koukidaki: Η μύγα

Για την ιστορία... η Μύγα έχει γίνει δύο φορές κινηματογραφική ταινία και τις δυο με μεγάλη επιτυχία γι' αυτό και το θεωρώ σίγουρο να έχεις δει τουλάχιστον τη μία από αυτές. Η πρώτη της εκδοχή ήταν το 1957 από τον Κουρτ Νιούμαν και η δεύτερη, η πιο σύγχρονη, το 1986 από τον Ντέιβιντ Κρόνεμπεργκ. Προσωπικά, όταν είδα -κατά λάθος, επειδή αυτήν την ταινία έπαιζε στην τηλεόραση ένα κανάλι και έχοντας παντελής άγνοια για την υπόθεση- την δεύτερη, την πιο μοντέρνα, έκανα μέρες να ξεπεράσω το σοκ των ειδικών εφέ. Οι εικόνες εκείνου του επιστήμονα καθώς αντιλαμβάνεται το λάθος του πειράματος είχαν γίνει καθημερινή μου σκέψη, τόσο εντυπωσιασμένη ένιωθα από το κόνσεπτ, τις εικόνες, την κατάληξη, τις πιθανότητες που έχεις να κάνεις λάθος ενώ τα έχεις κάνει όλα σωστά αλλά και το δέος της επιστημονικής φαντασίας που, με τον τρόπο της, προσφέρει από νωρίς εκείνο που αποτελεί την πρόοδο του μέλλοντος. Κι αφού το πείραμα του ήρωα είχε να κάνει με μεταφορά ύλης από το σημείο άλφα στο σημείο βήτα με τη μέθοδο του διασπασμού της ύλης σε άτομα και της επανασυγκρότησής της στον τόπο μεταφοράς, ε, καταλαβαίνεις τον εκστασιασμό μου και μόνο στη σκέψη τής προοπτικής. Παρόλα αυτά, η ιδέα αυτή προήλθε από εκείνη την παλαιότερη ασπρόμαυρη ταινία του 57, την οποία αναζήτησα και επιδίωξα επίσης να δω. Κι αφού το κάθε έργο πρέπει να το κρίνεις στην εποχή του, η ταινία του Νιούμαν αν και ασπρόμαυρη και χωρίς τις τεχνικές ευκολίες της δεύτερης, ήταν ακόμη πιο εντυπωσιακή. Δεν μπορούσε να έχει τα εφέ εκείνης του Κρόνεμπεργκ, ούτε την άνεση, αλλά είχε την πρωτοπορία, την αυθεντικότητα, τον ρομαντισμό των "χειροποίητων" εφέ και του ασπρόμαυρου φιλμ, το σενάριο-ψυχογράφημα των χαρακτήρων κ.ά. Θα μπορούσα να σου ιστορήσω αναλυτικά την ιστορία (εξάλλου πολλοί τη γνωρίζουν ήδη) αλλά δε θα το κάνω γιατί η έκπληξη που προσφέρει η υπόθεση στον αμύητο θεατή είναι ένα από τα ατού της.

Για την υπόθεση... και για τον ίδιο λόγο (βλέπε τελευταία φράση προηγούμενης παραγράφου) δε θα σου πω πολλά. Με δυο λόγια, βρισκόμαστε στα μέσα της δεκαετίας του 50 στη Γαλλία, όπου ένας επιστήμονας πειραματίζεται με τη μεταφορά ύλης. Όμως ένα τρομερό ατύχημα τον βάζει σε ένα δρόμο χωρίς επιστροφή.

Για την θεατρική παράσταση... είναι η πρώτη φορά που μεταφέρεται στην σκηνή και το εγχείρημα ανέλαβε ο Διονύσης Λυκιαρδόπουλος παρά τις όποιες τεχνικές δυστοπίες του μέσου, γιατί ως γνωστόν το θέατρο δεν έχει εφέ οπότε μια ιστορία επιστημονικής φαντασίας είναι στοίχημα. Το ήθελα πάρα πολύ, θα μου πει στη συνάντησή μας, το δούλεψε και το κατάφερε. Πραγματικά, το κατάφερε, όπως και όλη η ομάδα (το θέατρο ως γνωστόν είναι ομαδικό "άθλημα"). Έτσι, λοιπόν, τα Δευτερότριτα μπορείς να απολαύσεις μια ιστορία επιστημονικής φαντασίας στη θεατρική σκηνή του Παραμυθίας και να έχεις την εμπειρία αυτής της περίεργης για τα θεατρικά δρώμενα σύμπραξης του επιστημονικοφανταστικού στοιχείου μέσα από τη ζωντανή διάδραση του θεάτρου.

Το κείμενο και η σκηνοθετική άποψη έμειναν πιστά σε εκείνη την πρώτη ταινία κι έτσι όλα τα σκηνικά και τα κοστούμια είναι εποχής (και αντίκες). Η παραστασιοποίηση επιτεύχθηκε με τη συμβολή προβολών βίντεο φτιαγμένων για τις ανάγκες της παράστασης και η όλη οπτική (σκηνή και video art) παρέμεινε ρομαντικά ασπρόμαυρη όπως σε εκείνο το φιλμ.

