Αν μου ζητούσατε να περιγράψω το βιβλίο με ελάχιστες λέξεις θα έγραφα κάτι σαν: ένας διττός τίτλος που εννοεί το ένα και παραπέμπει στο άλλο, ένα όμορφο καλαίσθητο βιβλίο που ιδανικά διαβάζεται στο μπαλκόνι με ένα ποτήρι κρασί και απνευστί, μια συγγραφέας-ψυχοθεραπεύτρια, που γνωρίζει πολύ καλά από ψυχολογικές αναλύσεις και υπόβαθρα, μια γραμματοσειρά που σε πηγαίνει απευθείας σε κλασικά μυθιστορήματα που διάβασες στα 90s εξού και αγαπάς πολύ την όψη της και μία ιστορία για δύο –αλλά και παραπάνω– που θα μπορούσε να είναι απλά μια ακόμη ιστορία αγάπης, έρωτα και πάθους αν δεν ήταν τόσο καλή και ενδιαφέρουσα ώστε να ξεφύγει από όλα τα κλισέ και κάθε μπανάλ νόρμα.
Η Εύα Στάμου γράφει με πυροτεχνήματα. Χρησιμοποιεί κεφάλαια μικρής έκτασης αλλά μεγάλης έντασης, εικόνες σαν φλας φωτογραφικό, εικόνες που εμφανίζονται, γεμίζουν το «πλάνο», φωτίζουν –μια πτυχή, έναν άνθρωπο, ένα συναίσθημα, μια στιγμή... ό,τι προλάβουν– και τελειώνουν μετά από λίγο και πολύ πριν συνηθίσεις την όψη τους. Η συρραφή και αλληλουχία τους δημιουργεί τη μεγάλη εικόνα, που ονομάζουμε μυθιστόρημα, την ιστορία. Με αυτό το στιλ σού προσφέρει τη διήγηση και ο καλύτερος τρόπος για να απολαύσεις στο έπακρο την εμπειρία είναι να το διαβάσεις μονοκοντυλιά. Χωρίς διαλείμματα δε χάνεις τίποτα από το συναίσθημα ή την ατμόσφαιρά του.
Στο οπισθόφυλλο λέει: Ο Παύλος και η Νάντια. Ο Παύλος δημιουργεί παράλληλες ερωτικές σχέσεις που διαρκούν ελάχιστα και τον αφήνουν ανικανοποίητο. Η Νάντια, έχοντας λύσει ένα μακροχρόνιο γάμο, επιζητεί μια διαφορετική ερωτική εμπειρία, που θα την απελευθερώσει. Αποφασίζουν να φύγουν μαζί λίγες μέρες από την πόλη για να αποδράσουν από την καθημερινότητά τους -θα καταφέρουν όμως να ξεφύγουν από τον εαυτό τους; Η Εκδρομή είναι ένα μυθιστόρημα για την σωματική επιθυμία, τις εμμονές του νου και τους κύκλους των συναισθημάτων, την ικανότητα του ανθρώπου για αυτογνωσία, και την ακόμη μεγαλύτερη δεξιοτεχνία του για αυταπάτη.
Από την περίληψη προκύπτουν εύκολα οι εξής ερωτήσεις: Θα καταφέρει ο Παύλος να ικανοποιηθεί, να γεμίσει; Θα απελευθερωθεί η Νάντια; Ο Παύλος με τη Νάντια αισθανόταν λες και μιλούσε με έναν καλό φίλο, με τον οποίο τύχαινε να ταιριάζουν πολύ, λέει σε ανύποπτο χρόνο ενώ κάπου αλλού συμπληρώνει την εικόνα του με τη φράση: Δε θα ξαναγινόταν το θύμα κανενός και σε κάνει να σκεφθείς ότι φοβάται να δεθεί με κάποιον. Σε άλλο κεφάλαιο δίνει εκείνος μια απάντηση κλειδί:
—Είσαι ευτυχισμένος με τον τρόπο ζωής σου;
—Δεν είμαι δυστυχισμένος.
Ο Παύλος είναι και ο πιο ενδιαφέρον ήρωας του βιβλίου. Έχει τις περισσότερες πτυχές, το μεγαλύτερο «ζουμί» και είναι αρκετά απρόβλεπτος, αλλά τίμιος και έντιμος, και όταν δεχτεί πιέσεις για να παντρευτεί θα πει ετοιμόλογα ότι σε αντίθεση με άλλους που βιάστηκαν να παντρευτούν και να τεκνοποιήσουν, και τώρα απατούν τις γυναίκες τους και βαριούνται να ασχοληθούν με τα παιδιά τους, εγώ είμαι ευτυχισμένος. Ευτυχισμένος και ειλικρινής.
Είναι; Από τη μια εκείνο το «δεν είμαι δυστυχισμένος» που παρά το αρνητικό πρόσημο διαθέτει τη λέξη δυστυχία και από την άλλη, πόσο πιο ειλικρινής είναι κάποιος που δεν είναι δυστυχισμένος σε σχέση με εκείνον που είναι ευτυχισμένος, όχι επειδή το λέει αλλά επειδή το νιώθει;
Η Στέλλα –ένας καίριος χαρακτήρας που λειτουργεί σε συμπληρωματικό επίπεδο– επιμένει ότι το νόημα δεν το ανακαλύπτουμε. Το νόημα το δημιουργούμε ώστε να δώσουμε αξία στην καθημερινότητά μας και η συγγραφέας, υπερασπιζόμενη και βασιζόμενη στην δική της ιδιότητα, στο ερώτημα αν η ψυχοθεραπεία είναι η λύση απαντά: Αυτός είναι ο τρόπος.
Με δυο λόγια πρόκειται για ένα πανέμορφο μυθιστόρημα «παλαιάς κοπής»-ψυχογράφημα χαρακτήρων. Εκείνος τερματίζει τις σχέσεις προτού ξεκινήσουν και εκείνη τις τερματίζει για να προχωρήσει, να εξελιχθεί (και για χίλιους άλλους λόγους επίσης), κι εγώ εμμένω στην ερώτηση: Μήπως όλα είναι (και) θέμα timing; Και κρατώ σαν πολύτιμο φυλαχτό την αλληγορία περί επιφάνειας και βυθού με φιλοσοφικές προεκτάσεις σε πλήθος περιπτώσεων και καταστάσεων ενώ, παράλληλα, λειτουργεί και ως συμβουλή της Εύας Στάμου προς πάσα κατεύθυνση.
Τα παιχνίδια στην επιφάνεια της θάλασσας είναι πάντα ευχάριστα για το μυαλό και το κορμί. Η αντανάκλαση του φωτός στο νερό, τα κύματα που χαϊδεύουν και παρασύρουν, τα μικρά ψαράκια που αναδύονται στον αφρό... ...Ωστόσο υπάρχει και ο σκοτεινός, απειλητικός μα και μαγευτικός βυθός... ...Εκεί βρίσκεται η αληθινή φύση των ωκεανών. Αν ξεπεράσει κανείς τους αρχικούς του φόβους, το ταξίδι στον βυθό μπορεί να προσφέρει όχι μόνο ικανοποίηση μα γνώση, ηδονή, αληθινή αποκάλυψη. Δεν θα ήθελες να δεις τις αποχρώσεις των χρωμάτων στο βυθό; Θέλεις να μείνεις για πάντα στην επιφάνεια; Αν η απάντησή σου είναι θετική, το μόνο που θα σου ευχηθώ είναι καλή διασκέδαση στα ρηχά.
Το ψυχολογικό μυθιστόρημα της Εύας Στάμου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός
Περισσότερα από/για την Εύα Στάμου:
