Να χαμογελάς με τα μάτια.
Και πάνω που λες ότι όλοι οι έρωτες είναι πάνω κάτω ίδιοι, πάνω που σκέφτεσαι ότι έχεις καιρό να ενθουσιαστείς από ξάφνιασμα με μια ιστορία, πάνω που θεωρείς ότι είσαι σε θέση να προβλέψεις με ακρίβεια χειρουργού την συνέχεια ενός αισθηματικοκοινωνικού μυθιστορήματος... έρχεται ένα βιβλίο να ανατρέψει τα αναμενόμενα προσφέροντας μια άλλη όψη. Ίσως να είναι και η ίδια όψη, δε ξέρω, πάντως στο βιβλίο της Μαρίας Κατσούπη υπάρχει ένα ζευγάρι που ζει έναν αντισυμβατικό -(;) υπάρχει συμβατικός και αντισυμβατικός έρωτας;-, αλλιώτικο -(;) πώς είναι το ίδιο;-, τελικώς, έξω από το καλούπι εκείνο που αντιστοιχεί στο προβλέψιμο/αναμενόμενο/ξαναδιαβασμένο.
Στην υπόθεση: Η Ρεγγίνα αναγκάζεται σε διωγμό από το σπίτι της σε νεαρή ηλικία, ζει το δράμα τής επιβίωσης σε μια κοινωνία αντιανθρωπιστική και γεμάτη ταμπού, χάνει ό,τι πολυτιμότερο έχει με βασανιστικό τρόπο, βιώνει απίστευτες αδικίες... αγγίζει την αυτοτιμωρία για λάθη άλλων και πορεύεται με φρικτές τύψεις ενώ ουσιαστικά δεν έχει ορίσει τίποτα στη ζωή της. Προσπαθώντας να εξιλεωθεί, στέκεται για 15 χρόνια δίπλα στον Παύλο παρ' όλη την αδιαφορία και απάθειά του ενώ θυσιάζεται για να μεγαλώσει το παιδί του σα να ήταν δικό της, όταν δέχεται ένα σημείωμα που ταράζει συνθέμελα το παρόν της. Δεκαπέντε χρόνια μετά, οι αλήθειες αποκαλύπτονται μία προς μία και τα ερωτήματα αποκτούν επιτέλους απάντηση.
Αν είναι δυνατόν να πεθάνει από αγάπη, όταν επέζησε από αδιαφορία!
Επειδή δεν είναι στις προθέσεις μου να γράφω πολλά για την υπόθεση των βιβλίων, ούτε να υπεραναλύω χαρακτήρες, σχέσεις ή συνθήκες, αφήνω κατά μέρους όλα εκείνα που αφορούν στα πρόσωπα και προχωρώ με τις εντυπώσεις μου -αν και μικρές αναφορές είναι απαραίτητες.
Σ' αυτή τη μυθογραφία λοιπόν, συναντάμε την Ίνα, που φαίνεται ότι σε όλη της τη ζωή έκανε μόνο λάθη ή, με άλλα λόγια, θυσίαζε εκείνο που έπρεπε και ήθελε στο βωμό των κοινωνικών συμβάσεων, των ταμπού, των λάθος ανθρώπων, κ.ο.κ. ενώ κάποια από αυτά (εξ-)αναγκάστηκε να τα πράξει. Σε παρελθόντα χρόνο όμως, η ηρωίδα, θα κάνει τον απολογισμό της και θα αποφασίσει να προβεί σε διορθώσεις. Αρχικά, με όποιο τίμημα, όμως πολύ σύντομα γίνεται σαφές ότι το όποιο τίμημα είναι πάντα μεγαλύτερο όταν βρίσκεσαι στη λάθος πλευρά, δίπλα σε ακατάλληλους ανθρώπους, όταν αφαιρείς την ευτυχία σου ή τη στερείς από αγαπημένα σου πρόσωπα.
Και πάνω που λες ότι όλοι οι έρωτες είναι πάνω κάτω ίδιοι, πάνω που σκέφτεσαι ότι έχεις καιρό να ενθουσιαστείς από ξάφνιασμα με μια ιστορία, πάνω που θεωρείς ότι είσαι σε θέση να προβλέψεις με ακρίβεια χειρουργού την συνέχεια ενός αισθηματικοκοινωνικού μυθιστορήματος... έρχεται ένα βιβλίο να ανατρέψει τα αναμενόμενα προσφέροντας μια άλλη όψη. Ίσως να είναι και η ίδια όψη, δε ξέρω, πάντως στο βιβλίο της Μαρίας Κατσούπη υπάρχει ένα ζευγάρι που ζει έναν αντισυμβατικό -(;) υπάρχει συμβατικός και αντισυμβατικός έρωτας;-, αλλιώτικο -(;) πώς είναι το ίδιο;-, τελικώς, έξω από το καλούπι εκείνο που αντιστοιχεί στο προβλέψιμο/αναμενόμενο/ξαναδιαβασμένο.
