Φίλες και φίλοι,
Αυτή τη φορά θα δούμε ένα απόλυτα διαφορετικό έργο του μεγάλου ζωγράφου, ένα έργο που ξεπερνά τα όρια του απλού ρεαλισμού, αφού μας δείχνει την πράξη ενός ωμού (αν και έγινε για πατριωτικούς λόγους) εγκλήματος μπροστά στα μάτια μας.
Η ελαιογραφία έχει διαστάσεις 145 x 195 εκ. και βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη της Ρώμης, στο Παλάτσο Μπαρμπερίνι. Φιλοτεχνήθηκε στα 1599, κατά παραγγελία του Γενοβέζου τραπεζίτη Ottavio Costa. Το όμορφο μοντέλο που κόσμησε αρκετούς πίνακες του Κραβάτζο λεγόταν Fillide Melandroni και ήταν πασίγνωστη ιερόδουλη και ερωμένη, μεταξύ άλλων, ενός άλλου τραπεζίτη, του Vincenzo Giustiniani, ο οποίος, εκτιμώντας την τέχνη του ζωγράφου, έκανε τις συστάσεις.
Δημόσιες εμφανίσεις των έργων του, ο Καραβάτζο μπορούσε να περιμένει μόνον όποτε το θέμα του ήταν θρησκευτικό. Είναι, επομένως, αυτός ο λόγος που φιλοτεχνεί μια μεγάλη σειρά έργων τέτοιας θεματικής, δείχνοντας ταυτόχρονα ότι ήταν σε θέση να φέρει σε πέρας αυτό που στην εποχή του κατείχε την υψηλότερη βαθμίδα στην ιεράρχηση των ειδών ζωγραφικής. Έτσι, αυτό το έργο, ανταποκρίνεται σ’ αυτήν ακριβώς την απαίτηση της δυνητικής του πελατείας.
Να κάνω εδώ μία παρένθεση και να πω ότι το συγκεκριμένο θέμα -η δολοφονία εν ψυχρώ του στρατηγού Ολοφέρνη από την βασίλισσα Ιουδήθ για να γλυτώσει το βασίλειό της από τον εχθρικό στρατό που οδηγεί ο Ολοφέρνης- ήταν πολύ αγαπητό στους ζωγράφους και έχει αποδοθεί από πολλούς, με διαφορετικό κάθε φορά τρόπο.
Παρατηρώντας τον πίνακα, διαπιστώνουμε τις προσπάθειες του Καραβάτζο να αποδώσει τα έντονα συναισθήματα και τις ψυχικές μεταπτώσεις, προσπάθειες που έχει ήδη αρχίσει και εφαρμόσει στην περίφημη κεφαλή της Μέδουσας -προσπάθειες τόσο εμφανείς στο αποφασιστικό βλέμμα της Ιουδήθ, όπως και στην φυσική ένταση που προκαλεί η κίνηση του αποκεφαλισμού του Ολοφέρνη- μια κραυγή απελπισίας, την οποία «ακούμε» βλέποντας τα χαρακτηριστικά του προσώπου του, την ώρα που εκείνος αντιλαμβάνεται το τέλος του.
Παρούσα στη σκηνή η πιστή υπηρέτρια-συνένοχος της Ιουδήθ, μια μορφή άσχημη, ολωσδιόλου αντίθετη με την ομορφιά της βασίλισσας κυράς της, η οποία παρακολουθεί με σκληρό ύφος επιδοκιμασίας τα τεκταινόμενα.
Το φως και το σκοτάδι, αριστοτεχνικά δοσμένα, θυμίζουν σκηνικό θεάτρου.
