koukidaki: Στη χώρα των άλλων

Αντώνη Σιμιτζή

"Οι συγγραφείς είναι οι κακόμοιροι της αγοράς και της δημιουργίας!"

Είναι μονάχα μία από τις πολλές φράσεις-αλήθειες που μας έμεινε στο νου καθώς αφήσαμε την παράσταση "Στη χώρα των άλλων" που ανεβαίνει φέτος κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο θέατρο Διάχρονο. Το Διάχρονο συνεχίζει την παράδοσή του, εμπιστευόμενο σύγχρονα και άπαικτα ελληνικά κείμενα, κάτι που προσωπικά αγαπάμε και επαινούμε.

Λίγα λόγια για το έργο:

Δύο συγγραφείς, ο Διομήδης και ο Άρης μάς συστήνονται επί σκηνής μέσα από τις συζητήσεις, τις απόψεις, τις αντιφάσεις και τις αποφάσεις τους, αποτελώντας το ντουέτο δυο φίλων που γράφουν πότε στεκούμενοι ο ένας αντικριστά στις ιδέες και τα ιδανικά του άλλου και πότε παράλληλα. Ο μεν Διομήδης είναι ανικανοποίητος και κουρασμένος από τη συνεχόμενη απόρριψη του κοινού, δεν μπορεί να προσφέρει ούτε τα βασικά στη σύζυγο και το παιδί του αλλά κυρίως στον εαυτό του και επιθυμεί την αποδοχή ενός ευρύτερου κοινού ή την οριστική παραίτηση από την συγγραφή. Ο ελεύθερος Άρης γράφει ασταμάτητα δίχως να εμποδίζεται η έμπνευσή του σε στεγανά ποιότητας και ανταπόκριση κοινού και είναι έτοιμος για κάθε επόμενο βήμα και ρίσκο. Και ενόσω ο δεύτερος ζει την κάθε μέρα του στο έπακρο, ο δε πρώτος επιθυμεί να τη ζήσει, όμως εγκλωβισμένος σε έναν γάμο που από ανάγκη έκανε, δεν μπορεί να ξεφύγει λόγω της ηθικής που τον χαρακτηρίζει.

Τότε κάνει την εμφάνισή της στη ζωή του Διομήδη η Αθηνά -η οποία αντιπροσωπεύει το Σύστημα- και τον παρασύρει σε έναν κόσμο σαγήνης και επιτυχίας, έναν τόπο που περισσότερο έχει φανταστεί ο Διομήδης πως θα είναι όμορφος παρά θα καταφέρει να ζήσει εκεί μέσα. Καθώς το συγκλονιστικό ζευγάρι Διομήδη-Αθηνάς χαράζει μέσα από ταξίδια και ελευθεριότητα την πορεία του, παράλληλα παρατηρούμε τη γέννηση ενός έρωτα μεταξύ του Άρη που από νωρίς διεκδικεί την μικρή Αγγέλα με τα εκατοντάδες όνειρα, παρατάσσοντάς της δεκάδες επιχειρήματα για να είναι μαζί του που αντικρούονται από τη συνειδητοποιημένη μικρή που είναι ψημένη από τη ζωή.

Ο Στέλιος Γεράνης ως Διομήδης λειτουργεί με εξαιρετική φυσικότητα και περισσή άνεση επί σκηνής, αποτυπώνοντας ταλαντούχα τον αρχετυπικό συγγραφέα που υπηρετεί τα ιδανικά του. Διερευνητικός μέσα από τις θέσεις και τις γνώσεις του, ανήσυχος καθώς ένα κομμάτι του αναζητά να επικοινωνήσει το έργο του με ένα μεγαλύτερο κοινό, και υποχωρητικά σταθερός ως Διομήδης, ο ηθοποιός έχει επιλέξει για τον ρόλο του μια μειλίχια σωματική στάση ενός ανθρώπου που δε συμβιβάζεται με αυτό που η ζωή του προσφέρει. "Η επιτυχία του Διομήδη είναι πως είναι ένας από εμάς, πως απευθύνεται σε όλους τους καλλιτέχνες που ζυγίζουν τη θέση τους στη ζωή και μέσα στην τέχνη τους, τόσο κωμικά όσο και τραγικά", μας είπε ο ηθοποιός σχετικά με τον ρόλο του.

Ο κύριος Γεράνης καταφέρνει να μεταδώσει στον θεατή τη δίψα μιας καλύτερης και πιο ανέμελης ζωής και ταυτόχρονα την δυστυχή εμπλοκή του ως ύπαρξη. Πρόσφερε στο κοινό αρκετές κωμικές στιγμές, όμως εγώ στα σταθώ στην τραγικότητα που εξυφαίνει με την ερμηνεία του στην αρχή του δεύτερου μέρους. Οι κωμικοί ψίθυροι και οι σκόπιμοι τραυλισμοί τού κάποτε αναποφάσιστου Διομήδη, δίνουν τη θέση τους σε κραυγές παραφροσύνης μέσα σε μια σκηνή που κλείνει ως χορόδραμα. Ο Διομήδης που άρπαξε την ευκαιρία για μια ζούσα ουτοπία, δεν αντέχει τα στενά παπούτσια μιας ζωής που δεν τον εκφράζει και δίνει τη θέση του σε έναν αλλόφρων, ζηλιάρη και ανυπόταχτο καλλιτέχνη που διαπιστώνει ως άλλος προδομένος άντρας ότι βιώνει εκείνο που αποστρεφόταν: Να γίνει ένα με το Σύστημα το οποίο τραγικά τον ξεγέλασε, τον περιέβαλε, τον μάσησε και τον απέβαλε τάχιστα για να συνεχίσει τον σκοπό του.

Ο Λευτέρης Δημηρόπουλος ως Άρης αντιπροσωπεύει τον υπερδραστήριο τύπο συγγραφέα που περισσότερο γράφει ως χόμπι, δεν παίρνει τη ζωή με την ίδια σοβαρότητα ευθύνης που διέπει τον φίλο του και δεν εμβαθύνει τόσο στην ίδια του την ύπαρξη· αποτελεί ωστόσο έναν πραγματικό φίλο που ακούει, στηρίζει, κατανοεί και βοηθάει τον φίλο του. "Ο Άρης υπηρετεί μια θέση ενός κάπως αδικημένου συγγραφέα δίχως αυτό να τον εμποδίζει να δημιουργήσει. Σκοπός του ρόλου είναι να βγει προς τον θεατή ένας προβληματισμός όσον αφορά τους ανθρώπους γενικότερα, τις αξίες και τα ιδανικά τους", μας είπε σχετικά με τον ρόλο του ο ηθοποιός.

Ο κύριος Δημηρόπουλος με ενεργητικότητα επί σκηνής και δομημένος άριστα στον ρόλο του δεν αντιμετώπισε δράμι εμπλοκής και με ταχύτατη εναλλαγή από ατάκα σε ατάκα, καταφέρνει να προσφέρει αξιοπρεπώς στον θεατή την εικόνα του φαντασμένου εραστή αλλά και του επίμονου κατακτητή. Ακόμη περισσότερο δε, καταφέρνει να αποτυπώσει τη φύση ενός φίλου που ποτέ δε θα κρίνει και θα φροντίσει να δώσει χείρα βοηθείας, ενώ ειδικότερα στη σκηνή της κρίσης του Διομήδη, προσδίδει το σθένος μιας τραγικότητας και την αμεσότητα μιας λύσης με όλες του τις αισθήσεις σε πλήρη ένταση.

Η Γωγώ Κωβαίου ως Αθηνά είναι ένα δυναμικός πειρασμός, μια σαγηνευτική οπτασία επί σκηνής, ένας μαυροντυμένος Διάβολος-Σύστημα που επιθυμείς τόσο να ενδώσεις στη σαγήνη της. "Η Αθηνά είναι το Σύστημα που με δόλο θέλει να περικυκλώσει κάθε καλλιτέχνη και να αποδείξει ότι με το χρήμα μπορεί να εξαγοράσει τα πάντα. Αν τελικά συμβεί αυτό, τότε είναι που δοκιμάζεται το πνεύμα με την ύλη", μας είπε η ηθοποιός για τον ρόλο της.

