Η Γνώση των Αγγέλων

Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 1997 (αυτήν την έκδοση σας προσφέρω με κλήρωση, την vintage και από καιρό εξαντλημένη) από τις εκδόσεις Ψυχογιός οι οποίες το επανέκδοσαν χρόνια μετά (στην ένθετη φωτογραφία μπορείτε να το δείτε με το τελευταίο του εξώφυλλο με το οποίο είναι ευρέως γνωστό στο διαδίκτυο). Στο εξώφυλλο της πρώτης του έκδοσης βλέπετε το μαρμάρινο άγαλμα, Έρως και Ψυχή, του Ιταλού γλύπτη Αντόνιο Κανόβα που αναπαριστά τη στιγμή που ο Έρωτας ζωντανεύει την Ψυχή. Το έργο ανήκει στις μυθολογικές αλληγορίες του Κανόβα και, φυσικά, βασίζεται στον ελληνικό μύθο του Έρωτα και της Ψυχής. Κατασκευάστηκε μεταξύ των ετών 1788 και 1793 μετά από παραγγελία του συνταγματάρχη Τζον Κάμπελ και αγοράστηκε το 1801 από τον Ζοακίμ Μυρά. Σήμερα φιλοξενείται στο Μουσείο του Λούβρου ενώ υπάρχουν κι άλλες εκδόσεις του που συναντώνται σε άλλα διάσημα μουσεία.
Αυτή τη φορά, ως παρουσίαση, συνέλεξα και σας παραθέτω κείμενα που γράφτηκαν για το βιβλίο -παλαιά και νέα, αλλά έτσι κι αλλιώς τα βιβλία δεν είναι αβγά για να κλουβιάσουν ούτε γιαούρτια για να έχουν ημερομηνία λήξης! Οι συντάκτες τους αναφέρονται και στην υπόθεση-περίληψη οπότε είμαστε καλυμμένοι και από αυτό. Διαβάστε τί γράφτηκε και αναζητήστε ονόματα και σελίδες πρώτης δημοσίευσης στις σημειώσεις ενώ για να συμμετέχετε στην κλήρωση κλικάρετε το παρακάτω k και συμπληρώστε τη φόρμα. Παρακαλώ, σημειώστε τα ακόλουθα:

Διαβάστε τους όρους και άλλες πληροφορίες για τις κληρώσεις, τα δώρα και τους τυχερούς εδώ. Η κλήρωση θα γίνει στις 12 Μαρτίου 2016 και το βιβλίο θα αποσταλεί ταχυδρομικά.

k

Καλή τύχη!

Είμαστε αναγνώστες. Η παρουσία μας είναι σαν την παρουσία των αγγέλων. Μετέωρη, σοβαρή, προσεκτική, παρατηρεί τα πάντα. Είμαστε αόρατοι για όσους ζουν στο βιβλίο και ο χρόνος και ο τόπος του στοχασμού μας είναι μυστήριο, λέει η συγγραφέας Jill Paton Walsh.

Ως άγγελοι λοιπόν ξεναγούμαστε από την ίδια στο νησί της Μεσογείου που θα διαδραματιστεί η ιστορία. Ο χρόνος της ιστορίας είναι κάπου στα 1450, αλλά όχι το 1450. Οι ιστορίες δυο διαφορετικών ανθρώπων, που ποτέ δε θα συναντηθούν μεταξύ τους, αλλά θα επηρεάσουν απόλυτα ο ένας τη ζωή του άλλου, δυο άνθρωποι, που με τη ζωή τους και τις ιδέες τους θα αποδείξουν αν η γνώση των αγγέλων είναι υπαρκτή, ή όχι.

Η γνώση των αγγέλων είναι ο τίτλος του βιβλίου και είναι η πρότερη γνώση. Όχι, όσα μαθαίνει ένας άνθρωπος για το Θεό και την ύπαρξή του, αλλά όσα γνωρίζει ήδη από τη στιγμή της γέννησής του, αν γνωρίζει κάτι δηλαδή.

