Η «Αστροφεγγιά» του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου γράφτηκε το 1946 και αφορά κατά κάποιον τρόπο την εφηβεία μεταξύ του Α΄ Πρώτου Παγκόσμιου πολέμου και της καταστροφής του 1922, όπου η κοινωνία δοκιμαζόταν συνεχώς, οι φτωχοί εξαθλιώνονταν και οι πλούσιοι ζούσαν σε δικό τους κόσμο («Από παντού βγαίνει ένας βαθύς αναστεναγμός. Ο καθένας κάτι ψάχνει»). Καταγράφει τα όνειρα και τις ελπίδες των νέων παιδιών που ετοιμάζονταν για το πανεπιστήμιο και πώς αυτά ανατρέπονταν ή μετατρέπονταν εξαιτίας του πολέμου ή μιας γυναίκας. Όπως γράφει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας: «Δεν ξέρουν τί σημαίνει η φράση για μια ολόκληρη ζωή». Υπήρχαν όμως και οι άτυχοι που δεν ήταν σε θέση για κοινωνικούς λόγους να μάθουν παραπάνω γράμματα και παρέμεναν στάσιμοι κόντρα στην ανέχεια και τη φυματίωση.
Ομολογώ ότι δεν έχω διαβάσει το βιβλίο αλλά η παράσταση με βοήθησε να το κατανοήσω αρκετά και κυρίως να το αναζητήσω για να βυθιστώ στον κόσμο του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα και εκπαιδευτικού που το έγραψε. Το βιβλίο έγινε τηλεοπτική σειρά το 1980 από την ΕΡΤ και ήταν γεμάτο από νέους ηθοποιούς, οι οποίοι από τότε χάραξαν όλοι τον δικό τους μοναδικό δρόμο: Γιώργος Κιμούλης, Αντώνης Καφετζόπουλος, Μιμή Ντενίση, Γρηγόρης Βαλτινός και άλλοι.
Η παράσταση με συνεπήρε. Με προεξάρχοντα τον μοναδικό Αντίνοο Αλμπάνη που βελτιώνεται θεαματικά από ρόλο σε ρόλο τόσο καιρό που τον παρακολουθώ, αλλά και όλος ο θίασος δίνει πραγματικό ρεσιτάλ πάνω στη σκηνή. Με σκηνικά που αλλάζουν συνέχεια κατά τη διάρκεια του έργου, με πρωτότυπη εναλλαγή σκηνών, με υποβλητική μουσική και με διαλεχτούς ηθοποιούς στήθηκε μια παράσταση γεμάτη συγκίνηση, γέλιο, ανατροπές, κοινωνικά και διαχρονικότατα μηνύματα που άνετα βρίσκουν την εφαρμογή τους και στο σήμερα. (Άραγε ήταν τόσο διορατικός ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος ή από τότε η κοινωνία αρνήθηκε πεισματικά να αλλάξει;) Η παράσταση έκλεισε μ’ ένα τέλος που μ’ έκανε να δακρύσω, χωρίς να μου εκβιάσει τέτοιο συναίσθημα, έτσι υποστηρίζω ότι η «Αστροφεγγιά» είναι μια από τις καλύτερες παραστάσεις της φετινής περιόδου.
Ο Αντίνοος Αλμπάνης είναι απλά εξαιρετικός. Ταπεινόφρων ως κίνηση, αίσθημα και έκφραση, απαιτητικός, διεκδικητικός, απογοητευμένος, γεμάτος μίσος, παραδομένος και νικημένος, χρωματίζει με ποικίλους τρόπους και υποστηρίζει παντοιοτρόπως κάθε σκηνή του. Από τον έφηβο που θέλει να σπουδάσει για ένα καλύτερο αύριο ως τον άντρα που διεκδικεί τη γυναίκα που αγάπησε, ο ηθοποιός μεταμορφώνεται και παίζει αβίαστα, πηγαία. Η τελευταία σκηνή μου έχει μείνει χαραγμένη στο μυαλό.
