς η Βάιολετ Γουέστον. Όπως έχει δηλώσει σε συνεντεύξεις του, η συγγραφή αυτού του έργου ήταν μια λυτρωτική πράξη για τον ίδιο. Όταν δε η μητέρα του είδε την παράσταση για πρώτη φορά, του είπε ότι: υπήρξε πολύ ευγενικός με την γιαγιά του.
Στον Αύγουστο γνωρίζουμε μια αμερικάνικη οικογένεια στην Οκλαχόμα. Ο Μπέβερλι Γούεστον (Μάνος Βακούσης) είναι διακεκριμένος ποιητής και καθηγητής πανεπιστημίου, ένας λόγιος που αγαπά και ασχολείται με τα βιβλία του. Επίσης είναι αλκοολικός. Η γυναίκα του, η Βάιολετ (Θέμις Μπαζάκα), είναι εθισμένη στα χάπια και το αλκοόλ. Ο Μπέβερλι εξαφανίζεται μία μέρα και οι τρεις κόρες του ζευγαριού έρχονται να συντροφεύσουν την μητέρα τους μέχρι να γυρίσει ο πατέρας τους στο σπίτι. Η πρώτη κόρη, η Μάτι Φέι (Μαρία Κατσιαδάκη) είναι ανύπαντρη και αντισυμβατική, κρυφά ερωτευμένη με τον πρώτο της ξάδελφο, τον αφελή και αθώο Τσαρλίτο (Θύμιος Κούκιος). Η δεύτερη κόρη, η Μπάρμπαρα (Μαρία Πρωτόπαππα) είναι παντρεμένη με τον διανοούμενο Μπιλ (Κώστας Ανταλόπουλος) και έχουν μια έφηβη κόρη, την Τζιν (Αλίκη Κακολύρη). Η Μπάρμπαρα με τον Μπιλ βρίσκονται σε διάσταση και ο Μπιλ έχει ερωμένη μια φοιτήτριά του. Η τρίτη κόρη, η Κάρεν (Κίττυ Παϊταζόγλου) έχει δεσμό με έναν χωρισμένο και κάπως τυχοδιωκτικό τύπο, τον Στιβ (Νίκος Αλεξίου). Στο σπίτι της Βάιολετ επίσης καταφτάνουν για να την συντρέξουν, η αδελφή της, η Άιβι (Βίκυ Βολιώτη) με τον αγράμματο αλλά καλοκάγαθο σύζυγό της, τον Τσάρλς (Αλέξανδρος Μυλωνάς). Μαζί τους μένει και η εσωτερική οικονόμος, Τζόνα (Aurora Marion), η οποία ως σχεδόν βουβό πρόσωπο και ως τρίτος παρατηρητής, παρακολουθεί και συμμετέχει σε όλα όσα συμβαίνουν.
Προς τα μέσα του έργου καταφτάνει ο σερίφης (Αλέξανδρος Λουίζος) για να τους ανακοινώσει τον θάνατο του Μπέβερλι: ο διακεκριμένος ποιητής έχει αυτοκτονήσει στην κοντινή λίμνη. Από αυτό το σημείο και έπειτα ξεδιπλώνονται τα κρυμμένα μυστικά ολονών. Γινόμαστε μάρτυρες μιας μητριαρχικής οικογένειας· όλες οι γυναίκες διαθέτουν πολύ έντονους χαρακτήρες και ισχυρά εγώ. Οι άντρες αποδεικνύονται αδύναμοι και ίσως και αδιάφοροι κάποιες φορές, αφήνουν τους πρωταγωνιστικούς ρόλους στις συζύγους τους και αυτοί μένουν απλοί κομπάρσοι όλων των γεγονότων.