Οι άνθρωποι που θα λάβουν μέρος στο, ας το πούμε, πείραμα, είναι ένα μικρό κορίτσι που βρίσκουν οι βοσκοί στο βουνό και ένας ναυαγός. Το κορίτσι έχει μεγαλώσει με λύκους και ζει σαν αγρίμι. Ο κυβερνήτης του νησιού θα το παραδώσει στις καλόγριες ενός μοναστηριού κι εκείνες θα προσπαθήσουν να το εντάξουν στον κόσμο των ανθρώπων. Υπάρχει όμως ένας κανόνας που πρέπει να τηρηθεί. Δεν πρέπει να ακούσει ποτέ τίποτα για το Θεό. Ο ναυαγός περιμαζεύεται από ψαράδες. Έχει πολλές γνώσεις κι εξαιρετική παιδεία, μα δηλώνει άθεος! Μια δήλωση που δε γίνεται καθόλου αποδεκτή και τον στέλνει μέχρι και την Ιερά Εξέταση. Οι τύχες των δυο αυτών ανθρώπων βρίσκονται στα χέρια του κυβερνήτη Σεβέρο, μέχρι τη στιγμή που μια απρόσμενη τροπή θα τον αφήσει με άδεια χέρια και μια γνώση που καθόλου δε θα μοιάζει με τη γνώση των αγγέλων.

Θα μπορούσα να πω πολλά για αυτό το βιβλίο, αλλά σβήνω και γράφω, γιατί δε θέλω να "προδώσω" τα μυστικά του. Δε θέλω ούτε μια λέξη που θα ειπωθεί άστοχα να χαλάσει την αναγνωστική σας απόλαυση, αλλά και το μυστήριο που το περιβάλλει. Θέλω να το διαβάσετε, να ανεβείτε μέχρι πάνω στα χιονισμένα βουνά, να ατενίσετε το μεγαλείο της θάλασσας από ψηλά, και στη συνέχεια να κατεβείτε μέχρι εκεί που τα πεύκα, τα αμπέλια και οι ελαιώνες σβήνουν σιγά σιγά και η γη γίνεται θάλασσα. Κάπου εκεί στα μονοπάτια που ενώνονται με άλλα, σαν τις τύχες των ανθρώπων και τις συμπτώσεις που τις επηρεάζουν, εκεί στη θέα των καραβιών, στο πράσινο και στο λευκό των βουνών και στο μπλε του νερού, εκεί που θα συναντήσετε τόσο διαφορετικά πρόσωπα όσο και προθέσεις, κάπου εκεί, ίσως ανακαλύψετε και τη γνώση των αγγέλων. Ή ίσως και όχι!

Σταματώ λοιπόν, γιατί νιώθω να χάνομαι ήδη στο νησί και στο χρόνο της ιστορίας, όχι σαν αναγνώστης (άγγελος) πια, αλλά σαν παρουσία πραγματική που διαλέγει "στρατόπεδα", σχηματίζει άποψη και σχεδόν συμμετέχει σε όσα διαδραματίζονται.[1]

Όλοι γνωρίζουμε ότι ο Μεσαίωνας, ή "Dark Ages" όπως τον αποκαλούν πολλοί ιστορικοί, ήταν μια περίοδος από τον 5ο έως και τον 15ο αιώνα μ.Χ, όπου ο σκοταδισμός, οι δεισιδαιμονίες, ο φόβος, η θρησκοληψία, η απόρριψη για κάθε τι διαφορετικό και η παρουσία και ισχυροποίηση της Ιεράς Εξέτασης, την μετέτρεψαν ίσως στην πιο "σκοτεινή" περίοδο της ιστορίας της ανθρωπότητας.

Το εξαιρετικό αυτό λοιπόν βιβλίο της Γουόλς μας ξεναγεί σε ένα ισπανικό νησί της Μεσογείου, που θα μπορούσε να είναι η Μαγιόρκα, αλλά δεν είναι, και σε μια περίοδο που θα μπορούσε να χρονολογείται γύρω στο 1450 μ.Χ, αλλά όχι ακριβώς τότε...

