Αισθάνομαι μια υπέροχη τιμή και ιδιαίτερα τυχερή που έχω την ευκαιρία να παρουσιάσω μέσα από τούτες τις σελίδες ένα μοναδικό βιβλίο. Θα μου πείτε, μα κάθε βιβλίο δεν είναι μοναδικό; Μέσες άκρες έτσι είναι αλλά τούτο εδώ είναι πραγματικά πρωτόφαντο -τουλάχιστον για τα ελληνικά δεδομένα· αν έχει κυκλοφορήσει κάτι ανάλογο στο εξωτερικό δε το γνωρίζω αλλά στην Ελλάδα είναι σίγουρα η πρώτη φορά που το βλέπουμε. Πρόκειται για συλλογή διηγημάτων ειδικά γραμμένης-επεξεργασμένης έτσι ώστε να απευθύνεται σε αναγνώστες με άνοια. Οι άνθρωποι με άνοια, μέχρι σήμερα, δεν συμπεριλαμβάνονταν στους αναγνώστες καθώς η πάθησή τους καθιστά την αναγνωστική εμπειρία από εξαιρετικά δύσκολη ως αδύνατη.
Τις ιστορίες υπογράφουν οι κυρίες: Χριστίνα Αβδίκου, Φραντζέσκα Αλεξοπούλου-Πετράκη, Λιλή Γάτη, Εύη Γεροκώστα, Στέλλα Γουλτίδου, Πηγή Γρύλλη, Αναστασία Καρανάσιου, Δήμητρα Κίτσου, Αλεξία Κονδυλίδου, Έλενα Λιάτου, Έρη Παπαμιχαλοπούλου, Δάφνη Ποντικού, Ναταλία Ρεντίνα, Ελένη Ρουφάνη, Ελένη Σβορώνου και Βασιλική Στρατάκη. Την επιμέλεια και κατάλληλη επεξεργασία ώστε αυτές οι ιστορίες να διαβάζονται από άτομα με άνοια ανέλαβε η Όλγα Λυμπεροπούλου (νευροψυχολόγος) η οποία ανταποκρίθηκε με αμεσότητα και χαρίζοντάς μου από τον πολύτιμο χρόνο της μου έλυσε όλες τις απορίες μου σχετικά με το εγχείρημα.
Πρώτη μέρα κυκλοφορίας 26 Σεπτεμβρίου 2016 από τις εκδόσεις Εντύποις.
Πώς προέκυψε η ιδέα για τη συγγραφή του βιβλίου;
Ο.Λ.: Ως νευροψυχολόγος με ειδίκευση στην τρίτη ηλικία και τις Άνοιες εργάζομαι καθημερινά εδώ και 16 χρόνια με ηλικιωμένους με νόσο Αλτσχάιμερ ή κάποια άλλη μορφή άνοιας και τις οικογένειές τους. Οι άνθρωποι με άνοια πολύ συχνά αναγκάζονται σχετικά νωρίς στην πορεία της νόσου να εγκαταλείψουν την ανάγνωση βιβλίων, καθώς οι διαταραχές συγκέντρωσης, μνήμης, λόγου κ.λ.π που αντιμετωπίζουν καθιστούν την ανάγνωση μία αργή, κοπιαστική και, εν τέλει, δυσάρεστη διαδικασία.
Η ιδέα για τη συγγραφή του βιβλίου προέκυψε όταν συνειδητοποίησα ότι η μόνη εναλλακτική που μπορούσαμε να δώσουμε ως επαγγελματίες υγείας στους αναγνώστες με άνοια ήταν η ανάγνωση παιδικών βιβλίων, τα οποία θεωρούνται καταλληλότερα λόγω της σύντομης φόρμας, της ειδικής μορφοποίησης των κειμένων που τα καθιστά ευανάγνωστα και της σαφήνειας των νοημάτων τους. Αυτό όμως συνεπάγεται ότι, προκειμένου μην προδώσουν την αγάπη τους για τα βιβλία, οι άνθρωποι με άνοια συμβιβάζονταν με ιστορίες γραμμένες και εικονογραφημένες για ανθρώπους 6 ή 7 δεκαετίες νεότερους.