Η Ρένια Λουϊζίδου, που υποστηρίζει υποκριτικά κάθε της επαγγελματική επιλογή, είτε στο θέατρο είτε στην τηλεόραση είτε στον κινηματογράφο. Παίζει τη μάνα με μια πειστικότητα πρωτόφαντη. Στο πρώτο μέρος δείχνει την κλασική γυναίκα που θέλει να φροντίζει το μοναχοπαίδι της, στο δεύτερο όμως παρατάει αυτό το στερεότυπο και αρχίζει να προετοιμάζεται γι’ αυτό που την καλεί η ζωή ν’ αντέξει. Αγάπησα πολύ τη σκηνή όπου είναι γονατισμένη στα πόδια του παιδιού της με έναν υποβλητικό φωτισμό που με συγκίνησε, γιατί μου θύμισε έντονα σκηνές από ζωγραφικό πίνακα της Αναγέννησης, για τέτοια πλαστικότητα μιλάμε.
Ο Δάνης Κατρανίδης, με τη στεντόρεια φωνή του και τα χιλιόμετρα υποκριτικής που έχει διανύσει, είναι ο κλασικός πατέρας που δε φταίει για τη μιζέρια που ζούνε και προσπαθεί να στηρίξει το παιδί του στις αποφάσεις του, όσο επώδυνες κι αν είναι. Η φωνή του κλείνει υποβλητικά και ιδανικά το πρώτο μέρος.
Ο Χάρης Τζωρτζάκης είναι ο πλούσιος φίλος που δεν παραπετάει τον φτωχό Άγγελο (Αντίνοο Αλμπάνη) και τον βάζει στην παρέα του. Οι δυο τους συνεχώς δοκιμάζονται λόγω των κοινωνικών διαφορών, όμως υπάρχει θέληση αμφίπλευρη να αντιμετωπίσουν και να λύσουν αυτές τις δυσκολίες.
Ο Ιωάννης Παπαζήσης παίζει τον αριβίστα, πλούσιο και ωχαδερφιστή νεαρό, που όλα είναι λυμένα στη ζωή του, οπότε τι κάνει; Ορμάει στον ποδόγυρο, καταπατώντας κάθε ηθικό φραγμό. Επιτέλους, ο ηθοποιός απομακρύνθηκε από τους χάρτινους ρόλους της τηλεόρασης και έπλασε έναν πειστικότατο «αδιάφορο για τη ζωή» χαρακτήρα.
Η Ευδοκία Ρουμελιώτη υποδύεται τον χειρότερο ρόλο της παράστασης, μια κοπέλα που τα θέλει όλα δικά της (;) και δε διστάζει να παίζει με τους άντρες της παρέας. Τα φτιάχνει με τον έναν, φλερτάρει τον άλλον, φτάνει στα άκρα τον Άγγελο που τη θεωρεί γυναίκα της ζωής του, γενικά μου φάνηκε τόσο ελαφριά και κοκότα που θέλω να διαβάσω το βιβλίο για να κατανοήσω καλύτερα τα αίτια αυτής της συμπεριφοράς. Ως ηθοποιός παίζει καλά, κάποιες φορές θέλησα να την πνίξω άρα παίζει και πειστικά.
Η Γιούλικα Σκαφιδά με το που βγαίνει στη σκηνή παίρνει όλα τα εύσημα. Άμεση, ρεαλιστική, εκφραστική, δυνατή, νιώθεις πως είναι πραγματική η Έρση, η φίλη του Άγγελου, και πως αν βγει από το θέατρο θα συνεχίσει να είναι έτσι και στη ζωή της. Ένας συγκινητικός και σημαντικός ρόλος που υποστηρίζεται σθεναρά και με ταλέντο από μια άξια ηθοποιό.
Ο Σταύρος Σβήγκος στον ρόλο του φυματικού Πασπάτη, κολλητού του Άγγελου και εξίσου φτωχού, είναι ακριβώς η εικόνα των παιδιών που δεν τα κατάφεραν στην πρωτεύουσα γιατί η ζωή τους πέταξε έξω στον δρόμο, σχεδόν από την πρώτη μέρα της γέννησής τους. Ένας δυνατός ρόλος που αποκτά μια σχεδόν μεταφυσική διάσταση στην πορεία της παράστασης, δίνοντας ακόμη περισσότερη συγκίνηση και άλλο νόημα στο φινάλε του έργου. Κατ’ εμέ, μια από τις καλύτερες ερμηνείες και από τους σημαντικότερους ρόλους. Ειδικά στη σκηνή του ζεϊμπέκικου του Άγγελου, χάρη σε αυτόν ξεκίνησε μία από τις δυνατότερες σκηνές, που μου θύμισε σε ένταση, παλμό και ζωντάνια το We will rock you των Queen (ακόμα ανατριχιάζω όταν το σκέφτομαι).