Η υπόθεση εκτυλίσσεται ταυτόχρονα γύρω από δύο ασυνήθιστες περιπτώσεις ανθρώπων που παρουσιάζονται στους ανθρώπους και τις αρχές του νησιού: ένα κορίτσι-λύκο, που ανακαλύπτουν βοσκοί στα βουνά του νησιού και έναν ναυαγό-ευγενή που ξεβράζεται στην παραλία και ο οποίος δηλώνει άθεος. Το στοίχημα που προσπαθεί να "κερδίσει" ο Καρδινάλιος-πρίγκηπας, και ανώτατος άρχοντας του νησιού αυτού, είναι να αποδείξει ότι υπάρχει Θεός στον άθεο ναυαγό και ότι η γνώση του Θεού βρίσκεται μέσα σε κάθε νοήμον πλάσμα, ακόμα και αν το έχουν μεγαλώσει οι λύκοι και αυτό δεν έχει ακούσει ποτέ τη λέξη Θεός στη ζωή του.

Ευρηματική ιδέα, εξαιρετικά δοσμένη από τη συγγραφέα, η οποία μας περιγράφει με μεγάλη δεξιοτεχνία το κλίμα και τις συνθήκες της εποχής, τις αντιλήψεις των ανθρώπων, τους φόβους και τις αγωνίες τους, ενώ μας "περνάει" πολλές από τις αμφισβητήσεις που κι εμείς οι ίδιοι ίσως έχουμε αισθανθεί σε κάποια χρονική περίοδο της ζωής μας. Ένα βιβλίο που προβληματίζει, που συγκινεί, που εξαγριώνει και που παραμένει για πάντα χαραγμένο στη μνήμη του αναγνώστη! Ένα βιβλίο που θα σας πρότεινα να διαβάσετε ανεπιφύλακτα![2]

Λοιπόν.

Αυτή η ιστορία με την κοπέλα που βρέθηκε σε ημιάγρια κατάσταση μου θύμισε ένα από τα καλύτερα βιβλία που έχω διαβάσει. Είναι Η γνώση των αγγέλων (Knowledge of angels), μυθιστόρημα της Jill Paton-Walsh.
Δύο παράλληλες ιστορίες εκτυλίσσονται σε ένα μικρό νησί, σε εποχή μεσαιωνική.

Ένα μικρό κορίτσι κάνει την εμφάνισή του, μεγαλωμένο με λύκους. Καταλήγει σε ένα μοναστήρι με καλόγριες. Οι καλόγριες έχουν πάρει εντολή να μην αναφέρουν ποτέ μπροστά στο κορίτσι τίποτα για το Θεό και την ύπαρξή του. Έτσι, λαμβάνει χώρα, ουσιαστικά, ένα ζωντανό πείραμα, σχετικά με το αν η γνώση του Θεού προϋπάρχει μέσα στον άνθρωπο ή αν απλώς είναι επίκτητη, αφού όλοι μεγαλώνουν σε έναν κόσμο όπου θεωρείται δεδομένη.

Την ίδια ώρα, ένας ναυαγός ορκίζεται ότι είναι πρίγκηπας μακρινής χώρας και δηλώνει άθεος, εξοργίζοντας τον εκπρόσωπο της Ιεράς Εξέτασης. Ένας ανώτερος κληρικός προσπαθεί να μεταπείσει και τους δύο. Μπαίνει, όμως, και ο ίδιος σε σκέψεις, κλονίζεται η πίστη του, αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στις δύο αλήθειες που πρεσβεύουν τόσο άξια οι υπέρμαχοί τους.

Το κορίτσι, λοιπόν, θα γίνει ο κριτής της θεωρητικής αυτής διαμάχης και, κατ’ επέκταση, της ζωής ενός ανθρώπου.

Ένα βιβλίο που πραγματεύεται, μέσα από την ιστορία του, την ύπαρξη του Θεού, με αριστουργηματικό τρόπο. Ένα καταπληκτικό βιβλίο, με πολύ έξυπνη δομή και πλοκή, με πολύ δυνατούς διαλόγους και, κυρίως, με πολύ καθαρή σκέψη. Ένα βιβλίο με περίεργο τέλος, όπως και να το δει κανείς. Ένα βιβλίο που σε βάζει σε σκέψεις.[3]

Μια φορά και ένα καιρό αρχές Φεβρουαρίου ο Jason είχε κάνει ένα post σχετικά με ένα βιβλίο, το Η γνώση των αγγέλων της Τζίλ Πέιτον-Γουόλς το οποίο όταν το διάβασα, με έκανε να ενδιαφερθώ για αυτό. Πράγματι, σε πρώτη ευκαιρία το απέκτησα και περίμενε και αυτό την σειρά του στο ράφι. Και ναι, μόλις εχθές κατάφερα να το τελειώσω.