Σε ποιους απευθύνεται το βιβλίο;
Ο.Λ.: Το "Μικρές Ιστορίες για Μεγάλους" γράφτηκε με στόχο να ξαναδώσει την απόλαυση της ανάγνωσης ενός λογοτεχνικού βιβλίου στους ανθρώπους με άνοια. Ταυτόχρονα όμως, είναι ένα βιβλίο που θα μπορούσε να κεντρίσει το ενδιαφέρον και των διανοητικά υγιών ηλικιωμένων αναγνωστών, μιας και είναι γραμμένο με γνώμονα τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των ανθρώπων 3ης ηλικίας.
Τι είναι αυτό που το διαφοροποιεί και το κάνει φιλικό προς τους συγκεκριμένους αναγνώστες;
Ο.Λ.: Το κίνητρο που μας ώθησε να εκδώσουμε τις "Μικρές Ιστορίες για Μεγάλους" είναι αυτό που υπαγόρευσε και όλες εκείνες διαφοροποιήσεις που το κάνουν ξεχωριστό. Και το κίνητρο αυτό, ήταν το να φτάσει στα χέρια των ηλικιωμένων με ή ακόμα και χωρίς άνοια ένα λογοτεχνικό βιβλίο που να λαμβάνει υπόψη του τα θέματα που τους ενδιαφέρουν, να είναι απόλυτα προσαρμοσμένο στις δυνάμεις και τις αδυναμίες τους και να τους επιτρέπει να απολαύσουν την ανάγνωσή του οι ίδιοι, χωρίς να βασίζονται στη βοήθεια ενός φροντιστή.
Προκειμένου να γίνει το όραμά μας πραγματικότητα, ακολουθήσαμε τις προδιαγραφές για τα φιλικά προς τους ηλικιωμένους κείμενα όπως ορίζονται από το Εθνικό Ινστιτούτο Γήρανσης των Η.Π.Α. και τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας "Κείμενα για Όλους", τις οποίες προσαρμόσαμε στις ιδιαίτερες ανάγκες του συγκεκριμένου αναγνωστικού κοινού. Σε αυτή την έκδοση, για την οποία χρειάστηκαν πολλοί μήνες σκληρής δουλειάς και προετοιμασίας, έχουμε μεριμνήσει προκειμένου ακόμα και η παραμικρή λεπτομέρεια να εξυπηρετεί το στόχο μας.
Τα διηγήματα που συνθέτουν τις "Μικρές Ιστορίες για Μεγάλους" είναι μικρά σε έκταση, γραμμένα με εύληπτο λεξιλόγιο και απλή σύνταξη και έχουν ευθύγραμμη, σαφή πλοκή ώστε οι όποιες διαταραχές αναφορικά με τη λειτουργία της μνήμης, της προσοχής, του λόγου κ.λ.π να μην εμποδίζουν την κατανόησή τους από τους αναγνώστες με άνοια. Η εικονογράφηση αντιμετωπίζει με σεβασμό το κοινό στο οποίο απευθύνεται το βιβλίο και δεν θυμίζει σε τίποτα την εικονογράφηση που συναντά κανείς σε ένα παιδικό βιβλίο. Επιπλέον, οι εικόνες που συνοδεύουν τα κείμενα δεν εμπλουτίζουν απλά την αφήγηση, αλλά έχουν παράλληλα ρόλο επεξηγηματικό, ώστε να ευνοούν την κατανόηση των ιστοριών.
Αντίστοιχα, ειδική φροντίδα έχει δοθεί τόσο στη μορφή του βιβλίου (μεγάλο μέγεθος σελίδων, ματ χαρτί, βαρύτερο από το συνηθισμένο), όσο και στη μορφοποίηση του κειμένου (μεγάλο μέγεθος γραμματοσειράς, φαρδιά περιθώρια, μεγάλα διαστήματα μεταξύ των γραμμών, στοίχιση στα αριστερά κ.ά.). Και φυσικά, το μεγαλύτερο στοίχημα ήταν να καταλήξουμε σε ένα βιβλίο που να τηρεί όλες τις προδιαγραφές για τα φιλικά προς το συγκεκριμένο αναγνωστικό κοινό κείμενα χωρίς να δείχνει υπερβολικά απλοποιημένο. Να διευκολύνει, αλλά ταυτόχρονα και να σέβεται τους αναγνώστες του. Και πιστεύω ότι τα καταφέραμε.
