koukidaki: Χαιρετίσματα στην Μπέρθα

Η Μπέρθα Περκέτι είναι μια νεαρή κοπέλα που παλεύει από τη μια με την κατάθλιψη από τη στιγμή που ο αγαπημένος της Τσάρλι παντρεύτηκε άλλη και από την άλλη με τη μάνα της που την πιέζει αφόρητα να συνεχίσει τη ζωή της και να βρει έναν καλό γαμπρό ώστε να βγουν από τη μιζέρια. Πώς θα εξελιχθεί αυτή η αταίριαστη σχέση και πώς θα χειριστεί το δύσκολο οικογενειακό της περιβάλλον η Μπέρθα;

Οι δύο ηθοποιοί που πρωταγωνιστούν, Θωμαΐς Κρητικού και Μάρω Μελισσάρη, κυριολεκτικά κεντάνε στους διαφορετικούς ρόλους που κλήθηκαν να υποδυθούν, μιας και η παράσταση έχει και άλλα πρόσωπα εκτός από την Μπέρθα και τη μητέρα της. Με μια έξυπνη σκηνοθετική ευρεσιτεχνία κάθε φορά, αλλάζουν οι ρόλοι μπροστά στα μάτια του θεατή, ο οποίος σύντομα καταλαβαίνει ποιον βλέπει χάρη στις επεξηγηματικές φράσεις που έρχονται σχεδόν αμέσως και στην ποικιλία εκφράσεων που έχουν οι δύο γυναίκες. Πραγματικά, χωρίς να μεταμορφώνονται αλλά χρησιμοποιώντας ευρηματικές ιδέες για να αλλάζουν κοστούμια και ρόλους, δίνουν μια άψογη εκφραστική και υποκριτική παλέτα.

Η κυρία Θωμαΐς Κρητικού είναι πολύ καλή, κυρίως στον ρόλο της Μπέρθα. Είναι τόσο έντονη η αλλαγή της από την αυστηρή κοινωνική λειτουργό στην πρωταγωνίστρια της παράστασης που μου έκανε θετικότατη εντύπωση. Αποδίδει σωστά το επαναστατημένο, καταπιεσμένο, καταθλιπτικό κορίτσι, το γεμάτο αισθήματα, σκέψεις και επιθυμίες που δεν ξέρει πού και πώς να τα διοχετεύσει.

Υπέροχη φωνή, νεύρο και πυγμή, χαρακτηριστική χροιά φωνής και ταυτόχρονα γνώση και σωστό χειρισμό των δυνατοτήτων της για να μη φτάσει στην υπερβολή όταν έρχεται η στιγμή για τις πιο σκληρές σκηνές του έργου.

Η κυρία Μάρω Μελισσάρη, με τη χαρακτηριστική φωνή της, είναι εξίσου καλή, καταπιεστική στην αρχή, επίμονη στη συνέχεια, απελπισμένη και αδιάφορη στο τέλος· μου άρεσε πολύ ο τρόπος που άλλαζε τα ρούχα μπροστά στον θεατή για να προετοιμαστεί για τον επόμενο ρόλο! Την προτιμώ φυσικά στον ρόλο της μητέρας γιατί ταιριάξανε πολύ με τη συμπρωταγωνίστριά της κι έχουν δέσει σωστά.

Η Μπέρθα είναι μια κοπέλα που μεγαλώνει χωρίς την παρουσία του πατέρα της, τον οποίο η μάνα της δε χάνει στιγμή να κατηγορεί και να βρίζει, θεωρώντας τον υπεύθυνο για τη φτώχεια και τη δυστυχία τους. Η Μπέρθα έχει να αντιμετωπίσει τα δικά της προβλήματα και κυρίως την προδοσία του Τσάρλυ, επομένως αυτό το οικογενειακό περιβάλλον την προκαλεί να φέρεται απαίσια, με αυθάδεια και προκλητικότητα. Ο πατέρας της είναι για κείνη ακόμη κάτι σαν πρότυπο και θεωρεί τη μάνα της υπεύθυνη για ό,τι τους συμβαίνει και ζούνε πλέον. Όλα αυτά κορυφώνονται σε μία και μόνο πρόταση της Μπέρθα: «Ήθελα να μοιάσω στον πατέρα αλλά τελικά θα μοιάσω σε σένα»! Επίσης δεν μπόρεσα να μη δακρύσω όταν άκουσα τη φράση: «Το σπίτι είναι γεμάτο καπνούς και στάχτες», γιατί είμαι σίγουρος πως δεν απευθυνόταν στην κυριολεκτική εικόνα του σπιτιού στο οποίο η Μπέρθα κάπνιζε συνέχεια.

Το κείμενο της παράστασης συνδέει αρμονικά τα τρία μονόπρακτα που αναφέρονται στο δελτίο Τύπου με ηχητικά αποσπάσματα από άλλα δύο έργα του ίδιου συγγραφέα.