Για την περίληψη του βιβλίου και τα λοιπά σχόλια, μπορείτε να δείτε το post του Jason.[3] Με καλύπτει σε μεγάλο βαθμό αν και εκτός του ότι στο βιβλίο έχει γίνει μια πρόχειρη, θα έλεγε κανείς, μετάφραση, μιας και βρίσκει κανείς συχνά εμφανή λάθη, απ' την άλλη δεν αποτελεί κανένα συγγραφικό αριστούργημα. Η γραφή της συγγραφέως είναι θα έλεγε κανείς "απλοϊκή" χωρίς καμιά ιδιαίτερη χροιά που να την κάνει να ξεχωρίζει. Όλα αυτά βέβαια υποθετικά γιατί δεν μπορώ να κρίνω το πρωτότυπο και η μετάφραση όπως είπα είναι σχετικά άθλια. Παρόλα αυτά, το θέμα και η πλοκή (είναι λέει βασισμένο σε μια κατά κάποιο τρόπο αληθινή ιστορία που αναφέρει ο Ρουσό στην Δεύτερη επιστολή για τον άνθρωπο) είναι τέτοια που αξίζει κανείς να το διαβάσει και να προβληματιστεί.

Εγώ θα παραθέσω απλά ένα απόσπασμα το οποίο περιγράφει την χώρα στην οποία ζούσε ο άθεος του βιβλίου μέσα από τα λόγια του ιεροεξεταστή που έχει αναλάβει να τον "εξετάσει":

Μιλάει για μια χώρα όπου κανείς δεν υπερασπίζεται την αλήθεια. Όπου οι φτωχοί και οι αγράμματοι βρίσκονται στο έλεος κάθε τσαρλατάνου, μιας και ο καθένας αποφασίζει μόνος του τι είναι αλήθεια και τι είναι ψέμα. Για μια χώρα όπου υπάρχουν πολλές θρησκείες και όλες έχουν δικαίωμα να κηρύξουν και να προσηλυτίσουν και να κερδίσουν οπαδούς, σαν τους χωριάτες που έρχονται στο παζάρι και στήνουν ο καθένας τον πάγκο του να πουλήσουν την πραμάτεια τους. Για μια χώρα, όπου κάθε πόλη μπορεί να έχει τρεις και τέσσερις επισκόπους, διαφορετικού δόγματος ο καθένας, όπου ο κόσμος αλλάζει εκκλησίες όπως εμείς εδώ αλλάζουμε άλογα πολλές φορές κατά την διάρκεια ενός ταξιδιού. Αν ένας παπάς αρνηθεί να σε παντρέψει, είπε, θα βρεθεί κάποιος άλλος να το κάνει. Ούτε η ελπίδα του Παραδείσου, ούτε ο φόβος της Κολάσεως μπαίνουν στην ζυγαριά για να βοηθήσουν τους άρχοντες αυτής της χώρας. Λέει ότι υπερτιμώ και την ελπίδα της ανταπόδοσης και το φόβος της τιμωρίας.Λέει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι σέβονται τους νόμους αυτού του κόσμου για λόγους που πρέπει να τους ψάξουμε σε αυτόν τον κόσμο. Στην χώρα του υπάρχει ένα λαϊκό σώμα υπερασπιστών του νόμου. Τον ρώτησα αν σημειώνονται ταχτικά εξεγέρσεις και επαναστάσεις, εμφύλιοι πόλεμοι μεταξύ των οπαδών των διαφόρων θρησκειών και μου απάντησε πως μερικές φορές έχει συμβεί πράγματι κάτι τέτοιο. Οι φασαρίες στους δρόμους είναι συνηθισμένο φαινόμενο μου είπε, μα τις περισσότερες φορές ο κόσμος τσακώνεται για κάποιο παιχνίδι που παίζεται ανάμεσα σε ομάδες πολιτών. Τα αποτελέσματα αυτών των αγώνων εξάπτουν τα πνεύματα πολύ περισσότερο από ό,τι οι αλήθειες της θρησκείας. Μιλάει με αμετανόητη περηφάνια για την ελευθερία με την οποία ο κάθε άνθρωπος στη χώρα του δίνει μορφή και περιεχόμενο στη συνείδηση του. μια ελευθερία που, κατά την γνώμη μου, θυμίζει την ελευθερία του τυφλού να πέσει στον γκρεμό.
Κάπως έτσι, ίσως να ήταν ένας ιδανικός κόσμος. Και ναι, ευτυχώς εμείς και πολλοί άλλοι έχουμε πάψει από καιρό να ζούμε στην εποχή της Ιεράς Εξέτασης που περιγράφει το βιβλίο, όμως απέχουμε πάρα πολύ από το να ζουν όλοι οι άνθρωποι σε ένα τέτοιο ιδανικό κόσμο. Παρατηρήστε, ότι όπου υπάρχει φτώχεια και ανελευθερία, υπάρχουν επίσης και φανατικοί θρησκευτικοί ηγέτες οι οποίοι στο όνομα της θρησκείας τους, περιορίζουν τον άνθρωπο από το να προοδεύσει.[4]

