Στο δρόμο των αρωμάτων ονομάζεται το μυθιστόρημα του Μάνθου Σκαργιώτη που ξεκίνησε το ταξίδι του στο αναγνωστικό κοινό από τις εκδόσεις Διόπτρα τον Οκτώβριο του 2015.
Ένα εξαίρετο ιστορικό λογοτεχνικό ανάγνωσμα. Ένα μυθιστόρημα με ταυτότητα, μεστό, άκρως απολαυστικό κι εμπνευσμένο περιεχόμενο που διαβάζεται απνευστί, με το ενδιαφέρον του αναγνώστη να παραμένει αναλλοίωτο μέχρι και τη τελευταία σελίδα. Ο δρόμος των αρωμάτων διαδραματίζεται την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και συγκεκριμένα, γύρω στο 1612 κι ύστερα. Έχοντας ως έμπνευση δύο από τις γνωστότερες παραλογές αυτές του νεκρού αδερφού και του γιοφυριού της Άρτας, ο συγγραφέας Μάνθος Σκαργιώτης χρησιμοποιεί στοιχεία κι από τα δυο αυτά ξακουστά δημοτικά τραγούδια για να πλάσει το δικό του μύθο, ένα μύθο δίχως υπερβολές, αληθοφανή με πρωταγωνιστή τον Κωσταντή.
Ο Κωνσταντίνος Ντούλας, ύστερα από παρότρυνση της μητέρας του, της Ναδίνας, θα αφήσει πίσω του το χωριό του, τα Περβανά, που βρίσκονται κοντά στην Άρτα και την αρραβωνιαστικιά του, την Ανθή, και θα ξεκινήσει ένα ταξίδι με προορισμό τις παραδουνάβιες περιοχές και τη μακρινή Μεσοποταμία και συγκεκριμένα τον Ευφράτη ποταμό. Σκοπός του ταξιδιού είναι η εκπλήρωση της τελευταίας επιθυμίας του πατέρα του, ο οποίος ζήτησε ασβέστη και λίγο χώμα από τα γεφύρια στα οποία θυσιάστηκαν οι κόρες του, η Δέσποινα στην Άρτα, η Αερινή στη Βαβυλώνα κι η Όλγα στις παραδουνάβιες περιοχές,, ώστε να γαληνέψει η ψυχή του.
Φεύγοντας από τα Περβανά τη μέρα που διαπράχτηκε ένα έγκλημα ο Κωνσταντίνος Ντούλας ξεκινά το μακρινό του ταξίδι, δημιουργώντας έτσι αρκετές υποψίες που οδήγησαν τις τοπικές αρχές στο να τον θεωρήσουν υπαίτιος του εγκλήματος...
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου ο αναγνώστης ταξιδεύει στο πλευρό του Κωνσταντίνου περνώντας μέσα από δύσβατους δρόμους, μονοπάτια, δάση και βουνά, μέρη επικίνδυνα όπου ο αναγνώστης κι ο Κωνστανίνος θα 'ρθουν αντιμέτωποι με ληστές, χωριά Ξωτικών όπως τα χαρακτηρίζει ο συγγραφέας και ανθρώπους που τους σκλήρυναν οι κακουχίες της ζωής, μέχρι να φτάσουν στην Αυλίδα από που και θα μπαρκάρουν με το “Σάντα Μαρία”, ένα εμπορικό μασσαλιώτικο πλοίο με προορισμό τη Συρία. Μόνο που κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τόσο το πλήρωμα του πλοίου, όσο κι ο Κωνσταντίνος θα αντιμετωπίσουν ένα πλήθος αναπάντεχων γεγονότων και κινδύνων που θα αλλάξουν ριζικά τα σχέδια τους...
Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου ξεδιπλώνεται η συνέχεια του ταξιδιού του Κωνσταντίνου προς τα βάθη της Ανατολής με αρχικό προορισμό το γεφύρι, που στοίχειωσε η αδερφή του, η Αερινή. Κατά τη διάρκεια της πορείας αυτής, αναγνώστης και Κωσταντίνος έρχονται σε επαφή με βεδουίνους, ταξιδιώτες, ζητιάνους, φτωχούς εξαθλιωμένους ανθρώπους κάτοικους ερειπωμένων πόλεων, μάγους και καμιλιέριδες. Έχοντας λοιπόν εκπληρώσει εν μέρει την επιθυμία του πατέρα του, ο Κωσταντής παίρνει το δρόμο της επιστροφής, κατά τη διάρκεια της οποίας θα ταξιδέψει και μέχρι τη Βλαχιά για να επισκεφθεί το γεφύρι εκείνο που στοίχειωσε η τρίτη απ' τις αδερφές του, η Όλγα.
Στο τρίτο και τελευταίο μέρος του βιβλίου ο αναγνώστης παρακολουθεί μέρος της επιστροφής του Κωνσταντίνου στα Περβανά και έρχεται αντιμέτωπος με απροσδόκητες εξελίξεις...
Το μυθιστόρημα “Ο δρόμος των αρωμάτων” ήταν για μένα ένα μοναδικό ταξίδι που το γεύτηκα αργά και σταθερά, διαβάζοντας κάθε μέρα κάμποσες σελίδες, σαν να έπινα ένα ποτήρι καλού και δροσερού κρασιού για να με ξεδιψάψει από τη ζέστη του καλοκαιριού. Μπορώ να πω, πως το απόλαυσα με όλους τους γευστικούς κάλυκες της αναγνωστικής μου ύπαρξης, αφού τα σαγηνευτικά, ανατολίτικα και μεθυστικά αρώματα που αναδύονταν από κάθε σπιθαμή του λογοτεχνικού αυτού αναγνώσματος με μάγεψαν και με συνάρπασαν από τις πρώτες κιόλας σελίδες.
Ο συγγραφέας, κύριος Μάνθος Σκαργιώτης κατάφερε κοπιάζοντας αρκετά φαντάζομαι, και κάνοντας μακρόχρονη έρευνα σε ιστορικές πηγές, που διαφαίνεται από το λεπτομερές ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εντάσσει την ιστορία που μας εξιστορεί να δημιουργήσει ένα καλογραμμένο και πολύ προσεκτικά ιστορικά τεκμηριωμένο μυθιστόρημα. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εποχή διαδραμάτισης της ιστορίας, αφού λίγοι είναι οι σύγχρονοι συγγραφείς που έχουν εμπνευστεί και χρησιμοποιήσει την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για να δημιουργήσουν ένα μυθιστόρημα. Μέσα από την επιλογή του αυτή, ο συγγραφέας κατάφερε τουλάχιστον σε μένα να γεφυρώσει την απόσταση που είχα με εκείνη την ιστορική εποχή και να ρίξει άπλετο φως στο απρόσιτο κι αρκετά ανοίκειο αυτό μέρος της ιστορίας μας. Μέσα από τις σελίδες του συγκεκριμένου βιβλίου ήρθα σε επαφή με μια ποικιλία λαών, εθνοτήτων και ανθρώπων κάθε κοινωνικής τάξης και θρησκείας. Γνώρισα Ρωμιούς, Εβραίους, Άραβες, Βενετσιάνους Αρμένηδες, Οθωμανούς, χριστιανούς, μουσουλμάνους, βουδιστές, δουλέμπορους, μάγους, πειρατές. Πληροφορήθηκα για έθιμα, ήθη και παράδοσης της Ανατολής, γνώρισα στοιχεία της καθημερινότητας των ανθρώπων της εποχής εκείνης. Γνώρισα τη φτώχεια, την εξαθλίωση και την πείνα του λαού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Γεύτηκα τα πλούτη, τις ανέσεις, άγγιξα τα ακριβά κοσμήματα και τα μεταξωτά υφάσματα των γυναικών των χαρεμιών, περιδιάβηκα στους εντυπωσιακούς διαδρόμους και ολάνθιστους κήπους των παλατιών των σουλτάνων της Οθωμανικής επικράτειας. Έζησα τη κάθε σελίδα του βιβλίου αυτού. Βίωσα στο πλευρό των ηρώων κάθε χαρά, λύπη και αναπάντεχη εξέλιξη που διαμόρφωνε τη μοίρα τους.
