Χρυσά αγαλματίδια με ελληνικό άρωμα

Στην Ελλάδα...

...μας αρέσει να γκρινιάζουμε. Τη μια ότι δεν έχουμε ποτέ μετάλλια (βλέπε αγωνίσματα, αθλήματα, Ολυμπιάδες, Ευρωπαϊκά, Παγκόσμια και συναφή), την άλλη ότι δε φαινόμαστε (βλέπε διάφορα τουρνουά από Μπριτζ μέχρι Monopoli και από Τένις ως Σκάκι), την παράλλη ότι δε κερδίζουμε αρκετά (βλέπε και Γιουροβίζιον) και, πότε επιτέλους θα πάρουμε κι εμείς κάνα βραβείο, και πάει λέγοντας. Αυτό που ξεχνάμε επιδεικτικά είναι ότι βρισκόμαστε σε μία χώρα με έντεκα εκατομμύρια κατοίκους όλους κι όλους τη στιγμή που στην Τουρκία για παράδειγμα τόσους έχει μόνο η Κωνσταντινούπολη, κι εννοώ ότι, αναλογικά να το πάρεις, είναι απολύτως λογικό να μη διαθέτουμε τόσα ταλέντα όσα άλλες χώρες.

Θέμα των ημερών, που λες, τα βραβεία Όσκαρ. Αυτή η μεγάλη κινηματογραφική γιορτή όπου προσφέρει μία φορά κάθε χρόνο την ευκαιρία στους καλύτερους συντελεστές των ταινιών να κερδίσουν μία σημαντικότατη διάκριση στο χώρο τους (βασικά θεωρείται το ανώτερο βραβείο κινηματογράφου που μπορείς να αποκτήσεις) και από δίπλα ο Έλληνας που... τι να τα κάνεις και τα Όσκαρ αφού ποτέ δε κερδίζει ένας δικός μας; Ή ένα... ε, και; Μήπως έχουμε να περιμένουμε κάτι;

Έλα ντε; Αλήθεια, στα πόσα Όσκαρ θα ήμασταν ευτυχισμένοι, ικανοποιημένοι να το πω; Έχεις σκεφτεί ποτέ ότι υπάρχουν πάμπολλες χώρες που δεν έχουν εκπροσωπηθεί ποτέ, ούτε καν με μία υποψηφιότητα, στη λαμπρή τελετή; Έχεις αναλογιστεί ποτέ πόσες είναι οι πιθανότητες για μία ελληνική ταινία που δεν την καταλαβαίνουν παρά ελαχιστότατοι θεατές σε όλο τον κόσμο να φθάσει στις υποψήφιες για Όσκαρ; Κι αν τα βάλεις κάτω και τα συνυπολογίσεις όλα αυτά, με πόσες ελληνικές συμμετοχές θα ήσουν ευχαριστημένος;

Προσωπικά με πολύ λιγότερες από όσες έχει καταγράψει η ιστορία του χρυσού αγαλματιδίου καθώς, όσο το έψαχνα, τόσο ανακάλυπτα σχετικές με τα ελληνικά "χρώματα" υποψηφιότητες και νικητές. Είναι δε τόσοι πολλοί που σε δύο λεπτά από τώρα θα αναιρέσεις κάθε πρώτη σκέψη επί του θέματος.

Το 1944 η Κατίνα Παξινού κερδίζει το Όσκαρ Β γυναικείου ρόλου στο Για ποιον χτυπάει η καμπάνα. Μάλιστα είναι μία εκ των ελάχιστων ηθοποιών -λιγότεροι από ντουζίνα- που κέρδισαν Όσκαρ με την πρώτη τους εμφάνιση στη μεγάλη οθόνη και η πρώτη μη Αμερικανίδα που τιμήθηκε με το βραβείο. Το αγαλματίδιό της αγνοείται στις μέρες μας.

Το 1948 ο Elia Kazan (γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη) κερδίζει το Όσκαρ σκηνοθεσίας για το Gentleman's agreement.

