koukidaki: Ανατέλλων ζήλος

Η Ιωάννα Καπερνέκα, συγγραφέας της ποιητικής συλλογής Ανατέλλων ζήλος απαντά αυθόρμητα στις ερωτήσεις που της κάνω μα, πάνω από όλα, αληθινά.

Από που/πως εμπνέεστε;

Ι.Κ.: Με κατακλύζει στην καθημερινότητα μου, μια συνεχόμενη ροή εικόνων, λόγου, μελωδιών συνοδευόμενες από έντονες μνήμες άχρονες. Νιώθω να λούζομαι την ενέργεια μιας ανώτερης υπόστασης και άμεσα αφημένη στην ευλογία της στιγμής, όπου άλλοτε έρχεται σε στιγμή ηρεμίας, άλλοτε πιο έντονα νιώθω την ανάγκη να το περάσω στο χαρτί. Όταν δε γίνεται, προσπαθώ να το αποθηκεύσω στη μνήμη για άλλη στιγμή, όταν θα συνοδευτεί με κάποιο άλλο ερέθισμα και θα βγει αβίαστα. Το ερέθισμα που ενίοτε ακολουθεί είναι συνήθως κάποιο βίωμα. Το υποσυνείδητο λειτουργεί και αυτό καθοριστικά. Αυτοπαρατηρώντας και εφευρίσκοντας λοιπόν, εξελίσσεται η όλη διαδικασία.

Πως προέκυψε η συλλογή Ανατέλλων ζήλος;

Ι.Κ.: Ήμουν στη σκέψη να εκδώσω τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Είχα στο νου ποιήματα που πιθανόν να έμπαιναν. Αλλά διαισθητικά λειτουργώντας δεν βιάστηκα. Έβλεπα πως η χρονιά που διένυα ήταν αρκετά γόνιμη για να γεννήσει και άλλα κείμενα. Ίσως πιο συνδεδεμένα μεταξύ τους, απ' ότι τα προηγούμενα, ώστε να μπουν σε μια συλλογή ποίησης. Μέχρι και που αποφάσισα τον εκδοτικό δε σταμάτησα να γράφω. Υπάρχει ποίημα δηλαδή, που το προσθέσαμε κατόπιν της συμφωνίας μας, για συνεργασία. Ακολούθησα τη ροή. Και νιώθω πως κατέληξα σε ό,τι πιο αντιπροσωπευτικό για μένα από όλες τις απόψεις.

Τι σας ωθεί προς τη δημιουργία και συγκεκριμένα στην κατάθεση ψυχής που ορίζει την ποίηση;

Ι.Κ.: Καταρχήν πιστεύω πως όλοι οι άνθρωποι που δεν είναι παθητικοί αλλά ενεργοί αναζητούν να εκφράζονται μέσω της δημιουργίας. Προσωπικά μου αρέσει η ποίηση σαν μέσο έκφρασης γιατί μπορεί να σε ωθήσει στο να κάνεις βουτιά στα πολύτιμα ''έσω'' σου, με μια μικρή αφορμή. Δείτε που ζούμε. Στην Ελλάδα. Η μήτρα των ποιητών και του Λόγου γενικότερα. Μη χαθεί το Φως μας και σκιαστούμε. Αυτό δε θέλω να συμβεί. Υπάρχει ένα αίσθημα ευθύνης μέσα μου. Ξεκινά ατομικά αλλά φλερτάρει με το συλλογικό. Αυτό με παρακινεί.

Θα λέγατε ότι ισχύει και για σας αυτό που λένε πολλοί ομότεχνοι ότι η συγγραφή σαν διαδικασία υπάρχει σε κάποιους ανθρώπους από τα παιδικά τους χρόνια ως αναγκαιότητα;

Ι.Κ.: Έτσι είναι. Ξεκινάς μιλώντας με τον εαυτό σου. Ανακαλύπτοντας τον. Εν συνεχεία, προχωράς και παρατηρείς τον μικρόκοσμο που είχες χτίσει με το ανεξάντλητο που έχεις μέσα σου. Εσωτερική διαδικασία. Άλλο η αναγκαιότητα και άλλο η έμπνευση όμως. Το ωραίο είναι να ξέρεις πως δεν είναι αναγκαίο κάτι, αλλά ότι το επιλέγεις συνειδητά πια, με όποιο κόστος.