Με ένα λόγο λιτό, ξεκούραστο, λόγο εύληπτο, μα καθόλου ρηχό, λόγο έντονα γλαφυρό που ρέει ανεμπόδιστα και παρασύρει τον αναγνώστη σε ένα μοναδικό ταξίδι, ο συγγραφέας έχτισε μία ενδιαφέρουσα και αρκετά ρεαλιστική ιστορία, διαποτισμένη με τις απαραίτητες δόσεις υπερρεαλιστικών στοιχείων που είναι απαραίτητα, ώστε ένα μυθιστόρημα να αποκτήσει λίγη αναγνωστική μαγεία. Μία ιστορία που σαν αναγνώστης περίμενα να κινηθεί μέσα σε ένα τετριμμένο μοτίβο, με φοβερά προβλέψιμη κι αναμενόμενη πλοκή. Σκέψη η οποία ευτυχώς διαλύθηκε από το πρώτο ακόμα μέρος του βιβλίου, σκόρπισε και θάφτηκε σε μια σκοτεινή μεριά του μυαλού.
Κι αυτό γιατί, ο κύριος Μάνθος Σκαργιώτης με τις μικρές αναπάντεχες εξελίξεις που έβαλε να βιώσουν οι ήρωες του βιβλίου του, έδωσε μία αρκετά διαφορετική τροπή στα γεγονότα που ακολούθησαν, η οποία σε συνδυασμό με τα σύντομα κεφάλαια του βιβλίου και την παράλληλη αφήγηση της περιπλάνησης του Κωνσταντίνου και της ζωής της μητέρας του και της αρραβωνιαστικιάς του στα Περβανά, δημιούργησαν ένα γρήγορο αναγνωστικό τέμπο που διέγειρε τον συναισθηματικό μου κόσμο, προξενώντας την εμφάνιση ενός έντονου αισθήματος αγωνίας για την εξέλιξη της ιστορίας.
Ο κύριος Σκαργιώτης με εντυπωσίασε ως αναγνώστη όχι μόνο με την ευχέρεια που προφανώς έχει λόγω σπουδών στη χρήση της ελληνικής γλώσσας, αλλά και με την ικανότητα του να χρησιμοποιεί και να εναλλάσσει την ντοπιολαλιάς της Ηπείρου, με αυτή της Κύπρου, της Χίου, των ναυτικών ή και των πειρατών, μέσω των οποίων εκφράζονται οι ήρωες του, καθώς και με τη χρήση αμέτρητων λέξεων που οι ρίζες τους πηγάζουν από την αραβική, τη σλάβικη, τη τουρκική και τη βενετσιάνικη γλώσσα. Γεγονός που καταδεικνύει τόσο το υψηλό μορφωτικό επίπεδο του κυρίου Σκαργιώτη, όσο και την λεπτομερή και κοπιαστική έρευνα και εργασία που έκανε πάνω στο βιβλίο του. Όμορφη εντύπωση μου έκαναν επίσης οι ολοζώντανες, λεπτοδουλεμένες εικόνες που γυρνώντας τις σελίδες έπαιρναν υλική υπόσταση και τις έβλεπα να κατακλύζουν τα πάντα γύρω μου, πλημμυρίζοντας το χώρο με γεύσεις κι αρώματα. Εικόνες και περιγραφές παραστατικές, άλλοτε εντυπωσιακών τοπίων φυσικού ή τεχνητού κάλλους, κι άλλοτε σκληρών, ανατριχιαστικών κι ωμών σκηνών βίας που μου έκοψαν την ανάσα. Ακόμη, ένα στοιχείο του βιβλίου που με έκανε να το ξεχωρίσω και να το αγαπήσω για αυτό του το στοιχείο