Η Μαριαλένα Ροζάκη παίζει εξίσου καλά, ειδικά στον ρόλο της πόρνης ενώ ο Μάκης Πατέλης είναι ιδανικός για τα κωμικά μέρη του έργου. Η παρεξήγηση με τον Άγγελο και οι ατάκες που αντάλλαξαν ήταν πολύ καλογραμμένες. Ο Βασίλης Χαρίσης παίζει ωραία έναν ρόλο που καλεί τον Άγγελο και την Έρση να δοκιμαστούν για άλλη μια φορά μιας και τα σχέδιά του περιλαμβάνουν και τη Δάφνη.
Με κέρδισε απόλυτα η σκηνοθετική ματιά του έργου, μιας και κατά τη διάρκεια της παράστασης ο ηθοποιός της μιας σκηνής άλλαζε πλευρό ή θέση και αμέσως συμμετείχε στην επόμενη σκηνή ενώ στο μεταξύ στην άλλη μισή σκηνή ή/και στο βάθος έχουν αλλάξει τα σκηνικά. Καλοκουρδισμένο, άψογα εκτελεσμένο, είναι κάτι πρωτότυπο και μου άρεσε, παρ’ όλο που ίσως κάποιους άλλους αυτό να κούρασε ή να τους ζάλισε. Το έργο εκτυλίσσεται με σχετικά γρήγορους ρυθμούς, μπόρεσα όμως να το παρακολουθήσω άνετα και να μη βαρεθώ στιγμή.
«Αστροφεγγιά» λοιπόν, γιατί όπως τ’ αστέρια της σβήνουν ένα ένα, έτσι σβήνουν μία μία και οι ελπίδες και τα όνειρα των παιδιών που μας συστήνει ο συγγραφέας και ζωντανεύει ο ιδανικά ο Πέτρος Ζούλιας. Μην τη χάσετε!
Το αριστούργημα της ελληνικής πεζογραφίας, μετά τη δημοφιλή του πορεία στην κρατική τηλεόραση της δεκαετίας του ΄80, ζωντανεύει για πρώτη φορά στη σκηνή, τη γενιά του μεσοπολέμου.
Εκτός από τα διαχρονικά αισθήματα του έρωτα, του μίσους, του φόβου, της αγάπης, κοινωνικά θέματα όπως η φτώχεια, η προσφυγιά, η ιδεολογική χρεοκοπία και η πολιτική προδοσία σε αγώνες και οράματα ενός λαού αποτελούν την δύναμη και την αυθεντική ταυτότητα του μυθιστορήματος, που σπάει τα όρια του χρόνου και αφορά στην Ελλάδα του σήμερα.
Θεατρική μεταφορά - Σκηνοθεσία: Πέτρος Ζούλιας
Σκηνικά: Άση Δημητρολοπούλου
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Μουσική: Μιχάλης Τρανουδάκης
Επιμέλεια κίνησης: Φώτης Διαμαντόπουλος
Φωτισμοί: Κατερίνα Μαραγκουδάκη
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριάννα Τουντασάκη
Φωτογραφίες: Μαριλένα Αναστασιάδου
Παραγωγή: Purple Group
Προβολή-Επικοινωνία: BrainCo S.A.
Παίζουν (με αλφαβητική σειρά): Αντίνοος Αλμπάνης, Ιωάννης Παπαζήσης, Μάκης Πατέλης, Μαριαλένα Ροζάκη, Ευδοκία Ρουμελιώτη, Σταύρος Σβήγγος, Γιούλικα Σκαφιδά, Χάρης Τζωρτζάκης, Βασίλης Χαρίσης
Στο ρόλο της μητέρας η Ρένια Λουϊζίδου
Συμμετέχει και ο Δάνης Κατρανίδης
Παραστάσεις: Τετάρτη, Κυριακή στις 20:00 | Πέμπτη, Παρασκευή στις 21:00 | Σάββατο στις 18:00 & 21:00
Στο θέατρο Χώρα, Αμοργού 20, Κυψέλη, 2108673945
