Η μάστιγα της Ασίας

1922 - Η Μικρασιατική καταστροφή

Την ιστορία δεν τη διαβάζει κανείς περιμένοντας να μάθει τι ακριβώς συνέβη στο παρελθόν. Το τι ακριβώς έχει συμβεί το γνωρίζουν μόνο όσοι ήταν εκεί και το έζησαν και πάλι, πρέπει να ληφθεί υπόψη και η συναισθηματική φόρτιση. Μπορεί να θολώσει την κρίση. Πιστεύω πως ο καθένας πρέπει να διαβάζει ιστορία για να βγάλει τα συμπεράσματά του.

Το βιβλίο αποτελεί την προσωπική μαρτυρία του διπλωμάτη Τζορτζ Χόρτον, που υπηρετούσε ως πρόξενος των Ηνωμένων Πολιτειών στη Σμύρνη στα χρόνια της Μικρασιατικής Καταστροφής. Περισσότερο καταπέλτης συναισθημάτων παρά αντικειμενικός μάρτυρας, καταγράφει γεγονότα και καταδεικνύει τις μαζικές σφαγές των Χριστιανών, έξαλλος με την παθητική στάση των Συμμαχικών Δυνάμεων.

Ένας σκοπός της συγγραφής αυτού του βιβλίου είναι να κάνει γνωστή την αλήθεια σχετικά με αυτά τα πολύ σοβαρά γεγονότα και να ρίξει φως σε μια σημαντική περίοδο στη διάρκεια της οποίας διαπράχθηκαν κολοσσιαία εγκλήματα σε βάρος της ανθρώπινης φυλής, με τον χριστιανισμό να χάνει έδαφος όχι μόνο στην Αφρική και την Εγγύς Ανατολή, αλλά και στην Ευρώπη και την Αμερική.

Τα όσα γράφει είναι φρικτά. Είτε με προσωπική συναισθηματική φόρτιση είτε σαν ψυχρός παρατηρητής -που δεν είναι έτσι κι αλλιώς και το δηλώνει- κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη φρικαλεότητα των πράξεων και να μη νιώσει το στομάχι του να σφίγγεται από όσα διαβάζει.

Ένας ακόμα σκοπός είναι να δείξω ότι η καταστροφή της Σμύρνης δεν ήταν παρά η τελευταία πράξη σε ένα συστηματικό πρόγραμμα εξόντωσης του χριστιανισμού σε όλο το μήκος και το πλάτος της παλαιάς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, και εκπατρισμού ενός αρχαίου χριστιανικού πολιτισμού που τα τελευταία χρόνια είχε αρχίσει να αναπτύσσεται και να αναζωογονείται πνευματικά, κυρίως ως αποτέλεσμα των προσπαθειών Αμερικανών ιεραποστόλων δασκάλων.

Η Μάστιγα Της Ασίας είναι ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί και να υπάρχει στη βιβλιοθήκη μας, έχοντας πάντα σε μια άκρη του μυαλού μας τη συναισθηματική φόρτιση και τον πασιφανή φιλελληνισμό του Τζορτζ Χόρτον καθώς το διαβάζουμε, αφομοιώνοντας τις πληροφορίες ανάλογα.

Έκπληξη η όμορφη έκδοση, σε ένα βιβλίο μεγάλο όπως και το περιεχόμενό του, με προσεγμένο χαρτί, φαίνεται πως ο εκδοτικός προσέγγισε το έργο όπως του αρμόζει και το ανέδειξε. Μπράβο στο Μίνωα.

Το βιβλίο του Τζορτζ Χόρτον, Η μάστιγα της Ασίας, 1922 - Η μικρασιατική καταστροφή, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίνωας.

Τα πλαγιογραμμένα είναι αποσπάσματα από το βιβλίο.

«Η Μάστιγα της Ασίας είναι ένα βιβλίο που πρέπει να διαβαστεί από όποιον ενδιαφέρεται έστω και ελάχιστα να κατανοήσει τα πολύπλοκα και αποφεύξιμα γεγονότα που οδήγησαν στην καταστροφή της πόλης της Σμύρνης…

Η αφήγηση του Χόρτον είναι αξιόπιστη και σημαντική.

Ήταν ο ίδιος αυτόπτης μάρτυρας πολλών από τα συνταρακτικά γεγονότα που αφηγείται στο βιβλίο του και είδε με τα ίδια του τα μάτια πολλές πράξεις τρομοκρατίας, ανάμεσά τους τις διώξεις σε βάρος των χριστιανών που ζούσαν στη Μικρά Ασία».

Προλογίζει ο συγγραφέας και ιστορικός Τζάιλς Μίλτον

Ο Τζορτζ Χόρτον, Αμερικανός διπλωμάτης, δημοσιογράφος, συγγραφέας, ποιητής και φιλέλληνας, γεννήθηκε στις 11 Οκτωβρίου του 1859 στο Φερβίγ της Νέας Υόρκης. Ακολούθησε κλασικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και μετά την αποφοίτησή του, το 1878, ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία στις εφημερίδες Chicago Times Herald και Chicago American. Η ποίηση αλλά και το μυθιστόρημα τον απασχόλησαν σε όλη τη διάρκεια της διπλωματικής του καριέρας και δημοσίευσε συνολικά δεκαοκτώ έργα, τα περισσότερα εκ των οποίων είναι μυθιστορήματα που η πλοκή τους λαμβάνει χώρα στην Ελλάδα!
Το 1909 παντρεύεται την Αικατερίνη Σακοπούλου, κόρη του διπλωμάτη Νικόλαου Σακόπουλου και της Σμυρναίας Ουρανίας Ηλιάδη.
Διατέλεσε πρόξενος των ΗΠΑ στην Αθήνα (1893-1898 και 1905-1906) –όπου προώθησε με θέρμη την αναβίωση των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων–, στη Θεσσαλονίκη (1910-1911) και στη συνέχεια στη Σμύρνη (1911-1917 και 1917-1922), όπου υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας της καταστροφής της. Παρέμεινε στη Σμύρνη μέχρι που ξέσπασε η μεγάλη φωτιά, στις 13 Σεπτεμβρίου του 1922, συνεισφέροντας στη διάσωση και μεταφορά των Μικρασιατών σε παρακείμενα ελληνικά νησιά.

Το βιβλίο του Η μάστιγα της Ασίας άργησε να δημοσιευτεί στη χώρα μας προκειμένου να μη διαταραχθούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, αν και η εφημερίδα Εστία το δημοσίευσε σε συνέχειες τον Μάρτιο-Απρίλιο του 1927. Εκδόθηκε για πρώτη φορά τελικά το 1980 με χορηγία των σωματείων «Εστία Νέας Σμύρνης», «Ένωσις Σμυρναίων» και «Θρακικόν Κέντρον».
Η αφήγησή του στο βιβλίο είναι τρομακτική και καθηλωτική.
Περιγράφει με παραστατικές λεπτομέρειες τη σφαγή στην αρμενική συνοικία της πόλης, καθώς και την κακομεταχείριση αξιωματούχων που εργάζονταν στο Αμερικανικό Κολέγιο της Σμύρνης.
Παραθέτει επίσης στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η φωτιά της Σμύρνης ξεκίνησε από στρατεύματα του τακτικού τουρκικού στρατού.
Μετά την καταστροφή τοποθετείται πρόξενος των ΗΠΑ στη Βουδαπέστη, όπου παραμένει μέχρι τη συνταξιοδότησή του, το 1924. Πέθανε στην Αμερική το 1942 και θάφτηκε στο κοιμητήριο Όουκ Χιλ στην Ουάσινγκτον Ντι Σι.