Η κυρία Κωβαίου ερμηνεύει το ρόλο της με χάρη και αμεσότητα, τολμηρότητα και επαγγελματισμό. Ο σχεδόν χορευτικός βηματισμός της επί σκηνής τη μεταμορφώνει σε μια Σειρήνα που αγαπάς να μισείς και μισείς τόσο αν βρεθείς στη θέση να την αγαπήσεις. Το σκληρό και σταθερό της βλέμμα έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με το παραπλανητικό χαμόγελό της, όμως τραγικά αποτελεί το πιο ειλικρινές και ευθύ πρόσωπο του έργου. Με ακρίβεια στον ρόλο της η ηθοποιός, αποδίδει μια συντονισμένη και μελετημένη κινησιολογία σε όλη την παράσταση, μεταμορφώνεται σε ένα αέρινο πλάσμα που πότε σαγηνεύει με την ομορφιά και τη πανουργία της, πότε βγαίνει στην άγρια αντεπίθεση και εντέλει μας πείθει για την αιώνια αθανασία της ως Σύστημα-Διάβολος-Γυναίκα.

Η Χριστίνα Νιώτη είναι ένα ζωτικότατο και πανέμορφο πλάσμα με φρεσκάδα και ενεργητικότητα που χαρίζει αρκετά χαμόγελα στο κοινό. "Η Αγγέλα είναι μια φτωχή ύπαρξη που συντηρεί την οικογένειά της και παρά το γεγονός πως δεν έχει καθόλου αυτοπεποίθηση δεν παύει να είναι μια ονειροπόλα. Στο τέλος ενδίδει στον διεκδικητικό έρωτα του Άρη, όμως νομίζω πως σκόπιμα το έργο μας αφήνει μια αβεβαιότητα για το μέλλον του ζευγαριού", μας είπε η ηθοποιός.

Ως Αγγέλα η κυρία Νιώτη, προσυπογράφει το όνομα της ηρωίδας με μια αέρινη, μελαχρινή και αγγελική λάμψη, μια καθαρότητα βλέμματος και προσώπου που καταφέρνει να συνεπάρει το βλέμμα του θεατή και να αποδώσει έτσι άριστα το πρότυπο της ονειροπόλας νεανίδος που φαντάζεται μια ζωή ομορφότερη, μακριά από την καθημερινότητα μιας σερβιτόρας. Θεωρώ πως η κυρία Νιώτη είναι ιδανική σε κωμικούς ρόλους, περιμένω όμως στο μέλλον να την παρακολουθήσω σε κάτι αυστηρώς δραματικό για να διαπιστώσω πόσο θα διαρρήξει την πανέμορφη εικόνα με το ταλέντο της.

Εν κατακλείδι:

Η σκηνοθεσία της Κατερίνας Μαντέλη μεγεθύνει στα μάτια μας τη σκηνή του θεάτρου Διάχρονο. Υιοθετώντας μια κινηματογραφική ροή με κορυφώσεις στα δύο φινάλε του πρώτου και του δεύτερου μέρους, με μελετημένη κινησιολογία στις σκηνές σύγκρουσης αλλά και πάθους, καταφέρνει να μας τοποθετήσει ευθύς και άμεσα εντός της ιστορίας.

Εμβόλιμα, με τη χρήση ενός παραβάν, ταυτίζει την Αθηνά ως Σύστημα που όλα τα αφουγκράζεται προς όφελός του, ενώ στο φινάλε της παράστασης, εν μέσω συρματοπλεγμάτων καταφέρνει να την εγκλωβίσει για να αφήσει την ελεύθερη βούληση να αναπνεύσει.

Σχετικά με τους συμβολισμούς και τα μηνύματα της παράστασης, μας είπε: "Πρόκειται για ένα πολυδιάστατο κοινωνικοπολιτικό έργο με πολλά μηνύματα, που χρίζει πολλαπλών αναγνώσεων από το κοινό. Μιλά για τον πολιτισμό που παράγει ο καθένας μας, κόντρα στο σύστημα που μας έχει αποδείξει πως δεν θέλει ο πολιτισμός να αφυπνίζει συνειδήσεις αλλά τον αντιμετωπίζει ως προϊόν και τον θέλει ως τέτοιο. Ο πολιτισμός ωστόσο θα μιλήσει, και όσο κι αν θελήσουν αν τον φιμώσουν στο τέλος θα παραχθεί έργο!"