ήταν οι δύο ξεκάθαρες αφηγηματικές φωνές που εντοπίζει κάθε αναγνώστης διαβάζοντας το. Από τη μία λοιπόν, ο αφηγητής εξιστορεί τα γεγονότα που συμβαίνουν είτε στα Περβανά, την πατρίδα του Κωνσταντίνου, είτε στο μακρύ ταξίδι του σε τρίτο πρόσωπο, δίνοντας στον αναγνώστη μία πιο ολιστική εικόνα των σκέψεων, των συναισθημάτων και των γεγονότων που λαμβάνουν χώρα στις σελίδες του λογοτεχνικού αυτού αναγνώσματος. Και από την άλλη, στο δεύτερο μέρος του βιβλίου ο συγγραφέας εφευρίσκοντας ένα έξυπνο τέχνασμα με τη χρήση ενός ημερολογίου μας παραθέτει στιγμές, σκέψεις, γεγονότα και συναισθήματα μέσα από την υποκειμενική οπτική ματιά του Κωνσταντίνου, χρησιμοποιώντας τη πρωτοπρόσωπη αφήγηση, δημιουργώντας με τον τρόπο αυτό μία πιο οικεία ατμόσφαιρα και μία σχέση συμπάθειας μεταξύ του πρωταγωνιστή και του αναγνώστη που εναλλάσσεται διαρκώς με την τριτοπρόσωπη αφηγηματική φωνή. Κλείνοντας, το βιβλίο “Στο δρόμο των αρωμάτων” εκτός από ένα ευχάριστο, ποιοτικό λογοτεχνικό ανάγνωσμα είχε κι αρκετά θυμοσοφικό και διδακτικό χαρακτήρα, αφού στο κείμενο εντόπισα διάσπαρτα ενδιαφέροντα εδάφια με μηνύματα και ψήγματα αληθειών που απορρέουν από την ιστορία και την ίδια τη ζωή, με ένα από τα οποία θα ήθελα και να κλείσω:
«Αχ, εσείς οι Έλληνες! Ή τρέχετε για να φτάσετε τους άλλους ή καρτερείτε για να σας φτάσουν οι άλλοι· δεν είστε ποτέ στην ώρα σας. Και περβατείτε καλύτερα, όχι όντας έχετε γερά τα ποδάρια, πάρεξ άμα σας τα κόψουν. Κι όθε παγαίνετε δε σας ακλουθεί ο δικός σας ίσκιος, αλλά ο ίσκιος κεινού που λαχταράτε να μοιάσετε· τον εαυτό σας, μαθές, πάντα τον έχετε κάπου ξεχασμένο».
Είπε ακόμα: «Κι όποτε γονατίζετε, δε γονατίζετε από ταπεινοσύνη, αλλά για να ιδείτε αποκεί χαμηλά πόσο ψηλά φτάνει το μπόι σας. Είστε παράξενη φάρα, Κωσταντίνε. Εύκολα γένεστε αετοί, εύκολα και σαύρες. Να, σκάβετε το λάκκο τ' αδερφού σας και θάβετε τον ξένο που θα σας κατηγορήσει για αδερφοφάγωμα. Κλέβετε με το δεξί χέρι και γυρίζετε με το ζερβό τα κλεμμένα ωσάν ευεργέτες. Αδικεύετε κουτουράδα, και πέφτετε στη φωτιά για να βρει ο αδικημένος το δίκιο που εσείς του πήρατε». (σελ. 267)
Το μυθιστόρημα του Μάνθου Σκαργιώτη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.
Περισσότερα για το βιβλίο και τον ίδιο:
Ο Μάνθος Σκαργιώτης Στο δρόμο των αρωμάτων
Ο Μάνθος Σκαργιώτης Στο δρόμο των αρωμάτων
