koukidaki: Ο Δημήτρης Βαλλάτος και Η ιστορία της αλιείας

Διαβάζοντας τη συλλογή... το πρώτο πράγμα που σημειώνω νοερά στο μυαλό μου είναι ότι δεν απευθύνεται σε εκείνο το "ειδικό" κοινό που αποτελούν οι αναγνώστες της ποίησης, ούτε σε κάποιο άλλο "ιδιαίτερο" κοινό πιο κουλτουριάρικο ή μυημένο, αλλά σε όλους τους αναγνώστες και σε όποια κατηγορία κατατάσσονται: βιβλιόφιλοι, βιβλιοφάγοι, μόνιμοι ή περιστασιακοί κ.ο.κ. Και με αυτό το πρώτο πλεονέκτημα-μεγάλη κατάκτηση συνεχίζω να καταγράφω τα χαρακτηριστικά του βιβλίου που χωρίζεται σε τρία μέρη: Τα Αγκίστρια (ή ποιήματα) είναι τα μεσαίας έκτασης έργα, ικανά να αγκιστρώσουν τον αναγνώστη όπως φιλοδοξεί ένα αγκίστρι απέναντι σε ένα ψάρι, τα Δίχτυα (ή πεζά) δηλαδή τα μεγαλύτερης έκτασης έργα που φιλοδοξούν να εγκλωβίσουν περισσότερα του ενός ψάρια και τα Δολώματα (ή θραύσματα) που αποτελούνται από μικρές λιχουδιές με σκοπό να προσελκύουν το ψάρι -όπου ψάρι/-α εσύ κι εγώ. Ως εκ τούτου, υπάρχει ποικιλομορφία στις δομές και τις φόρμες αλλά θα εντοπίσετε πολλά κοινά στοιχεία σε ύφος, θέματα, περιγραφές και γλώσσα... με πρωταγωνιστή, θα έλεγα, το παιχνίδι με τον Χρόνο που αποτελεί σταθερά σε όλη την έκταση. Του αρέσουν και οι αντιστροφές: αντιστρέφει φράσεις διασκεδάζοντας τις εντυπώσεις, δομώντας και αποδομώντας συνιστώσες, κερδίζοντας εντυπώσεις ή προσφέροντας ολοκληρωμένες οπτικές επί του εκάστοτε θέματος.

Το φως του βάθους, και ταυτόχρονα,
Το βάθος του φωτός.

Όμως, είναι άλλο πράμα η λάμψη της νύχτας
από αυτή τη νύχτα της λάμψης, δε νομίζεις;

Για μια στιγμή ονειρεύομαι ακόμα
Ορισμένες εικόνες
Για μια στιγμή ορισμένες εικόνες
Με ονειρεύονται

Διώξε τη νύχτα του πόνου, πόνεσε το διωγμό της νύχτας.

Επαναλαμβάνει στίχους με ελάχιστες, αδιόρατες διαφοροποιήσεις, τόσο μικρές που οπτικά φαίνονται ίδιοι και βάζει μέσα στα έργα του τίτλους άλλων ή το αντίστροφο σα να επιδιώκει την αλληλοσύνδεση όλων μεταξύ τους.
Διάφορα χρώματα εισβάλλουν ένα ένα, σταδιακά. Εκεί που πρωταγωνιστεί το γαλάζιο (και είναι πάντα γαλάζιο -ούτε μπλε, ούτε σιέλ, ούτε τυρκουάζ...) έρχεται το λευκό, το πράσινο, το κόκκινο, το κίτρινο, το μωβ και το χρυσό ενώ προσέχω ότι υπάρχει τεράστια σύνδεση του κόκκινου με το πράσινο σε όλο το βιβλίο.

Το κόκκινο, το αίμα του πράσινου.