Διαβάζοντας το βιβλίο...
Η συλλογή της Ιωάννας Καπερνέκα έχει όλη την ομορφιά της φύσης μέσα στις σελίδες της -καθόλου τυχαία η επιλογή του δάσους στο εξώφυλλο- και επιρροές από τη μυθολογία. Συχνά αναφέρονται τα στοιχεία της φύσης, ανάγονται περιγραφές, αισθήσεις ή γίνεται μνεία. Μου προκαλεί την αίσθηση μιας βόλτας στο δάσος μετά την καταιγίδα και λίγο πριν τη δύση -μπορεί να είναι και αμέσως μετά την ανατολή αν ακολουθήσω την φράση του τίτλου- με τις μυρωδιές της υγρής χλόης να υπερτερούν και διάφορα χρώματα και ιριδισμοί να γοητεύουν τα μάτια. Μπορεί να κυλά κι ένα ποτάμι εκεί κοντά ή να ανοίγει η πυκνή βλάστηση σε μια ξέφωτη πεδιάδα. Ή λίγο πιο μακριά να σκάει το κύμα στα λευκά βότσαλα φέρνοντας μαζί του αλατισμένη αύρα. Όπως κι αν το φανταστώ πάντως, καταλήγω σε ένα τοπίο ελληνικής ομορφιάς και, παράλληλα, σκέφτομαι κάθε πλάσμα που γνώρισα μελετώντας Μυθολογία, τον Όλυμπο και τους θεούς του.
Η ίδια μοιάζει άνθρωπος που έχει πονέσει/υποφέρει/πικραθεί... αλλά αναγεννιέται -ως άλλος Φοίνικας- αναπολώντας το παρελθόν, κάνοντας τον απολογισμό της ενώ προετοιμάζει το αύριο προσφέροντας συμβουλές στον συνοδοιπόρο αναγνώστη -μπορεί και στον εαυτό της μαζί.

Η ψυχή δεν θαμπώνεται, ανθισμένη ανατολή μένει κρυφή

από τους ανάξιους.

Πότισε τις έννοιες, χόρεψε τη ζωή που αφήνεις.

Χάιδεψε το νου που σε τρέφει και που τη ζωντάνια του δεν

κλειδώνει ακόμα σε αμπάρια σκονισμένα.

Ερωτοτρόπησε με τις ανυπεράσπιστες φωνές μέχρι να

εισακουστείς στα εγκόσμια, σαν ηχώ γενναία.

Η σκοτεινιά δεν είναι ευρύχωρη, μόνο στενάχωρη. και δεν

χωρά τόσες ακτίνες.

Δυνατών μυών η χάρη, θα γεννήσει τα παιδιά σου.

Ολόρθη δίνοντάς σου την εντύπωση

πως έχεις να κάνεις με ετοιμοπόλεμους στρατιώτες.

Εν ειρήνη πορευόμενη. Φύσα ζωές.[1]

Μια συλλογή με πεζοποίηση πρωτοπρόσωπης γραφής ή δευτεροπρόσωπης αλλά, όπως ανέφερα παραπάνω, δίνει περιθώρια στον αναγνώστη να υποθέσει ότι απευθύνεται στον εαυτό της όταν, για παράδειγμα, λέει:

Περπατάς τα μεσάνυχτα να πιείς νερό και σκοντάφτεις σε

πατημένους έρωτες.[2]

Και πραγματοποιείς την αλλαγή μετρώντας πίσω σου

σκαλοπάτια.[3]

Πανέμορφο ταξίδι το βιβλίο, σε μέρη οικεία και πρόσωπα γνώριμα. Με ελληνικά χρώματα, ήχους, μυρωδιές. Και με μια καθαρότητα που σε ξαφνιάζει ευχάριστα. Ίσως να είναι η διαύγεια μετά την διάλυση της ομίχλης όταν όλα είναι πιο καθαρά από το κανονικό τους ή η φυσική ωρίμανση μέσα και μετά την παιδική ηλικία, μετά τα πρώτα λάθος βήματα, μετά τις λάθος επιλογές...