Πρόκειται για ένα πολύ ιδιαίτερο, υπαρξιακό μυθιστόρημα που ανιχνεύει το προαιώνιο ερώτημα της ύπαρξης του Θεού μέσα στον ίδιο τον άνθρωπο. Aν και δεν έχουμε ονομαστικό προσδιορισμό του τόπου, διαγράφεται ανάγλυφα του μεσογειακό τοπίο υπό τη θεοκρατική σκιά της Εκκλησίας...

Ένα κείμενο εύληπτο, που κυλάει με άνεση και χωρίς εκτενείς περιγραφές. Ένα "ψυχολογικό παιχνίδι ζωής και θανάτου σε μια αντιπαράσταση ιδεών που, δίχως να κουράσει, αγγίζει σημαντικούς σταθμούς της ανθρώπινης αγωνίας σχετικά με την "ύπαρξη -ή μη- του Θεού". Ένας διάλογος που εξελίσσεται με ενδιαφέρουσες παραπομπές, χωρίς βέβαια να εξακτινωθεί στα βάθη που συναντάμε σε κλασσικά έργα αντίστοιχων αναζητήσεων (Ντοστογιέφσκι- Λόντον).

Με αφορμή τον πνευματικό ζόφο που δειλά μόνο είχε αρχίσει να τον διαπερνά το αναγεννησιακό φως η συγγραφέας χρησιμοποιεί το δίπολο του ναυαγού Πάλινορ και του Καρδινάλιου Σεβέρο για να αντιπαραβάλει δύο συγκρουόμενα συστήματα αξιών:
H Θρησκοληψία αντιμετωπίζει την πρόκληση του Ορθολογισμού

Η ακεραιότητα ξεμπροστιάζει τη δουλοπρέπεια

Ο σωματικός πόνος παλεύει με την ελευθερία της ψυχής

Η ενοχή με την αυθεντική ("εσωτερικοποιημένη") ηθική...

Η βαναυσότητα αποστομώνεται από τη διαλλακτικότητα...

Ο παραλογισμός της Ιεράς Εξέτασης ξεδιπλώνεται με σαφήνεια και ζωντανές εικόνες χωρίς πολλές λεπτομέρειες.

Σε αυτήν την ηθική σύγκρουση αναδεικνύεται ο χαρακτήρας του Πάλινορ, που αποτελεί ένα πρωίμιο του homo universalis όπως θα τελειοποιηθεί τα χρόνια του Διαφωτισμού... Ο χαρακτήρας αυτός ίσως είχε ένα περιθώριο περαιτέρω ανάλυσης...

