koukidaki: Βιώνοντας τον σύγχρονο χειμώνα της ληστοκρατίας

Τόμος 1
Η ιστορία μας ξεκινά με την παρουσία ενός ενεχυροδανειστή, στην κατοχή του οποίου βρίσκεται ένα ερμάρι που ανήκε κάποτε σε τυχοδιώκτη του 20ου αιώνα. Στο έπιπλο αυτό αποκαλύπτεται έπειτα από ζημιά των μεταφορέων, πως σε μια κρυψώνα του φιλοξενούνταν κάποιο βιβλίο αγνώστου προελεύσεως με τίτλο «Βίος ηρωικός του Μανώλη Δέτσικα: η πολιτική διαθήκη».

Η αφήγηση των όσων διαδραματίζονται σε τούτο το εύρημα, είναι και η ιστορία που θα μας απασχολήσει στις επόμενες σελίδες του μυθιστορήματος.

Το έργο «Ο σύντομος χειμώνας της ληστοκρατίας» του συγγραφέα Δημήτρη Λάμπρου χωρίζεται σε δύο τόμους. Ας εξετάσουμε αρχικά όσα περιλαμβάνει ο πρώτος, βιώνοντας όλα τα αίτια μιας εποχής που η κοινωνία προσπαθούσε να ζήσει την ελευθερία της μέσα από τους δικούς της κανόνες. Από την πρώτη μας επαφή με το έργο αντιλαμβανόμαστε πως η αφήγηση ρέει αυθόρμητα και ελεύθερα, με γλώσσα περιεκτική και πλοκή που μας αποσπά αμέσως το ενδιαφέρον.

Βρισκόμαστε στην Ελλάδα του 1855, στον απόηχο της απαγωγής ενός Γάλλου λοχαγού από τον τρομερό λήσταρχο Νταβέλη, ο οποίος εντέλει καρπώθηκε ένα σεβαστό ποσό από την απελευθέρωση του ομήρου.

Σύντομα εισβάλουν στις σελίδες μας ένας-ένας οι φοβερότεροι ληστές της χώρας, γνωρίζοντας τόσο τα κατορθώματα τους, όσο και τα πάθη και τις αδυναμίες τους. Παράλληλα γινόμαστε γνώστες και όλων των πολιτικοοικονομικών εξελίξεων που συνέβαιναν αυτό το διάστημα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Σ’ αυτό το σημείο οι λήσταρχοι καλούνται να ενώσουν τις δυνάμεις τους ανταμώνοντας σε μια κρυμμένη καλύβα στο δάσος της Πεντέλης, κάτω από την διακριτική προστασία ενός πολιτικού κι ενός πιστού του ακολούθου: του Μανώλη Δέτσικα.

Η σημαντικότητα αυτού του γεγονότος ήταν τόσο μεγάλη, σε σημείο μάλιστα που όλοι οι ληστοδιώκτες, οι σπιούνοι κι οι κυνηγοί κεφαλών θα έδιναν το ένα τους χέρι για να γνωρίζουν αυτή τη συνάντηση. (….) Από τη σύναξη έλειπε ο Πανουργιάς. Ήταν όμως οι άλλοι τρεις εκεί, η αφρόκρεμα της κλεφτουριάς της Ρούμελης: ο Χρήστος Νταβέλης, ο Λουκάς Μπελούλιας ή Κακαράπης και ο Βασίλης Καλαμπαλίκης.[1]

Εκείνο που συμφωνείται εκεί, είναι να δράσουν άμεσα έτσι ώστε να καταφέρουν ένα τόσο μεγάλο πλήγμα στους δυνάστες τους, που να γίνει γρήγορα γνωστό εντός και εκτός συνόρων.

Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα να γελοιοποιήσουν την δήθεν προστασία που ευαγγελιζόταν Άγγλοι και Γάλλοι, με απώτερο στόχο να αποτινάξουν εντελώς από το ζυγό της Ελλάδας αυτές τις προστάτιδες δυνάμεις.

Τις επονομαζόμενες «προστάτιδες δυνάμεις», που παρότι είχαν αρχικά σκοπό να φέρονται ως φύλακες της τάξης, ωστόσο μεταμορφωνόταν ολοένα και περισσότερο σε κατακτητές. Αυτοί έπαιρναν άλλωστε τις ουσιαστικές αποφάσεις για τη διακυβέρνηση της χώρας, απαγορεύοντας να ελευθερωθούν τα υπόλοιπα αλύτρωτα χώματα της σκλαβωμένης πατρίδας που κατείχαν οι Τούρκοι.

Έτσι οι λήσταρχοι παίρνουν εντολή να βάλουν ως στόχο έναν από τους πιο γνωστούς πολιτικούς, τον Νικόλαο Βουδούρη που έχει έδρα την Χαλκίδα. Αυτό που επωμιζόταν να πράξουν, ήταν να κουρσέψουν ότι πολύτιμο είχε το σπιτικό του και φεύγοντας να πάρουν ως όμηρους τα οικεία του πρόσωπα.

