Πολλές φορές έχω γράψει για κάποιο βιβλίο χωρίς να το έχω τελειώσει. Αυτό από τη μια δε σημαίνει τίποτα απολύτως, από την άλλη σημαίνει πολλά και διάφορα. Με κάποια βιβλία, λίγα μόνο κεφάλαια είναι αρκετά για να σχηματίσεις εικόνα -όχι μόνο της ιστορίας, αλλά και του χρόνου, του τόπου, του αφηγητή. Με κάποια βιβλία αν κοιτάξεις λίγο προσεκτικά πίσω απ’ τις λέξεις, (όχι δεν κρύβεται ο Αλέξης, καφράκια) θα δεις τον πυρήνα του. Θα δεις το συγγραφέα του. Και το να δεις το συγγραφέα ενός βιβλίου είναι αυτό που σημαίνει τα «πολλά και διάφορα» που είπα πιο πάνω.
Χωρίς ο συγγραφέας να διαταράσσει την αρμονία μεταξύ αφηγητή και ιστορίας, είναι διακριτικά παρών κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, δίνοντας -συμπληρώνοντας ίσως καλύτερα- κάποια μικροσκοπικά κομμάτια που ολοκληρώνουν τον κόσμο του, έτσι όπως αυτός αποκαλύπτεται στο βιβλίο του. Είναι κάτι το μαγικό. Και πολλές φορές, σε πολλά βιβλία -όχι σε όλα και χωρίς απαραίτητα αυτό να είναι κακό- ένας προσεκτικός αναγνώστης το διακρίνει από την αρχή.
Δε σημαίνει βέβαια ότι από τη στιγμή που θα καταλάβεις πως ο συγγραφέας σε ταξιδεύει στα δικά του μονοπάτια μέσα από τα δικά του βήματα, μέσα από τα μάτια του και την ψυχή του, πως δε χρειάζεται να ολοκληρώσεις το βιβλίο. Το αντίθετο μάλιστα, το ταξίδι είναι ακόμη πιο υπέροχο. Είναι από εκείνα τα ταξίδια που ο τελικός προορισμός δεν έχει απολύτως καμία σημασία, παρά ό,τι αξίζει κι ό,τι μας προσφέρει κρύβεται στη διαδρομή.
Αν και ξεκίνησα να γράφω για «Το Κορίτσι Που Άφησα» πολύ πριν το τελειώσω, ήταν τόση η αυξανόμενη ένταση καθώς γυρνούσα τις σελίδες, που έπρεπε να περιμένω να φτάσω στην τελευταία για να συνεχίσω και να ολοκληρώσω το κομμάτι αυτό.
«Κανείς σας δεν διανοείται πόσο δύσκολο είναι για έναν χριστιανό να γράφει στην Ιαπωνία», δηλώνει ο Έντο, ένας συγγραφέας που στα χρόνια της νιότης του, στη μεταπολεμική Ιαπωνία υπήρξε μειονότητα και καθόλου δημοφιλής. Για «Το Κορίτσι Που Άφησα», ένα βιβλίο με τεράστιο χριστιανικό συμβολισμό, γράφει ο ίδιος 35 χρόνια μετά -όντας αυστηρός κριτής του έργου του-, πως τον χτύπησε σαν κεραυνός η ανωριμότητα και η έλλειψη τεχνικής του.
Ο Γιοσιόκα είναι ένας τυπικός «γιαπωνέζος μεροκαματιάρης» στη μεταπολεμική Ιαπωνία, χτυπημένος από πολιομυελίτιδα μικρός, καχεκτικός κι αδύναμος στα καλύτερά του χρόνια. Κάνει δουλειές του ποδαριού προκειμένου να επιβιώσει, προσπαθώντας ταυτόχρονα να αποφοιτήσει από το πανεπιστήμιο. Η ζωή του είναι άθλια.
Η Μιτσού από την άλλη, είναι ένα φτωχό κορίτσι της επαρχίας, με μια εμφάνιση που ο Γιοσιόκα χαρακτηρίζει άσχημη και απωθητική. Η καλοσύνη της, η αφέλειά της, η ανάγκη της να προσφέρει στους συνανθρώπους της, για εκείνον, είναι αφορμή να τη χλευάζει ακόμα περισσότερο. Κι όμως ο ίδιος χρησιμοποίησε αυτή την αδυναμία της Μιτσού και τους πόνους που του άφησε η παιδική του πολιομυελίτιδα, για να την κάνει δική του σε κάποιο βρώμικο στρώμα ενός άθλιου ξενοδοχείου. Κι ύστερα την έδιωξε. Τα υπόλοιπα δε σας τα λέω, να τα διαβάσετε.
Ο συγγραφέας πολύ ανθρώπινα, πολύ σκληρά, με μια ειλικρίνεια που σε κάποια σημεία γίνεται έως και ενοχλητική, μα ταυτόχρονα και πολύ γλυκά, τρυφερά και με πολλή αγάπη, στη Μιτσού συμβολίζει το πρόσωπο του Χριστού, που όλοι οι πιστοί εγκαταλείπουν σε καθημερινή βάση, όλη τους τη ζωή.
«Η Μιτσού συνέχισε να ζει μέσα μου από τότε», είπε 35 χρόνια μετά ο Έντο, «κι αναγεννήθηκε στο τελευταίο μου βιβλίο, «Deep River».
Υπέροχος.
Το βιβλίο του Σιουσάκου Έντο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πατάκη. Στην Ελλάδα πρωτοείδαμε το μυθιστόρημα Watashi ga.suteta.onna σε μετάφραση Αλεξάνδρας Κονταξάκη το 1997, ένα έτος αφού είχε φύγει από τη ζωή ο συγγραφέας, αλλά δεν είναι γνωστό αν επανεκδόθηκε έκτοτε και κατά πόσο μπορεί κανείς να το αναζητήσει στα βιβλιοπωλεία σήμερα.
Στην περίληψη έλεγε:
Αν και το μυθιστόρημα αυτό γράφτηκε πριν από τριάντα χρόνια, παραμένει ένα ζωντανό ντοκουμέντο της ιαπωνικής πραγματικότητας στα χρόνια όπου μόλις άρχιζε να διαγράφεται το βιομηχανικό θαύμα. Πρόκειται για την τραγική ιστορία της Μιτσού, μιας νεαρής εργάτριας που χάνει τον έρωτα πριν ακόμη τον βρει, θυσιάζεται για τους άλλους, και πεθαίνει σαν ένα σφάγιο θυσίας, σαν ένα θύμα στο βωμό. Μέσα απ’ τα γεγονότα της ζωής της διαφαίνεται η μεταπολεμική Ιαπωνία, μια χώρα κατεστραμμένη, διφορούμενη, χωρίς ηθικές αρχές, χωρίς χαρά και αθωότητα.