Τα ντουέτα επί σκηνής είναι εξαιρετικά δυνατά με Διομήδη-Άρη να προσφέρουν γέλιο, Άρη-Αγγέλα να μας τοποθετούν στην κλειδαρότρυπα της ζωής τους και Διομήδη-Αθηνά σε μια συγκρουσιακή σχέση που την παρακολουθείς με κομμένη την ανάσα. Το έργο μελετημένα μοιράζεται στις κωμικές και τις αναπόφευκτα τραγικές του στιγμές, και η σκηνοθέτις έχει αποκωδικοποιήσει τα μηνύματα του έργου σε βάθος πριν μας τα προσφέρει, κάποια σε άμεσο και άλλα σε έμμεσο τόνο. Ο χρόνος είναι μοιρασμένος στους ρόλους και το έργο διέπουν νότες βούλησης, ελευθερία, ζωτικότητα και η προσωπική χροιά του κάθε ηθοποιού. Η παράσταση αυτή είναι αν μη τι άλλο μια επαναστατική φωνή γεμάτη μανιφέστα για την ύπαρξη κάθε καλλιτέχνη, μια πέτρα στην τζαμαρία κάθε υπακοής και εξαναγκασμού. Ένα κείμενο κραυγή για την ελεύθερη βούληση, την επιλογή στη προσωπική δημιουργία και την αντίσταση στις νόρμες που θέλει το Σύστημα να επιβάλει σε κάθε ελευθερία, ομογενοποιώντας υπογείως τα πάντα και αναπαράγοντας κάθε έργο μέσα στα ίδια και απαράλλαχτα μοτίβα.

Η μουσική που ντύνει την παράσταση είναι του Γιάννη Κ. Ιωάννου και εντείνει τη συναισθηματική φόρτιση του θεατή, αποδίδοντας τη φύση ενός απρόσωπου τόπου, μιας χώρας των άλλων, ενώ το τραγούδι σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου, προσφέρεται για περισυλλογή και συνάμα ταξίδι μέσα από την εξαίρετη υψίφωνη συχνότητα της φωνής της Καλλιόπης Βέττα.

Κάθε καλλιτέχνης θα πρέπει να παρακολουθήσει αυτή την παράσταση καθώς θα ταυτιστεί με τις θέσεις, τα ερωτήματα, το παράπονο και τη δίψα του Διομήδη που αντιπροσωπεύει μεγάλο μέρος των καλλιτεχνών.

Πριν κλείσω, θέλω να σταθώ λίγο στα ονόματα των ηρώων που θεωρώ πως δεν είναι τυχαία επιλογή από μέρους του συγγραφέα κυρίου Σιμιτζή. Το Διομήδης ως όνομα και ετυμολογικά αντιπροσωπεύει τη σκέψη και τη μειλίχια φωνή των συμβουλών κάτι που διαφαίνεται στον ρόλο, ενώ ο σταθερά ετοιμοπόλεμος Άρης διατηρεί επαφή με τον μυθολογικό θεό καθώς διεκδικεί δίχως να παρατάει τη μάχη και εντέλει κατακτά την Αγγέλα. Η Αγγέλα αντιπροσωπεύει την αγγελική αθωότητα, ενώ η Αθηνά μπορεί να είναι η θεά της σοφίας, παράλληλα όμως αντιπροσώπευε και τη στρατηγική, ενώ συνάμα η θεά της αρχαιότητας ποτέ δεν είχε σύντροφο ή εραστή, κάτι που μελετημένα διαφαίνεται και στο έργο, ως θέση μη συμβιβασμού της Αθηνάς-Συστήματος. Αν ισχύει κάτι τέτοιο και τα ονόματα δεν είναι τυχαία, τότε οφείλουμε διπλά συγχαρητήρια στον κύριο Σιμιτζή για την εμβάθυνση.

Συγχαρητήρια σε όλη την ομάδα των ηθοποιών, λειτούργησαν άψογα στους ρόλους τους, στη σκηνοθέτη για την ενέργεια που κατάφερε να διαποτίσει το έργο και εν κατακλείδι, ένα μεγάλο μπράβο στην κυρία Βιδάλη που, μέσα από το Διάχρονο, μας συστήνει άξιο και καλοπαιγμένο θέατρο, επιμένοντας στο ανέβασμα ποιοτικών παραστάσεων και με μια εξαιρετική τιμή στο εισιτήριο να μας καλεί κοντά το θέαμα. Προσφέρει έτσι αν μη τι άλλο το βήμα σε πληθώρα δημιουργών να επικοινωνήσουν το ταλέντο τους, κάτι που σπανίζει στις μέρες μας, αποδεικνύοντας πως η κυρία Βιδάλη γνωρίζει από πρώτο χέρι τι σημαίνει δημιουργία και εξέλιξη στον καλλιτεχνικό χώρο.