Μια προσωπικότητα, ένα έργο, μια ιδέα, πιστεύω πως πρέπει να αγγίζουν αυθόρμητα τη ψυχή σου με ποικίλους τρόπους ώστε να χαρακτηριστούν ως αληθινά, διατηρώντας τη δική τους διαχρονική αξία. Ένας από τους ανθρώπους που θα συμπεριλάμβανα σίγουρα στην παραπάνω κατηγορία, θα βρισκόταν με βεβαιότητα και η ποιήτρια Λίτσα Μοσκιού.
Μια δημιουργός που το έργο της μελοποιήθηκε και αναπαράχθηκε εν μέρει σε θεατρική αναπαράσταση, προωθώντας έτσι την ουσία της ποίησης σε εποχές που αυτού του είδους η λογοτεχνική έκφραση δε τυγχάνει της αναγνώρισης που της αρμόζει.
Κάτι που μου φέρνει στο νου κάποιους απ’ τους στίχους του Οδυσσέα Ελύτη, που τους έγραψε για την ατελέσφορη αγάπη, μα πιστεύω πως συνάδουν απόλυτα και στη κατάσταση που περιγράφω:
Επειδή το αδοκίμαστο και το απ' αλλού φερμένο
Ερχόμενος σε επαφή τόσο με δημιουργούς όσο και με το αναγνωστικό κοινό, συνειδητοποιώ πως υπάρχει η λανθασμένη αίσθηση ότι Ποίηση σημαίνει δυσκολονόητοι στίχοι πλασμένοι από λογοτέχνες πανεπιστημιακών γνώσεων.
Σε αυτή την κατάσταση όμως αναλογεί μεγάλο μερίδιο ευθύνης και στους δημιουργούς.
Προσωπικά θεωρώ πως Ποίηση δεν σημαίνει να βάζεις απλά τη μία κατάλληλη λέξη πίσω από την άλλη, μα να τις συνδέεις μεταξύ τους με πραγματικά, δοτικά συναισθήματα που να μην έχουν ως γνώμονα εγωιστικές, ιδιοτελείς πράξεις.
Ευτυχώς είναι μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού οι περιπτώσεις εκείνων που ντύνονται κατά καιρούς τον μανδύα του Ποιητή, δίχως ωστόσο να διακατέχονται από κανένα ίχνος ήθους και ιδανικών. Και μοιραία, αργά ή γρήγορα η πραγματική Ποίηση φροντίζει πάντα να εξοστρακίζει το κακέκτυπό της…
Μια καλή αρχή λοιπόν για να αγαπήσει το κοινό την Ποίηση, πιστεύω πως μπορεί να γίνει με την ανάγνωση της ποιητικής συλλογής της Λίτσας Μοσκιού «Απ’ της ψυχής τ’ απόσταγμα». Εκεί, όπου το γλαφυρό λεξιλόγιο και τα θέματα που αναλύονται από την πένα της δημιουργού είναι όλα τους οικεία και ανθρώπινα, πλασμένα από τις καθημερινές σκέψεις και τις κοινές ανθρωπολογικές αναζητήσεις. Έτσι, κατά την ανάγνωσή μας θα βαδίσουμε σε στίχους που θα μιλούν για την αγάπη:
Και τούτο το χάδι
που έδωσε Πατρίδα σ’ αυτό το σώμα
ήταν μια γέννηση απρόσμενη
όπως το θαύμα
μιας γέννησης ενός άστρου
που ξαφνικά έλαμψε απ’ το
πουθενά
Μα και την φυγή:
Πώς να δραπετεύσω
Από αυτήν τη φυλακή;
Πώς να λυγίσω τα αόρατα κάγκελα
Που υπάρχουν γύρω μου;
Πώς να γκρεμίσω τον πελώριο τοίχο που υψώνεται
Και πλακώνει την ψυχή μου;
…αποζητώντας κάποιος φορές το ακατόρθωτο για να διορθώσουμε λάθη της ζωής μας, ευχόμενοι:
Αν μπορούσα τον χρόνο να γύριζα πίσω.
Να γεννηθώ ξανά.
Όλα απ’ την αρχή ξανά να τα ζήσω
…μένοντας μετέωροι μεταξύ της σκέψης πως:
Έτσι γεννήθηκα κι έζησα
αστραπιαία…
Όσο κρατάει ένας κύκλος νερού
από ένα βότσαλο
που ταράζει τη γαλήνη του
…και της διαπίστωσης:
Τώρα ξέρεις…
πως οι ευτυχίες δεν πλάθονται
ούτε σου χαρίζονται ξαφνικά
κατακτώνται με μάχες ατελείωτες
…με την ανάγκη της λύτρωσης να απαντά:
Να θυμάσαι μονάχα
τα φτερά του αγγέλου σου
να φοράς πού και πού
για τις φορές που θα χρειαστεί
απ’ της ίδιας σου της κόλασης
τις φωτιές μακριά να πετάξεις
…πλαισιώνοντας έτσι ένα έργο που επικεντρώνει στον εαυτό μας και στα πάντα γύρω μας που συνεχώς αλλάζουν. Στο ποιοι είμαστε και τι χρωστάμε στις γενιές που έρχονται. Ωθώντας μας έτσι να ασκήσουμε μια θεραπευτική αυτοκριτική που με τρόπο αυθόρμητο επουλώνει τις πληγές της ψυχής, δίχως ποτέ να αντιπαραβάλει επικριτικές τάσεις.
Και κλείνοντας τη στερνή σελίδα ένιωσα σα να απέστρεφα το βλέμμα μου από έναν ιδιότυπο καθρέφτη στον οποίο μέχρι πριν αντιφέγγιζε η ψυχή μου. Ξέροντας συνάμα πως αυτό το βιβλίο από δω και στο εξής θα είναι πάντα μεταξύ των αγαπημένων μου…
Η ποιητική συλλογή της Λίτσας Μοσκιού, Απ' της ψυχής τ' απόσταγμα, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βεργίνα.
Οι πλαγιογραμμένες φράσεις και στίχοι είναι αποσπάσματα του βιβλίου και συγκεκριμένα προέρχονται από τα έργα: Αντάμωμα, Αόρατη φυλακή, Αν μπορούσα, Ζωή στιγμή, Ανύπρακτες πλασμένες ευτυχίες και Φτερά αγγέλου να φοράς.
* Απόσπασμα από το ποίημα «Το μονόγραμμα» (1971) του Οδυσσέα Ελύτη
* Απόσπασμα από το ποίημα «Το μονόγραμμα» (1971) του Οδυσσέα Ελύτη
