Στο σημερινό μας άρθρο θα περιηγηθούμε στη συλλογή διηγημάτων «O Νηστευτής & άλλα διηγήματα» του Φραντς Κάφκα από τις εκδόσεις Αρχέτυπο. Ένα έργο του οποίου μεταφραστής είναι ο συγγραφέας Κυριάκος Χαλκόπουλος, για τον οποίο γνωρίζω εξαρχής τον σεβασμό και την αγάπη που τρέφει για τα έργα του συγκεκριμένου λογοτέχνη.
Κι αυτό το θεωρώ ως ένα από τα βασικά στοιχεία για την επιτυχημένη απόδοση στα ελληνικά ενός βιβλίου, γιατί ως αναγνώστης έχω συναντήσει πολλές φορές σε αντίστοιχα βιβλία την έλλειψη σεβασμού προς τον συγγραφέα, το έργο του και κατ’ επέκταση προς τον αναγνώστη που θα το προμηθευτεί.
Επικεντρώνοντας στην προσωπικότητα του Φραντς Κάφκα, πιστεύω πως το πρώτο που έρχεται στο μυαλό όλων των αναγνωστών αφορά στην εκκεντρικότητα των ιστοριών του μα και στον ιδιαίτερο χαρακτήρα του. Επί παραδείγματι οι σχέσεις του Κάφκα με το οικογενειακό του περιβάλλον δεν υπήρξαν ποτέ απόλυτα αρμονικές, εν μέρει λόγω και της ιδιαίτερης ιδιοσυγκρασίας του ίδιου. Είχε σημειώσει κάποια στιγμή της ζωής του άλλωστε πως "Εγώ δεν μπορώ να ζω με ανθρώπους. Μισώ απεριόριστα όλους τους συγγενείς μου, όχι επειδή είναι συγγενείς μου, [...] αλλά απλώς επειδή είναι οι άνθρωποι που ζουν πλάι μου".[1]
Προχωρώντας στα διηγήματα του δημιουργού που υπάρχουν σε τούτο το βιβλίο, όλα τους είναι δομημένα είτε πάνω στην ουτοπία είτε στις δαιδαλώδες σκέψεις και βιώματα του συγγραφέα με απαρχή την κοινωνία στην οποία ζούσε. Το κοινό τους χαρακτηριστικό με το σήμερα είναι πως οι διεκδικήσεις και οι επιδιώξεις των ανθρώπων δεν άλλαξαν στο ελάχιστο.
Τουναντίον. Όπως θα βιώσουμε και στο σύντομο διήγημα με τίτλο «Τη νύχτα» ο συγγραφέας μας ισορροπεί μεταξύ του φαίνεσθαι της καθημερινότητας και της προσωπικής του αλήθειας θέτοντάς μας ένα τυραννικό «γιατί;» σε όλα αυτά που μας επιβάλλουν να κάνουμε.
Ένα «γιατί;» που αιωρείται επίσης και στον λογισμό του ήρωα του διηγήματος «Ο Νηστευτής». Εκεί που κανείς από τους θεατές των επιδείξεών του δεν μπορεί να κατανοήσει τον εσωτερικό κόσμο του πρωταγωνιστή, καθώς και τον απώτερο σκοπό της πράξης του. Γιατί είναι συχνό φαινόμενο να κατανοούν και να παρερμηνεύουν λάθος τις πράξεις μας ο κοινωνικός μας περίγυρος, όντας απόμακροι και αμέτοχοι από τον προσωπικό μας αγώνα.
Μία ακόμη από τις ιστορίες που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση είναι και αυτή με τίτλο «Αναφορά σε μια ακαδημία». Εκεί, όπου ένας πίθηκος παρουσιάζεται σε μια Ακαδημία για να μιλήσει σχετικά με την ζωή του στο παρελθόν. Σε αυτό το παράδοξο διήγημα μπορούμε εύκολα να διακρίνουμε τα «πρέπει» με τα οποία μας έχουν επιφορτίσει στη ζωή μας κάνοντάς μας στο τέλος να καταλήγουμε κάτι διαφορετικό και ξένο από αυτό που θέλαμε και προοριζόμασταν να γίνουμε. Κι αυτό, γιατί ο ήρωάς μας άρχισε να μιμείται τους ανθρώπινους τρόπους επειδή του χρειαζόταν μια διέξοδος προς την πλαστή ελευθερία, και για κανέναν άλλο λόγο. Σε σημείο μάλιστα που καταλήγει στο τέλος να απαρνηθεί τη φύση του.
Και κάπου εδώ κλείνω τις αναφορές μου σε κάποιες από τις ιστορίες, αφήνοντάς σας να ανακαλύψετε μόνοι σας τόσο την φαντασία όσο και την πραγματικότητα που κρύβεται πίσω από κάθε λέξη του Κάφκα.
Όμορφο αναγνωστικό ταξίδι σας εύχομαι!
Βρείτε τον Θεόφιλο Γιαννόπουλο στη σελίδα του βιβλίου του στο facebook
Η συλλογή του Φράντς Κάφκα, Ο Νηστευτής και άλλα διηγήματα, σε μετάφραση Κυριάκου Χαλκόπουλου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρχέτυπον.
[1] Elias Canetti, Η άλλη δίκη. Τα γράμματα του Κάφκα στη Φελίτσε. Πηγή