Το 1951 ο ίδιος είναι υποψήφιος για Όσκαρ σκηνοθεσίας με το A streetcar named Desire (Λεωφορείο ο Πόθος) του Tennessee Williams.

Το 1954 ο ίδιος κερδίζει το Όσκαρ σκηνοθεσίας για το φιλμ On the Waterfront (Το λιμάνι της Αγωνίας).

Το 1955 ο ίδιος είναι υποψήφιος για το Όσκαρ σκηνοθεσίας για την ταινία East of Eden (Ανατολικά της Εδέμ).

Το 1960 η ταινία Ποτέ την Κυριακή είναι υποψήφια για τρία Όσκαρ. Η Μελίνα Μερκούρη για το Όσκαρ Α γυναικείου ρόλου -που το έχασε από την Ελίζαμπεθ Τέιλορ-, η ενδυματολόγος Θεώνη Βαχλιώτη-Aldredge (γεννημένη στη Θεσσαλονίκη το 1922) και η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι που κερδίζει το αγαλματίδιο αν και ο ίδιος δε πήγε ποτέ να το παραλάβει.
Το 1961 ο George Chakiris (Γιώργος Τσακίρης) κερδίζει το Όσκαρ Β ανδρικού ρόλου για την ταινία West Side Story. Είναι μάλιστα ο πρώτος ηθοποιός που απέσπασε Όσκαρ για χορευτικό ρόλο-μιούζικαλ.

Το 1962 η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη, Ηλέκτρα, είναι υποψήφια στην κατηγορία καλύτερης ξένης ταινίας και η Θεώνη Βαχλιώτη-Aldredge υποψήφια για την Φαίδρα.

Το 1963 τα Κόκκινα φανάρια του Βασίλη Γεωργιάδη είναι υποψήφια ταινία στην κατηγορία καλύτερης ξένης και ο Elia Kazan υποψήφιος για Όσκαρ καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας και σεναρίου για το America, America. Την ίδια χρονιά ο Telly Savalas είναι υποψήφιος για Β ανδρικό ρόλο στην ταινία Bird man of Alcatraz.

To 1964 ο Μιχάλης Κακογιάννης είναι υποψήφιος ως παραγωγός στην κατηγορία καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας για τον Ζορμπά, για το Όσκαρ σκηνοθεσίας και για το καλύτερο διασκευασμένο σενάριο. Ο Βασίλης Φωτόπουλος όμως, που δεν έτυχε της δημοφιλίας του προηγούμενου, κερδίζει το Όσκαρ ασπρόμαυρης σκηνογραφίας και καλλιτεχνικής διεύθυνσης. Για τον Ζορμπά.

Το 1965 Το χώμα βάφτηκε κόκκινο του Βασίλη Γεωργιάδη είναι υποψήφιο στην κατηγορία ξένης ταινίας.

Το 1967 ο John Cassavetes (γεννημένος στην Νέα Υόρκη από Ελληνοαμερικάνους που ως τα επτά του χρόνια έζησε στην Ελλάδα) είναι υποψήφιος για το Όσκαρ Β ανδρικού ρόλου για το The Dirty Dozen.

Το 1968 ο ίδιος είναι υποψήφιος για το Όσκαρ πρωτότυπου σεναρίου για την ταινία Faces (η ταινία ήταν υποψήφια σε άλλες δύο κατηγορίες).

Το 1969 ο Κώστας Γαβράς παίρνει το Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας ως παραγωγός και είναι υποψήφιος για το Όσκαρ σκηνοθεσίας και καλύτερου διασκευασμένου σεναρίου για το Ζ.

Το 1974 η Θεώνη Βαζλιώτη-Aldredge κερδίζει το Όσκαρ ενδυματολογίας για το φίλμ Ο υπέροχος Γκάτσμπυ και ο John Cassavetes ήταν υποψήφιος για το Όσκαρ σκηνοθεσίας για την ταινία A woman under the influence.