Ο Σταμάτης Κακαβελάκης βιώνει την ψυχοσύνθεση του επιστήμονα που έρχεται όλο και πιο κοντά στο στόχο του, σε μια ανακάλυψη ζωής υψίστης σημασίας, όπως και τον γκρεμοτσακισμό του όταν αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι Θεός -τελικά. Κάπου εκεί συναντιούνται επί σκηνής η απέραντη ματαιοδοξία της ανθρώπινης φύσης με τα απλά ένστικτα των άλλων πλασμάτων του πλανήτη... κι ενώ ο ίδιος έχει να εκφράσει μια σειρά από ποικίλα έντονα συναισθήματα (σύγχυση, επιβίωση, αγωνία, τρόμο, αδιέξοδο, απόγνωση κ.ά.) χωρίς να έχει στη διάθεσή του -πια- εκφραστικά μέσα.

Συμπερασματικά, είναι μια διαφορετική πρόταση, ξεχωριστή, ατμοσφαιρική παράσταση (έχει αέρα εποχής), άψογη τεχνική, έναν δημιουργικό σκηνοθέτη με ισχυρή θέληση που έφερε στην θεατρική σκηνή το είδος και πολύ καλές ερμηνείες.

Ο ενσαρκωτής της "μύγας" Σταμάτης Κακαβελάκης μού λέει σχετικά με την παράσταση και το ρόλο του:

Η Μύγα γράφτηκε πριν από αρκετές δεκαετίες. Πόσο και με ποιο τρόπο ένα τέτοιο έργο μπορεί να εξακολουθεί να είναι επίκαιρο;

Σ.Κ.: Πανελλαδικά είναι η πρώτη φορά που Η ΜΥΓΑ μεταφέρεται στο θέατρο με την υπογραφή του σκηνοθέτη Διονύση Λυκιαρδόπουλου. Από επιστημονικής πλευράς είναι το άγιο δισκοπότηρο για τους επιστήμονες. Από πλευράς ηθικής είναι μια καλή μεταφορά της έπαρσης του ανθρώπου να "φτάσει" τον Θεό και βεβαία έρχεται η πτώση.

Ο ρόλος σας αφορά έναν επιστήμονα ικανό να κάνει τα πάντα για την επιστήμη του. Ποια είναι η θέση σας σε σχέση με την αφοσίωση; Αξίζει να ρισκάρει κανείς τα πάντα για το έργο του, για τον σκοπό του;

Σ.Κ.: Καταρχάς ο Αντρέ, ο πραγματιστής αυτός επιστήμονας, είναι παραπάνω και από τον Αϊνστάιν. Απέδειξε την θεωρεία της σχετικότητας. Και αυτό το πέτυχε με την αφοσίωση. Πιστεύω ότι αξίζει να ρισκάρεις για το όνειρο σου! Εμένα προσωπικά με αντάμειψε η αγάπη μου για την υποκριτική αλλά και η σκληρή δουλειά χρόνων.

Ποιες είναι οι προκλήσεις για έναν ηθοποιό που προσφέρει αυτός ο ρόλος ή η παράσταση γενικότερα;

Σ.Κ.: Σαν παράσταση είναι μια πρόκληση λόγω θέματος. Επιστημονική φαντασία! Δύσκολο για το θέατρο, στον κινηματογράφο δίνει πολλά περιθώρια με τα ειδικά εφέ, η μεταφορά του όμως στην σκηνή θέλει πολύ περισσότερη δουλειά και εμπειρία. Όταν σε έναν τεχνίτη αφαιρέσεις τα βασικά εργαλεία του, είναι δύσκολο να κάνει την κατασκευή του... Έτσι και στον συγκεκριμένο ρόλο δεν έχω το εργαλείο του λόγου, και ακόμα περισσότερο, έχοντας καλυμμένο το πρόσωπο, περιορίζονται και άλλο τα "εργαλεία μου" και πρέπει τα πάντα να τα δείξω με το σώμα μου.

Η Μύγα έχει μεταφερθεί δύο φορές στον κινηματογράφο. Σήμερα στο θέατρο, ως θεατρική παράσταση, υπάρχουν διαφορετικές συνειστώστες; Ποια είναι τα υπέρ αυτής της σύμπραξης;

Σ.Κ.: Σίγουρα υπάρχουν διαφορετικές συνιστώσες, στον κινηματογράφο υπάρχουν περισσότερα μέσα από την άποψη ότι υπάρχει το μοντάζ, τα εφέ κ.α. Στο θέατρο δεν υπάρχει μοντάζ! Όλα γίνονται μπροστά στον θεατή και πρέπει να προσφέρουν την ψευδαίσθηση του αληθινού. Ανέκαθεν το "σανίδι" ήταν το μεγάλο σχολείο, αυτό αποδεικνύεται φυσικά βλέποντας την ανταπόκριση και τα σχόλια των θεατών. Έχει πάψει πλέον ο κόσμος να ενθουσιάζεται από τεχνητά μέσα και ειδικά εφέ, αυτό που κάνει τη διαφορά είναι η ψυχή, και αυτό θα το βρεις μόνο στο θέατρο.

Τι θα θέλατε να πείτε στον κόσμο που θα έρθει στην παράσταση;

Σ.Κ.: Η παράσταση αυτή είναι μια άρτια και πρωτότυπη δουλειά. Υπάρχει μια ενωμένη ομάδα εξαιρετικών ηθοποιών που το ακολουθεί από πέρυσι και φυσικά όλα γίνονται υπό την καθοδήγηση του σκηνοθέτη και κινηματογραφιστή Διονύση Λυκιαρδόπουλου. Αυτό που κάνει τη διαφορά στην ΜΥΓΑ είναι ότι σίγουρα είναι κάτι που δεν το έχετε ξαναδεί.