Το εγχείρημα εκ πρώτης όψεως φάνταζε ακατόρθωτο και αδύνατο, μιας και η περιοχή φυλασσόταν από μεγάλη στρατιωτική δύναμη των Γάλλων.

Θα τους λυγίσουν άραγε αυτά τα δεδομένα ή θα λειτουργήσουν έχοντας πάνω απ’ όλα το συμφέρον της πατρίδας που τυγχάνει να συνάδει και με το προσωπικό τους όφελος;

Σε μία τους στάση καθώς οδεύουν προς τον τελικό τους προορισμό, μαθαίνουμε και την πρώτη θετική οιωνοσκοπία σχετικά με την κατάληξή του εγχειρήματός τους. Αυτή προέρχεται από την ευχέρεια της γυναίκας του τσέλιγκα που πρόσκαιρα τους φιλοξενεί και η οποία κατέχει την τέχνη να «διαβάσει» την σπάλα από το αρνί που έφαγαν οι ληστές:

Λεφτά, χρυσά και μαλάματα. Και δόξα και τιμή και ντόρο μεγάλο. Καθόλου αίμα, καθόλου θανατικό. Πράξη τρανή θα κάνουν τα παλικάρια κι όλος ο κόσμος θα μιλάει γι’ αυτούς[2] είναι τα λόγια που εμπιστεύεται στον άντρα της.

Θα συμβούν όμως όντος τα πράγματα έτσι;

Γιατί μην λησμονούμε πως η μοίρα έχει πάντα τους δικούς της τρόπους για να περιπλέκει τα πράγματα…

Ωστόσο η πίστη τους πως θα τα καταφέρουν είναι αρκετά ισχυρή. Αυτό μάλιστα εκφράζεται και από τον ίδιο τον Δέτσικα ο οποίος μιλώντας στους ληστές: …θα πάμε στη Χαλκίδα θα πετύχουμε και θα γίνουμε όλοι πιο πλούσιοι και πιο ξακουστοί. Αλλά κι αν δεν πετύχουμε(….) θα γίνουμε μύθος που θα διηγούνται οι γιαγιάδες στα εγγόνια τους τους χειμώνες μπροστά στο τζάκι.[3]

Και αυτός ο πρώτος τόμος τελειώνει επιφυλάσσοντάς μας και μια αναπάντεχη αποκάλυψη, η οποία είμαι σίγουρος πως θα σας κάνει να ξεκινήσετε αμέσως την ανάγνωση του δεύτερου τόμου!

Κλείνοντας θα ήθελα να αναγνωρίσω στον συγγραφέα όλη την πολύτιμη και αξιέπαινη προσπάθεια που έκανε, καθώς η έρευνα, η μελέτη, η διασταύρωση στοιχείων και η λογοτεχνική «ανάσταση» μιας τόσο μακρινής εποχής είναι κάτι που απαιτεί προσήλωση, αγάπη για το αντικείμενο και επιμονή.

Καλή ανάγνωση σας εύχομαι Φίλοι μου!

[1] Σελ. 35, 36, 37 «Ο σύντομος χειμώνας της ληστοκρατίας» Δημήτρης Λάμπρου, Εκδόσεις Λεξίτυπον, Αθήνα 2016

[2] Σελ. 190 «Ο σύντομος χειμώνας της ληστοκρατίας» Δημήτρης Λάμπρου, Εκδόσεις Λεξίτυπον, Αθήνα 2016

[3] Σελ. 197 «Ο σύντομος χειμώνας της ληστοκρατίας» Δημήτρης Λάμπρου, Εκδόσεις Λεξίτυπον, Αθήνα 2016

Το τέλος του σύντομου χειμώνα της ληστοκρατίας

Τόμος 2

Το δεύτερο μέρος του έργου «Ο σύντομος χειμώνας της ληστοκρατίας» του συγγραφέα Δημήτρη Λάμπρου ακολουθούμε τις προσπάθειες των ληστών να μεταφέρουν τους ομήρους σε ένα ασφαλές κατάλυμα. Για το λόγο αυτό, η πρώτη στάση γίνεται στα κονάκια του Ταμπλαλέξη.[1]

Συγχρόνως μαθαίνουν τον αντίκτυπο που είχε η πράξη τους τόσο στα όρια της Ελλάδας όσο και στην Ευρώπη, έχοντας ως τελικό συμπέρασμα πως κατάφεραν σε πολύ μεγάλο ποσοστό το στόχο τους να εκθέσουν την ασφάλεια που εγγυόταν οι αγγλογάλλοι προστάτες.