Ο άλλος πυλώνας της πλοκής είναι το κορίτσι που μεγάλωσε σαν αγρίμι. Είναι διακριτή η ομοιότητα της μικρής ηρωίδας, Αμάρα, προς το αρχετυπικό παιδί-αγρίμι της Λογοτεχνίας, τον Μόγλη του Ραντγιαρντ Κήπλινγκ. Και τα δύο παιδιά μεγάλωσαν με λύκους, υιοθετώντας λυκίσια συμπεριφορά και σε κοντινή ηλικία (9-13 χρονών) αποσπάστηκαν βίαια από το περιβάλλον της πρωτόγονης ζωής για να ενταχθούν με το ζόρι στις επιταγές του ανθρώπινου πολιτισμού. Ούτε ο Μόγλης, ούτε η Αμάρα επιθύμησαν πραγματικά αυτήν την ενσωμάτωση -αντιθέτως ένιωσαν να ασφυκτιούν... Αυτό ενέχει μια πρόκληση κατανόησης της ανθρώπινης συμπεριφοράς, του μηχανισμού μίμησης και γνώσης, όπως θεμελιώνει τη λογική στον άνθρωπο και τη διαφοροποίηση του από το ζώο...

Από την άλλη, μέσα από το παιδί-αγρίμι -ειδικότερα στη ΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ (που είναι έργο φιλοσοφικού χαρακτήρα)- εγείρεται ένας οδυνηρός προβληματισμός: Πόση "λογική" και πόση ανθρωπιά κομίζει το Ανθρώπινο ήθος και πόσο στ' αλήθεια έχει απεμπολήσει εν τέλει τον Νόμο της Ζούγκλας; Μήπως το ανθρώπινο γένος έχει φορτώσει τον αμείλικτο "φυσικό νόμο" που ευαγγελιζόταν να αναιρέσει, απλώς με νοητικά, λεκτικά, κι αρχιτεκτονικά πλουμπίδια προεκτείνοντας τη θηριωδία με όχημα την τρομακτική ισχύ του Μυαλού του; Ερωτήματα σε μιαν αόρατη δικογραφία όπου ο άνθρωπος είναι υπόλογος στην αγνότητα των αγριμιών...

Η Γνώση των Αγγέλων της Γουόλς εντέχνως αρνείται να πάρει ξεκάθαρη θέση -γεγονός που αποδεικνύει τη λογοτεχνική του αξία, διότι αν έπαιρνε θέση σε μια τέτοιες υπαρξιακές αγωνίες, θα επρόκειτο για αλαζονεία ή προπαγάνδα. Ένα αληθινά φιλοσοφικό έργο στρέφει τη σκέψη προς το ερώτημα και της κρατά συντροφιά στο ταξίδι της αλήθειας. Ποτέ ένα αξιόλογο έργο δεν χρίζει εαυτόν ως "απάντηση" και "προορισμό"... Η θέση που παραμένει "αδιαπραγμάτευτη" όμως στη Γνώση Των Αγγέλων, είναι η καταγγελία της καταδυνάστευσης του ανθρώπου από εξουσίες που αναζητούν όχλους κι όχι σκεπτόμενους πολίτες -είτε μιλάμε για θρησκευτικές εξουσίες, είτε για αμιγώς πολιτικές.Το διακύβευμα της Αναζήτησης, τελικά, είναι ο ίδιος ο Άνθρωπος κι η πάλη του με την ίδια του τη συνείδηση, όπου ίσως ενυπάρχει ο "σπόρος του ίδιου του Θεού", όπως κι αν τον βιώνει προσωπικά ο καθένας -ως οντότητα μοναδική στο σύμπαν αυτό...