To 1975 o Chris Sarandon (Δε σου θυμίζει τη Suzan. Είναι πρώην σύζυγός της! Τον μετανάστη πατέρα του τον έλεγαν Σαραντωνίδη κατά κάποιους ή Σαραντόπουλο κατά άλλους ενώ ελληνικής καταγωγής ήταν και η μητέρα του) είναι υποψήφιος για το Όσκαρ Β αντρικού ρόλου στο Dog Day Afternoon και ο ελληνοαμερικανός Dean Tavoularis κερδίζει Όσκαρ καλλιτεχνικής διεύθυνσης για το The Godfather II.

Το 1977 η Ιφιγένεια του Μιχάλη Κακογιάννη είναι υποψήφια στην κατηγορία ξένης ταινίας.
Το 1979 ο Ντιν Ταβουλάρις (Κωνσταντίνος στο μικρό) είναι υποψήφιος καλλιτεχνικός διευθυντής για το The Brink's Job και την επόμενη χρονιά, το 1980, για το Αποκάλυψη τώρα.

Το 1981 ο Βαγγέλης Παπαθανασίου κερδίζει το Όσκαρ καλύτερης πρωτότυπης μουσικής για την ταινία Οι δρόμοι της φωτιάς.

Το 1982 ο Κώστας Γαβράς κερδίζει το Όσκαρ διασκευασμένου σεναρίου για την ταινία Ο Αγνοούμενος.

Το 1988 η Ολυμπία Δουκάκη κερδίζει το Όσκαρ Β γυναικείου ρόλου στο Κάτω από τη λάμψη του φεγγαριού.
Το 1989 ο Ντιν Ταβουλάρης είναι ξανά υποψήφιος καλλιτεχνικής διεύθυνσης για το Tucker: The man and his dream και το 1991 για τον Νονό ΙΙΙ.
Το 1991 έχουμε και την υποψηφιότητα του Νίκολα Καζάν στην κατηγορία διασκευασμένου σεναρίου για το φιλμ Reversal of fortune.
Το 1993 ο George Miller είναι υποψήφιος πρωτότυπου σεναρίου για το Lorenzo's oil.
To 1995 ο ίδιος είναι υποψήφιος για το Όσκαρ διασκευασμένου σεναρίου ενώ μαζί με τον Bill Miller είναι υποψήφιοι στην κατηγορία καλύτερης ταινίας για το Babe.
Το 1999 ο Alexander Payne είναι υποψήφιος διασκευασμένου σεναρίου για το Election. Την ίδια χρονιά η Ακαδημία προσφέρει στον Ελία Καζάν τιμητικό Όσκαρ για το έργο του.

Το 2001 η Χριστίνα Λαζαρίδη είναι υποψήφια για το Όσκαρ καλύτερης ταινίας μικρού μήκους με το One day crossing και ο Alexandre Payne υποψήφιος στην κατηγορία διασκευασμένου σεναρίου για το Election.

To 2003 η Nia Vardalos (Ελληνοκαναδοί γονείς) είναι υποψήφια για το όσκαρ πρωτότυπου σεναρίου για το My big fat Greek wedding.

Το 2005 ο Alexander Payne (Papadopoulos, Ελληνοαμερικανός από γονείς ελληνικής καταγωγής που όμως τον συνάντησα και ως Παναγιωτόπουλο) είναι υποψήφιος για Όσκαρ σκηνοθεσίας για την ταινία Πλαγίως (Sideways). Κερδίζει όμως το Όσκαρ διασκευασμένου σεναρίου. Για την ίδια ταινία.
Το 2006 ο George Miller κερδίζει το Όσκαρ καλύτερης ταινίας κινουμένων σχεδίων για το Happy feet.
Το 2007 η ελληνοαμερικανίδα Patricia Fields είναι υποψήφια για τα κοστούμια του The Devil wears Prada.