Ποιοι είναι οι συντελεστές του βιβλίου;
Ο.Λ.: Στο βιβλίο έχουν συνεισφέρει με κείμενά τους δεκαέξι καταξιωμένοι και νέοι συγγραφείς: η Χριστίνα Αβδίκου, η οποία έχει κάνει και την εικονογράφηση του βιβλίου, η Φραντζέσκα Αλεξοπούλου - Πετράκη, η Λιλή Γάτη, η Εύη Γεροκώστα, η Στέλλα Γουλτίδου, η Πηγή Γρύλλη, η Αναστασία Καρανάσιου, η Δήμητρα Κίτσου, η Αλεξία Κονδυλίδου, η Έλενα Λιάτου, η Έρη Παπαμιχαλοπούλου, η Δάφνη Ποντικού, η Ναταλία Ρεντίνα, η Ελένη Ρουφάνη, η Ελένη Σβορώνου και η Βασιλική Στρατάκη. Η συγγραφή του τελευταίου κειμένου, η προσαρμογή όλων των ιστοριών ώστε να είναι κατάλληλες για ηλικιωμένους και ανθρώπους με άνοια και η επιμέλεια της εικονογράφησης έχει γίνει από εμένα.
Πότε πρόκειται να γίνει η παρουσίαση του βιβλίου;
Ο.Λ.: Η παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει την Τετάρτη 5 Οκτωβρίου στις 19:30 στο Polis Art Cafe, στη Στοά του Βιβλίου. Στην παρουσίαση θα μιλήσουν η Δρ. Παρασκευή Σακκά, νευρολόγος - ψυχίατρος και Πρόεδρος του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Άνοια και της Εταιρείας Αλτσχάιμερ Αθηνών, η συγγραφέας Ελένη Σβορώνου, η εικονογράφος μας Χριστίνα Αβδίκου, o συγγραφέας και εκπαιδευτικός Στέλιος Κανάκης κι εγώ, ενώ ο συντονισμός των ομιλητών θα γίνει από τη δημοσιογράφο και ιδρύτρια του eirinika.gr, Ειρήνη Νικολοπούλου.
Θα υπάρξει συνέχεια σε αυτή την προσπάθεια; Έχετε σχεδιάσει τα επόμενα βήματα;
Ο.Λ.: Οι "Μικρές Ιστορίες για Μεγάλους" εγκαινιάζουν τη σειρά βιβλίων των Εκδόσεων Εντύποις με τίτλο "Ασημένιοι Αναγνώστες", η οποία απευθύνεται αποκλειστικά σε ανθρώπους τρίτης ηλικίας. Ευελπιστώ, λοιπόν, ότι η σειρά θα εμπλουτίζεται διαρκώς με νέα βιβλία, γραμμένα ειδικά για ηλικιωμένους αναγνώστες και αναγνώστες με άνοια.
Η Όλγα Λυμπεροπούλου είναι νευροψυχολόγος με ειδίκευση στην Τρίτη Ηλικία και τις Άνοιες. Από το 2002 εργάζεται με ηλικιωμένους, ανθρώπους με άνοια και τις οικογένειές τους. Είναι ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Αλτσχάιμερ Αθηνών και επί μία δεκαετία εργάστηκε στο Ιατρείο Μνήμης του Νοσοκομείου "Υγεία". Είναι υπεύθυνη του Κέντρου Διαταραχών Μνήμης όπου ασχολείται με την αξιολόγηση των μνημονικών διαταραχών ηλικιωμένων ατόμων, την εφαρμογή προγραμμάτων νοητικής ενδυνάμωσης για ανθρώπους με άνοια και τη συμβουλευτική φροντιστών. Παράλληλα, αρθρογραφεί σε έντυπα και διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης και από το 2015 διατηρεί το δικό της blog στην ελληνική έκδοση της "The Huffington Post". Η ιστοσελίδα της trainyourbrain.gr έχει ως στόχο να μεταδώσει στο ευρύ κοινό με απλό και κατανοητό τρόπο επιστημονικά τεκμηριωμένες γνώσεις σχετικά με τις άνοιες, αλλά και τη φροντίδα της υγείας του εγκεφάλου.
Επικοινωνία μαζί της: contact@trainyourbrain.gr
