Φίλες και φίλοι,
Μια δυνατή βουτιά στο εκτυφλωτικό φως είναι αυτό που πρωτοβλέπει ο θεατής στους πίνακες του πολυαγαπημένου Βίνσεντ, όποιο έργο του κι αν κοιτάξει. Ξεκινούμε το μικρό μας ταξίδι με αυτόν εδώ τον πίνακα, ο οποίος συγκαταλέγεται στα διασημότερα έργα του ιδιαίτερου καλλιτέχνη.
Το συγκεκριμένο καφενείο της Αρλ το ζωγράφισε πολλές φορές, κάθε φορά από διαφορετική γωνία. Τα μπαρ και τα κέντρα νυχτερινής διασκέδασης ήταν από τα αγαπημένα θέματα των ιμπρεσιονιστών και των πουαντιγιστών*, ως τόποι συνάντησης, αλλά και γενικότερα ως έκφραση της σύγχρονης ζωής.
Ο Βαν Γκογκ, όμως, απομακρύνεται από αυτή την ιδέα, καθώς εκείνο που τον ενδιέφερε δεν ήταν τόσο η απεικόνιση των θαμώνων, όσο η αναπαράσταση μιας νυχτερινής σκηνής. Εκείνη την περίοδο (1888) γοητευόταν από την απεικόνιση του σκοτεινού, διάσπαρτου με αστέρια ουρανού, τον οποίο αποτύπωσε με μοναδικό τρόπο.
Ο πίνακας που εξετάζουμε αποκτά ζωντάνια χάρη στην αντίθεση ανάμεσα στις σκούρες επιφάνειες του ουρανού και των κτηρίων, και το εκτυφλωτικό κίτρινο στο οποίο λούζεται το καφενείο, φωτισμένο από μια σειρά λάμπες.
Η εικόνα αποκτά ιδιαίτερη γοητεία και υποβλητικότητα χάρη στην προοπτική της. Το πρώτο πλάνο, ανοιχτό στον θεατή, του δίνει την αίσθηση ότι βαδίζει στον λιθόστρωτο δρόμο. Η σκούρα παραστάδα μιας πόρτας, που διακόπτεται από την άκρη του πίνακα, κλείνει την εικόνα στα αριστερά, εισάγοντας τη μακριά, σκεπασμένη βεράντα του καφενείου, η οποία τονίζεται από τους λευκούς κύκλους των τραπεζιών που αναπτύσσονται σε τρεις σειρές. Δεξιά, ο χώρος ανοίγει και αποκαλύπτει την γωνία ενός δρόμου, με κτήρια διακριτά χάρη στις σκούρες τους σιλουέτες και στα φώτα των παραθύρων.
Ένα παιχνίδι εσωτερικών αποχρώσεων χαρίζει αρμονία στη σύνθεση, το λευκοπράσινο των τραπεζιών του καφενείου επαναλαμβάνεται στα ρούχα της μορφής που στέκεται στο κέντρο της βεράντας, ενώ η αντίθεση κίτρινου και μπλε που κυριαρχεί στα κτίρια, εμφανίζεται και πάλι στον ουρανό.
Ο Βαν Γκογκ ζωγραφίζει αυτή την περίοδο ορισμένες λεπτομέρειες χρησιμοποιώντας τον ένα τόνο πάνω στον άλλον του ίδιου χρώματος (βλέπε τον κίτρινο φανοστάτη μπροστά από τους τοίχους του καφενείου).
Περισσότερη ζωντάνια προσδίδουν οι ανθρώπινες φιγούρες που συζητούν καθήμενοι στα τραπεζάκια ή όρθιοι στον δρόμο.
* Πουαντιγισμός ονομάζεται το ζωγραφικό κίνημα που συνδέει την τέχνη με την επιστήμη και βασίζεται σε κουκκίδες.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