Κι αν μιλάω για το μωβ με αυτόν τον τρόπο είναι επειδή με αυτή τη γραφή προτιμήθηκε, όπως και το τραίνο για παράδειγμα, εκπέμποντας τη νοσταλγία που έρχεται από κάτι αγαπημένο του παρελθόντος ενώ πολλά κύρια ονόματα εμφανίζονται χωρίς κεφαλαίο, σηματοδοτώντας ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του δημιουργού που δεν "χαλαλίζει" τα κεφαλαία του ένεκα γραμματικής αλλά με γνώμονα δικές του συνιστώσες. Στα στοιχεία θα τον απασχολήσει το φως με το σκοτάδι, το νερό κι η θάλασσα, η γη με το περιβάλλον.
Πάμπολλες ρήσεις με προκαλούν να κάνω πάμπολλες υπογραμμίσεις για να κρατήσω τις φράσεις και να τις (ξανα-)δω έξω από το πρίσμα των στίχων ή των αράδων. Κάποιες δε, είναι ιδιαιτέρως ελκυστικές καθώς επαναπροσδιορίζουν παροιμίες χωρίς όμως να διαταράσσουν ό,τι ισχύει.
Αμαρτία, να επαναλαμβάνεσαι.

Καλύτερα να σου βγει το όνομα παρά το μάτι.

Ειδικά ο καθαρός ουρανός είναι που φοβάται τις αστραπές.

Τέλος, παρατηρώ ότι του αρέσουν οι προτάσεις που δομούνται με ομόηχες λέξεις, ομόριζες ή λέξεις που γράφονται με τα ίδια γράμματα -όπως οι γλωσσοδέτες(;) και αμέσως θυμάμαι τα αγκίστρια με τα δολώματα και σκέφτομαι μήπως θέλει να δέσει τον αναγνώστη.

Αναπνοή τόσο μακρινή όσο το όνειρο μιας γαλήνιας γαλάζιας
γαζίας. Ο χαλαζίας και ο γαλαξίας γαλουχούν το μέλλον μας.

Προσθέτει και κάποια αξιώματα στους κανόνες του κόσμου -με τον τρόπο του- όπως:

Ξανά το ίδιο τίποτε δεν θα υπάρξει...

Το κέντρο του κόσμου δεν μπορεί να προσδιορίσει τον
Εαυτό του ως τέτοιο.

Να θέτεις ερωτήματα, άλλος τρόπος να σου εμφανιστούν
Οι απαντήσεις δεν υπάρχει.

Κάνει ερωτήσεις και διαθέτει γόνιμο χιούμορ.

Ειδικά το γρασίδι είναι που πρέπει να πατάμε.

Έχω πάρει λάθος τραίνο, γαμώτο! Θα κατέβω.

Απ' έξω είμαστε ή από μέσα;

Η ζωγραφική έχει τον Πεσσόα της;

Τελοσπάντων, ας μην χαλάμε τις καρδιές μας, εφόσον δεν ξέρουμε πώς να τις διορθώσουμε.

Αν πρέπει να μείνει κάτι όμως... κράτα την προτροπή να διαβάσεις μέσα κι ανάμεσα στις λέξεις και όχι τις λέξεις αυτές καθαυτές γιατί αυτό που γράφει δεν είναι κι εκείνο που λέει. Αφήσου στην εμπειρία και θα εμφανισθούν οι ανταύγειες, οι συμβουλές και τα νοήματα. Απόλαυσε το ταξίδι και κράτησε όλες εκείνες τις απίθανες αποχρώσεις, τις διαύγειες, την ομορφιά του. Ίσως επειδή, πέρα από κάθε άλλο, παραμένει αισιόδοξος και χαμογελαστός.

Μη φοβάσαι να ζήσεις, άλλη λύση δεν βρέθηκε μέχρις στιγμής.

Από βλακεία πεθαίνουμε.

Ο Δημήτρης Βαλλάτος απαντά για τη συλλογή του, Η ιστορία της αλιείας (για τον τίτλο θα 'χεις καταλάβει ποιό είναι το πνεύμα ενώ για το έργο του ίδιου που κοσμεί το εξώφυλλο, δε θα μπορούσα να σκεφτώ κάτι άλλο πιο ταιριαστό: αντιθέσεις, αντιστροφές, καθρεφτισμοί, φως-σκοτάδι, αγκίστρια και ψάρια).