Ακούγονται οι φωνές των Γιώργου Νινιού, Βάσιας Χρονοπούλου και Λευτέρη Βενιάδη, που με ενέταξαν στις ευτυχισμένες μέρες των παιδικών χρόνων της Μπέρθα και του Τσάρλυ. Γάργαρα γέλια, παιδική αφέλεια, καταπληκτικές φωνές, έδωσαν ακόμη περισσότερο συναισθηματικό βάρος στην καλοδουλεμένη παράσταση. Είναι κρίμα που αυτά τα μονόπρακτα, μικρά διαμάντια του ανυπέρβλητου Τένεσυ Ουίλλιαμς, δεν ανεβαίνουν τόσο συχνά στο ελληνικό θέατρο.

Το «Σκοτεινό δωμάτιο» αποτελεί την έναρξη της παράστασης, το «Γιατί καπνίζεις τόσο πολύ Λίλλυ» τη συνέχεια ενώ τα «Χαιρετίσματα στην Μπέρθα» προσαρμόζονται στην πορεία του έργου, δίνοντας ένα αρραγές σύνολο και προσφέροντας ακόμη περισσότερο χώρο στην εξέλιξη του χαρακτήρα της Μπέρθα. Η παράσταση είναι σφιχτοδεμένη, γεμάτη συναισθηματικές εξάρσεις, υποκριτική δεινότητα, λειτουργικά σκηνικά, υποβλητικούς και έντονους φωτισμούς. Οι δύο πρωταγωνίστριες είναι πολύ καλές στους ρόλους τους και δικαίως δέχτηκαν τόσο πολύ το χειροκρότημα του κοινού στο φινάλε.

Η φετινή μου θεατρική χρονιά ξεκίνησε με πολύ καλούς οιωνούς. Η παράσταση αυτή με γέμισε με πολλά συναισθήματα και μου έδωσε ευκαιρίες για ατέλειωτες συζητήσεις με την παρέα μου, επομένως την υποστηρίζω με όλη μου την αγάπη. Ακόμη με στοιχειώνει η φωτογραφία στην αφίσα της παράστασης, που επιδέχεται πολλές ερμηνείες (εμένα μου θυμίζει τη μοναξιά μετά την παιδικότητά μας).

Σημείωμα σκηνοθέτιδος:

Η Μπέρθα είναι ηρωίδα του Τέννεσση Ουίλλιαμς. Η Τίνα, και η Λίλλυ, είναι κι αυτές ηρωίδες του ίδιου συγγραφέα. Και κάθε μία απ’ αυτές θα μπορούσε να είναι η Μπέρθα. Διαβάζοντας τα τρία μονόπρακτα του Τέννεσση Ουίλιαμς: «Το σκοτεινό δωμάτιο», «Γιατί καπνίζεις τόσο πολύ Λίλλυ» και «Χαιρετίσματα από την Μπέρθα», συναντάς την ίδια εύθραυστη, φοβισμένη γυναίκα. Αντιμέτωπη με την μοναξιά, την τρέλα, τα πάθη της, αντιμέτωπη με την ίδια την ζωή της. Καταπιεσμένη και σημαδεμένη από τον περίγυρό της, την αυταρχική μητέρα της, τον απόντα ποιητή πατέρα της, τον άντρα που έχει σημαδέψει για πάντα την ζωή της (Τσάρλι). Την βλέπεις μικρή και αμέσως σου έρχεται στο μυαλό το «Προς κατεδάφιση»: είναι η Γουίλλυ! Την βλέπεις μεγάλη και την αναγνωρίζεις: είναι η «Λαίδη Φθειροσόλ».

Οι ηρωίδες του Τέννεση Ουίλλιαμς είναι ο ίδιος ο συγγραφέας τους! Ενώνοντας τα παραπάνω μονόπρακτα του ξεχωριστού αυτού δημιουργού σε ένα ενιαίο έργο, συναντάμε την Μπέρθα και το περιβάλλον της σε μια διαδρομή ζωής, όπου μέσα από διαφορετικές ηλικίες, γνωρίζουμε την αφετηρία της και ανιχνεύουμε την κατάληξή της. Στην πραγματικότητα όμως, προσπαθούμε να κατανοήσουμε έναν απ’ τους μεγαλύτερους θεατρικούς συγγραφείς του εικοστού αιώνα, αλλά και να «αγγίξουμε» όλους αυτούς τους τραυματισμένους ανθρώπους που αντιπροσωπεύει και τούς χρίζει πρωταγωνιστές του, που ακόμα και τώρα -μισό αιώνα μετά- δεν σταματούν να μας συγκινούν, αλλά και να μας θυμίζουν ότι η μοναξιά δεν αποτελούσε «προνόμιο» μόνο της κοινωνίας και της εποχής του Τέννεση Ουίλλιαμς.

Στέλνουμε…

«Χαιρετίσματα στην Μπέρθα»

«Χαιρετίσματα στον Τέννεση»

Έφη Ρευματά

Ταυτότητα:

Μετάφραση: Θωμαΐς Κρητικού, Μάρω Μελισσάρη

Απόδοση-Διασκευή- Σκηνοθεσία: Έφη Ρευματά

Φωτισμοί: Δημήτρης Μπαλτάς

Κοστούμια: Ιόλη Μιχαλοπούλου

Μουσική: Λευτέρης Βενιάδης

Βοηθός σκηνοθέτη: Βάσια Χρονοπούλου

Φωτογραφίες: Αντώνης Λέκκος