Λεονάρντο Ντα Βίντσι (1452-1519)
Φίλες και φίλοι,
Ένας μικρός πίνακας (69x57 εκ.), ζωγραφισμένος πάνω σε ξύλο, ένα μεγάλο αριστούργημα, φιλοτεχνημένο από την ιδιοφυΐα της ζωγραφικής -και όχι μόνο- που θα το δείτε στο Μουσείο του Λούβρου.
Μάλλον πουλήθηκε από τους κληρονόμους του Ντα Βίντσι, έφτασε στη συλλογή του E. Jabach κι εκείνος με τη σειρά του τον παραχώρησε στον Λουδοβίκο ΙΔ΄ πριν το 1666.
Και ο Λουδοβίκος τον μετέφερε, κάποια στιγμή, στο Λούβρο.
Ο Άγιος Ιωάννης αποδίδεται ημίσωμος, σε μια παραλλαγή του θέματος της κλασικής, μνημειώδους μορφής, αποτελώντας σαφή αναφορά σε αρχαία πρότυπα. Η μορφή του είναι «τυλιγμένη» σε μια απαλή σκιά, ενώ το πρόσωπο παρουσιάζει μια νωχελική και διφορούμενη έκφραση -χαρακτηριστική στα τελευταία έργα του Λεονάρντο. Η χρήση του σφουμάτο που προσδίδει κάποιο βάρος στον πίνακα, είναι κάτι παραπάνω από προφανής, ενώ μέσω της φωτοσκίασης ο καλλιτέχνης επιχειρεί να εισαγάγει την Τρίτη διάσταση στην δισδιάστατη ζωγραφιστή επιφάνεια.
Σήμερα, το έργο είναι μαυρισμένο από την πολυκαιρία, αλλά στο βυθισμένο στη σκιά φόντο του υπάρχει κάποια φωτεινή αντανάκλαση και μπορούμε να διακρίνουμε τις διαβαθμίσεις των σκιών.
Οι αποχρώσεις στο περίγραμμα του προσώπου δείχνουν το ενδιαφέρον του Λεονάρντο για τους ατμοσφαιρικούς, απαλούς χρωματικούς τόνους.
Το θέμα του πίνακα είναι το φως, ένα φως ζωντανό και εκφραστικό.
«Κανείς δεν μπορεί ν’ αρνηθεί ότι ο Άγιος Ιωάννης αποπνέει μια έντονη αύρα συγκινησιακής συμμετοχής, η φύση της οποίας, ωστόσο, έχει ερμηνευτεί με διάφορους τρόπους, συχνά δυσμενείς για τον Λεονάρντο. Στη χειρότερη των περιπτώσεων, η κριτική είδε στον πίνακα τους μύχιους πόθους ενός γέρου ομοφυλόφιλου, και ίσως από μια άποψη να είναι έτσι.» (Kemp, 1982).
(Το μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε είναι ο Σαλάι, εραστής του Λεονάρντο. Λέγεται ότι το δικό του πρόσωπο κρύβεται και πίσω από την μοναδική και αινιγματική Μόνα Λίζα).