Το 2010 ο Γιώργος Λάνθιμος είναι υποψήφιος για τον Κυνόδοντα στην κατηγορία καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας και ο Λούης ή Λουί Ψυχογιός κερδίζει Όσκαρ καλύτερου ντοκιμαντέρ για το The Cove.

Το 2011 η ταινία του Alexander Payne, The Descendants, είναι υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, μοντάζ, Α ανδρικού ρόλου και τελικά κερδίζει το Όσκαρ διασκευασμένου σεναρίου.

Το 2013 ο ίδιος μετράει έξι υποψηφιότητες για το Νεμπράσκα: καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, Α ανδρικού ρόλου, Β γυναικείου και πρωτότυπου σεναρίου και μία ακόμη ο Φαίδων Παπαμιχαήλ για τη διεύθυνση φωτογραφίας.
To 2014 o Alexander Payne είναι και πάλι υποψήφιος για Όσκαρ σκηνοθεσίας.

Το 2016 ο George Miller (Αυστραλός ελληνικής καταγωγής που τον συνάντησα και ως Γιώργο Μιλιώτη σε σχετική αρθρογραφία) για το Mad Max: Ο δρόμος της οργής είναι υποψήφιος στις κατηγορίες καλύτερης σκηνοθεσίας και καλύτερης ταινίας. Επίσης, ο Μάικλ Παλαιοδήμος κερδίζει Όσκαρ καλύτερης ταινίας μικρού μήκους για το Stutterer ως συντελεστής.

Το 2017 οι Γιώργος Λάνθιμος και Ευθύμης Φιλίππου διεκδικούν Όσκαρ πρωτότυπου σεναρίου για το The Lobster (Ο Αστακός) και η Δάφνη Ματζιαράκη με το 4.1 miles να είναι υποψήφιο στην κατηγορία του ντοκιμαντέρ μικρού μήκους.

Στα παραπάνω συνέλεξα μόνο τις υποψηφιότητες και νίκες Ελλήνων και ελληνικής καταγωγής. Αν υπολογίσουμε και όσους έχουν Ελληνίδα μάνα ή Έλληνα πατέρα στη λίστα μπαίνουν κι άλλοι, όπως ο συνθέτης Alexandre Desplat (Γάλλος από Ελληνίδα μητέρα) ο οποίος ήταν υποψήφιος το 2006 στο The Queen, το 2008 στο The curious case of Benjamin Button, το 2009 στο Fantastic Mr Fox, το 2010 στο The King's speech, το 2012 στο Argo, το 2013 με το Philomena και το 2014 για το Imitation game και το The Grand Budapest hotel κερδίζοντας το αγαλματίδιο για το τελευταίο. Κι άμα βρούμε κι εκείνους που έχουν πρόγονο Έλληνα, τότε σίγουρα θα μας ενθουσιάσει η υποψηφιότητα του Χιου Τζάκμαν (προ-προ πάππους Έλληνας) στους Άθλιους για Α ανδρικό ρόλο.

Σημειώσεις:

⏩Η γραφούσα δεν έχει βιώματα από τις δεκαετίες του 40, 50, 60 ή 70 ενώ σαφέστατα δεν είναι σε θέση να θυμάται κάθε υποψηφιότητα των αγαλματιδίων για όλα τα υπόλοιπα έτη. Αυτό το αναφέρω γιατί οι παραπάνω ημερομηνίες διαφοροποιούνται κατά ένα έτος -άλλοτε προς τα πάνω κι άλλοτε προς τα κάτω- ανάλογα με την πηγή, τον αρθρογράφο, κ.ο.κ. Έτσι, στις περιπτώσεις που συνάντησα διαφοροποίηση κράτησα την χρονολογία που αναγράφτηκε τις περισσότερες φορές.

⏩Παράκληση: Ο Μάνος Χατζιδάκις γράφεται με αυτόν τον τρόπο. Μόνο. Όλοι οι άλλοι είναι λάθος.

⏩Πηγές (από όπου συνέλεξα στοιχεία για τα παραπάνω): The power of music art, star, youropia, avsite, clickatlife, Fortune.