Ο Δέτσικας στάθηκε περισσότερο στο ότι η αναστάτωση που είχε προκληθεί στο κυβερνητικό στρατόπεδο, αντί να κοπάζει, φούντωνε μέρα με τη μέρα με αλληλοκατηγορίες που αντάλλασσαν από τις στήλες των εφημερίδων οι υπουργοί, οι στρατιωτικοί διοικητές, οι βουλευτές και οι ανώτεροι κρατικοί υπάλληλοι.[2]

Παράλληλα, σε μια συζήτηση με τους ομήρους, την μεγάλη δηλαδή κόρη και το μικρό γιο του Βουδούρη καθώς και τον γαμπρό του, τον γιατρό Καλογερόπουλο, διατυπώνονται αλήθειες που κάλλιστα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν διαχρονικές.

Γιατί όπως ακριβώς οι ληστές μοιράζουν τα λύτρα και ο καπετάνιος παίρνει μεγαλύτερο μερίδιο, το πρωτοπαλίκαρο μεσαίο και ο απλός κλέφτης μικρότερο, έτσι και στις διακρατικές συγκρούσεις και στους πολέμους: οι μεγάλες δυνάμεις λαμβάνουν τη μερίδα του λέοντος, οι μεσαίες ένα ικανοποιητικό κομμάτι και οι μικροί εκείνα που περισσεύουν, τα ψίχουλα, αναλόγως της ποιότητας της ηγεσίας τους και καμία φορά της τύχης.[3]

Κι επίσης, ποιος θέλει να τυραννιέται, να επαναστατεί, να φυλακίζεται ή και να σκοτώνεται ακόμα; Κανένας. Θα αρκούσε να συμμαχήσει με τον ισχυρό και μετά μια ζωή χαρισάμενη θα τον περίμενε, τόσο στο υψηλό επίπεδο, στις διακρατικές σχέσεις, όσο και στο κοινωνικό πεδίο (…) Συμβαίνει όμως αυτό; Όχι, δεν συμβαίνει. Διότι ο ισχυρός είναι πάντοτε άδικος.[4]

Παρ’ όλες τις ελπίδες τους όμως πως ο Βουδούρης θα κατάφερνε να τους δώσει άμεσα τα λύτρα, το μήνυμα που λαμβάνουν επί του θέματος είναι αρνητικό. Έτσι, συνεχίζουν την πορεία τους αντιμετωπίζοντας στο ενδιάμεσο τον άστατο καιρό, με αποκορύφωμα μια καταιγίδα δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο το ταξίδι τους.

Η Λιβαδειά απείχε έξι γεμάτες ώρες που κάτω από τις δεδομένες συνθήκες δεν ήταν εύκολο να καλυφθούν.[5]

Επόμενος σταθμός τους το κονάκι του αρχιτσέλιγκα Νταλιάνη. Εκείνον που το ελληνικό κράτος θεωρούσε ως τον σημαντικότερο ληστοτρόφο, τον σταθερότερο σύμβουλο και τον πλέον έμπιστο συνεργάτη όλων των ληστρικών συμμοριών που περιέτρεχαν την Στερεά Ελλάδα.[6]

Σύντομα στο προσκήνιο εμφανίζονται οι νέες εντολές από τον πολιτικό που προστατεύει κρυφά τους ληστές. Το μήνυμά που τους μεταφέρει μέσω ενός έμπιστου υποτακτικού του, συνοψίζεται στα εξής: Ο μίνιστρος στέλνει διαταγή: θα πάρετε τα λεφτά, αλλά δεν θα απολύσετε τους ομήρους.[7]

Ωστόσο κάποιες επιπλοκές όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις φέρνουν αναταραχή στο στρατόπεδο των κλεφτών Ο λόγος: Μια απροσδόκητη προδοσία…

Σύντομα οι απαγωγείς βρίσκονται καταδιωκόμενοι από τις ομάδες των στρατιωτών που τους αναζητούσαν. Σε τούτες τις δύσκολες καταστάσεις η διορατικότητα των καπεταναίων ληστών, καθώς επίσης η ψυχραιμία και η αποφασιστικότητά τους, είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά που μοιάζουν ικανά να σώσουν τόσο τη δική τους ζωή όσο και των συντρόφων τους.

Άραγε ποιους σημάδεψε ο Θάνατος για να τους πάρει μαζί του και για ποιους θα δώσει μια δεύτερη ευκαιρία;

Θα μπορούσε ο κρυφός προστάτης τους, ο υπουργός, να τους τείνει χείρα βοηθείας;

Τούτα είναι κάποια από τα ερωτηματικά που μας συνοδεύουν μέχρι τέλους σε αυτή την ανατρεπτική ιστορία. Μια ιστορία που τα παιχνίδια εξουσίας κοστίζουν ψυχές και συνειδήσεις, αφήνοντας μέχρι την τελευταία του σελίδα το στίγμα του αίματος και της προδοσίας.