Όπως και στον Τσέχωφ, οι ήρωες είναι αποκλεισμένοι στην οικογενειακή κατοικία (στον Τσέχωφ έχουμε την ντάτσα στην απέραντη και μονότονη στέπα, εδώ έχουμε μια αδιάφορη κωμόπολη στον κάμπο της Οκλαχόμα) αντιμέτωποι με γεγονότα που δεν μπορούν να αλλάξουν, που δεν εξαρτώνται από αυτούς (ο Βάνιας δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να σώσει την περιουσία του, η Όλγα και η Ιρίνα δεν μπορούν να επιστρέψουν στη Μόσχα. Έτσι κι εδώ, η Μάτι Φέι δεν μπορεί να αλλάξει τον βαθμό συγγένειας που την ενώνει με τον Τσαρλίτο και ο Μπιλ αδυνατεί να λύσει τα οικογενειακά του προβλήματα παρά τους όγκους των συγγραμμάτων που έχει διαβάσει). Όπως και στον Τσέχωφ, το δράμα συναντά την κωμωδία ακόμα και στις πιο αδιέξοδες στιγμές των ηρώων, υπάρχει ένα χαμόγελο, υπάρχει μια ειρωνεία. Βλέπεις την εκπληκτική Θέμιδα Μπαζάκα να σκοντάφτει στα έπιπλα, να χάνει σχεδόν τις αισθήσεις της από το ποτό και τα ναρκωτικά, και δεν αντέχεις να μην σκεφτείς πόσο ηλίθια τελικά είναι αυτή η ζωή!
Ρεσιτάλ ηθοποιίας δίνει και η Μαρία Πρωτόπαππα, η οποία έχει αναλάβει τον ρόλο της Μπάρμπαρα, του πιστού αντιγράφου της μητέρας της. Πολύ καλός ο Μάνος Βακούσης, παρόλο που εμφανίζεται μόνο για δέκα λεπτά, όπως και ο Αλέξανδρος Μυλωνάς. Εξαιρετικά τα σκηνικά της Αθανασίας Σμαραγδή: ένα ολόκληρο εσωτερικό σπιτιού, χτισμένο από ξύλο δεσπόζει πάνω στη σκηνή, φροντισμένο στην κάθε του λεπτομέρεια: πεταμένα βιβλία παντού, τραπεζάκια, σερβίτσια, εσωτερικές σκάλες. Επίσης πολύ φροντισμένος ο ήχος: νιώθεις πως όντως βλέπεις μαζί με τους ήρωες τους αγώνες του αμερικανικού ποδοσφαίρου στην τηλεόραση. Η μουσική του Μίνου Μάτσα ταιριαστή και όμορφη. Τα κουστούμια της Ιωάννας Τσάμη κατάφεραν να με ταξιδέψουν στην Οκλαχόμα του σήμερα, χωρίς όμως κάτι το ιδιαίτερο. Η μετάφραση του Μανώλη Δούνια κατά τη γνώμη μου θα ήθελε λίγη περισσότερη προσοχή· δεν συνηθίζουμε να λέμε στα ελληνικά: γιε της σκύλας. Η σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη ήταν αρκετά καλή, αξιοποίησε στο έπακρο το υλικό του: ηθοποιούς, μουσική, σκηνικά.
Γενικά πιστεύω ότι είναι μια παράσταση που θα ικανοποιήσει την πλειονότητα των θεατών.
Συντελεστές:
Μετάφραση: Μανώλης Δούνιας
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης
Σκηνικά: Αθανασία Σμαραγδή
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Μουσική σύνθεση: Μίνως Μάτσας
Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Έλενα Σκουλά
Ερμηνεύουν: Θέμις Μπαζάκα, Μαρία Πρωτόπαππα, Βίκυ Βολιώτη, Μαρίνα Ασλάνογλου, Αλέξανδρος Μυλωνάς, Μάνος Βακούσης, Μαρία Κατσιαδάκη, Νίκος Αλεξίου, Θύμιος Κούκιος, Κώστας Ανταλόπουλος, Aurora Marion, Αλίκη Κακολύρη
Στο θέατρο Δημήτρης Χορν (Αμερικής 10) κάθε Τετάρτη στις 19:00, Πέμπτη και Παρασκευή στις 21:00, Σάββατο στις 17:30 και 20:30 και Κυριακή στις 20:00