Ανακαλύψτε αυτό το σπουδαίο βιβλίο και περιπλανηθείτε σε μια δίνη φιλοσοφική που θα σας συνεπάρει ψυχικά και πνευματικά.[5]

Μεσαίωνας… Ένας ναυαγός που δηλώνει άθεος ξεβράζεται σε ένα νησί της Μεσογείου στο όποιο δεσπόζει η ακλόνητη και αδιαμφισβήτητη πίστη καθώς και η Ιερά Εξέταση ενώ την ίδια στιγμή πέφτει στα χέρια της εξουσίας ένα παιδί-αγρίμι, ένα παιδί που έχει ζήσει από τις πρώτες στιγμές της ζωής του μακριά από την κοινωνία και την γαλούχηση που γίνεται μέσα σ’ αυτή. Η γνώση του θεού υπάρχει εκ γενετής ή όχι; Την απάντηση σ’αυτό το θεολογικό θέμα θα την δώσει μέσα από το πείραμα που θα διεξαχθεί η Αμάρα, το κορίτσι-αγρίμι που μεταμορφώνεται σιγά σιγά σε μια συμπαθητική αν και μελαγχολική παρουσία βοηθούμενη από την δόκιμη Χοσέφα αλλά και τις υπόλοιπες καλογριές οι οποίες τηρώντας τον όρκο στον ανώτερο εκκλησιαστικό και κοσμικό άρχοντα του τόπου δεν της αναφέρουν ούτε καν την λέξη Θεός όλο το διάστημα της μεταμόρφωσης της. Η απάντηση της θα κρίνει την ζωή του ναυαγού αλλά και θα παίξει καθοριστικό ρόλο στα πιστεύω του θεολόγου που συμμετέχει σ’αυτή τη διαδικασία.

Ένα ενδιαφέρον βιβλίο και ευφυές θα έλεγα, καλογραμμένο και με ωραία ροή. Με κούρασαν λίγο τα θεολογικά στοιχεία σε κάποια σημεία, τα οποία τα έβρισκα δυσνόητα (αλλά αυτό έχει να κάνει με εμένα).[6]

[1] Πηγή κειμένου που υπογράφει η Μαρία. Στο blog της δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεματολογία ούτε προσανατολισμός. Η ίδια, εξάλλου, λέει ότι ταξιδεύει καλύτερα όταν δεν έχει πυξίδα. Μετά από συσκέψεις με τον εαυτό της κατέληξε στο my views για να περιγράψει τις αναρτήσεις της επειδή μέσα σε αυτές τις λεξούλες περιλαμβάνονται όλα όσα αισθάνεται, βλέπει, σκέφτεται, διαβάζει, φωτογραφίζει, αγαπά, μισεί... όσα ζει!

[2] Πηγή κειμένου που υπογράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη στον ιστότοπο Φίλοι της λογοτεχνίας.

[3] Πηγή κειμένου που υπογράφει ο Jason (άγνωστα λοιπά στοιχεία) στο ομότιτλο blog.

[4] Πηγή κειμένου που υπογράφει η Deppy (άγνωστα περισσότερα στοιχεία) η οποία αγαπά γενικότερα το διάβασμα και συγγραφείς όπως ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, Ερμάν Εσσε, Χαλίλ Γκιμπράν, Όσκαρ Ουάιλντ, Μίλαν Κούντερα, Ιζαμπέλ Αλιέντε, κ.α.

[5] Πηγή κειμένου που υπογράφει η Ελισσάβετ Δέδε στο ιστολόγιο Στον αστερισμό του βιβλίου.

[6] Πηγή κειμένου που υπογράφει η Δήμητρα Κωλέτη στο site ΒιβλιοΑναφορές.

Η  Τζιλ Πέιτον Γουόλς γεννήθηκε στην Αγγλία και σπούδασε στο Κολέγιο Σεντ Αν της Οξφόρδης. Έχει τρία παιδιά και ζει μόνιμα στο Κέμπριτζ. Έγινε πασίγνωστη γράφοντας βιβλία για παιδιά, πολλά από τα οποία βραβεύτηκαν με σημαντικά βραβεία όπως το Whitbread, το Universe και το Smarties. Παράλληλα, αποφάσισε να δοκιμάσει την πένα της και στο χώρο της λογοτεχνίας για μεγάλους, και πραγματικά δικαιώθηκε. Το βιβλίο της Η γνώση των αγγέλων ήταν υποψήφιο για το Booker 1994, το πιο σημαντικό βραβείο της αγγλικής λογοτεχνίας. Από τις Εκδόσεις Ψυχογιός κυκλοφορεί επίσης το μυθιστόρημά της Τα μυστικά της παλίρροιας.