Στην υπόθεση: Η Ρεγγίνα αναγκάζεται σε διωγμό από το σπίτι της σε νεαρή ηλικία, ζει το δράμα τής επιβίωσης σε μια κοινωνία αντιανθρωπιστική και γεμάτη ταμπού, χάνει ό,τι πολυτιμότερο έχει με βασανιστικό τρόπο, βιώνει απίστευτες αδικίες... αγγίζει την αυτοτιμωρία για λάθη άλλων και πορεύεται με φρικτές τύψεις ενώ ουσιαστικά δεν έχει ορίσει τίποτα στη ζωή της. Προσπαθώντας να εξιλεωθεί, στέκεται για 15 χρόνια δίπλα στον Παύλο παρ' όλη την αδιαφορία και απάθειά του ενώ θυσιάζεται για να μεγαλώσει το παιδί του σα να ήταν δικό της, όταν δέχεται ένα σημείωμα που ταράζει συνθέμελα το παρόν της. Δεκαπέντε χρόνια μετά, οι αλήθειες αποκαλύπτονται μία προς μία και τα ερωτήματα αποκτούν επιτέλους απάντηση.
Αν είναι δυνατόν να πεθάνει από αγάπη, όταν επέζησε από αδιαφορία!
Επειδή δεν είναι στις προθέσεις μου να γράφω πολλά για την υπόθεση των βιβλίων, ούτε να υπεραναλύω χαρακτήρες, σχέσεις ή συνθήκες, αφήνω κατά μέρους όλα εκείνα που αφορούν στα πρόσωπα και προχωρώ με τις εντυπώσεις μου -αν και μικρές αναφορές είναι απαραίτητες.
Σ' αυτή τη μυθογραφία λοιπόν, συναντάμε την Ίνα, που φαίνεται ότι σε όλη της τη ζωή έκανε μόνο λάθη ή, με άλλα λόγια, θυσίαζε εκείνο που έπρεπε και ήθελε στο βωμό των κοινωνικών συμβάσεων, των ταμπού, των λάθος ανθρώπων, κ.ο.κ. ενώ κάποια από αυτά (εξ-)αναγκάστηκε να τα πράξει. Σε παρελθόντα χρόνο όμως, η ηρωίδα, θα κάνει τον απολογισμό της και θα αποφασίσει να προβεί σε διορθώσεις. Αρχικά, με όποιο τίμημα, όμως πολύ σύντομα γίνεται σαφές ότι το όποιο τίμημα είναι πάντα μεγαλύτερο όταν βρίσκεσαι στη λάθος πλευρά, δίπλα σε ακατάλληλους ανθρώπους, όταν αφαιρείς την ευτυχία σου ή τη στερείς από αγαπημένα σου πρόσωπα.
Μα σωστό είναι ό,τι μας ολοκληρώνει δίχως να ζημιώνει, ό,τι μας κάνει να χαμογελάμε δίχως να στερούμε το γέλιο από τον άλλο, ό,τι αγαπάμε με πάθος δίχως να το πνίγουμε. Το σωστό είναι ό,τι μας κάνει καλύτερους, κι ευτυχισμένους.
Αυτό που σημείωσα είναι με πόση ευκολία μπορεί να χαλάσει η ψυχή ενός ανθρώπου. Μια ακατάλληλη φράση ειπωμένη απρόσεκτα αρκεί για να εξάγεις το λάθος συμπέρασμα. Κι ο λάθος τρόπος να οδηγήσει σε λάθος σκέψεις και οι λάθος σκέψεις εύκολα να γίνουν λάθος πεποιθήσεις.
Δεν έχει σημασία πόσο μένουμε εδώ... Κανείς δεν ξέρει... Σημασία έχει τι αφήνουμε.
Όσο προχωρά η ανάγνωση τόσο συμπάσχω την Ίνα ενώ μια διάχυτη μελαγχολία διατρέχει όλο το κείμενο, με μέγιστη εξαίρεση μια αναπάντεχα αστεία σκηνή στη σελίδα 195 που θα σε κάνει να γελάσεις δυνατά. Κατά τα άλλα, θα συγκινηθείς με την ιστορία και θα εντοπίσεις κάθε είδος και κάθε τρόπο έκφρασης της αγάπης.
Σκέφτομαι ότι άνετα θα γινόταν ταινία ή σίριαλ και καταλήγω -φαντάζομαι ταυτιζόμενη μαζί με την Μαρία Κατσούπη- ότι ιδανική αγάπη δεν υπάρχει, όμως υπάρχει αληθινή αγάπη και απόλυτη. Την συναντάς; Την βρίσκεις; Είναι για σένα; Τη δέχεσαι όπως είναι. Την κρατάς. Τέλος.
Λάτρεψα την έλλειψη μελοδραματισμών -γενικότερα αλλά ειδικότερα όσο αφορά στην ερωτική σχέση που αναπτύσσεται στο βιβλίο και την σύνδεση αυτών των ανθρώπων που δε βασίζεται στον έρωτα, στον ενθουσιασμό, σε μια καψούρα... ούτε υφίσταται κοινωνικά, ούτε δομείται παρασιτικά. Υπάρχει μια ερωτική σχέση στο βιβλίο που βασίζεται στην ειλικρίνεια των ανθρώπων, στην πραγματική φιλία που τους συνδέει και στην κατανόηση απέχοντας από κάθε "πολυφορεμένο" πρότυπο. Ευτυχώς.
Το μυθιστόρημα της Μαρίας Κατσούπη, Όταν έκλεψαν τα όνειρά μου, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Έξη.
