Μερικά πράγματα είναι αστείο το πώς γίνονται συνήθεια. Όταν πρωτοξεκίνησα να γράφω, ήταν πολλά αυτά που έπρεπε να αλλάξω/διαμορφώσω/προσέξω/τονίσω/αποφύγω και πάει λέγοντας, κι ένα από αυτά που δεν μπορούσα με τίποτα να συνηθίσω ήταν το να βάζω τίτλους. Τόσο μικρό, τόσο απλό κι όμως κάθε φορά να στέλνω κείμενα και να παίρνω μετά από λίγο το πρώτο μήνυμα: «Τίτλο πάλι δεν έβαλες!»
Τίτλος.
Τελικά το κατάφερα… κι αυτό. Το συνήθισα. Και σαν πολλά πράγματα που συνηθίζουμε και τα βλέπουμε να εφαρμόζονται κι αλλού, μου έγιναν συνήθειο οι τίτλοι. Από το πρώτο πάρτι γενεθλίων του γιου μου με τίτλο «Το Εργοτάξιο του Τόλη», μέχρι τις φετινές γιορτές με τίτλο «Χριστούγεννα με το Στανιό». Και όχι, ο Στανιός δεν είναι επίθετο, αν και νομίζω πως κάπου το ‘χω δει να συνοδεύει ένα όνομα.
Άλλος ένας χρόνος τελειώνει και είμαι σίγουρη πως οι περισσότεροι σκεφτόμαστε πως ήταν η πιο δύσκολη χρονιά από όσες έχουν περάσει. Άλλος ένας χρόνος τελειώνει, που μας απομακρύνει ακόμα ένα βήμα από τα θαύματα. Πιστεύουμε ακόμα στα θαύματα; Πότε ο άνθρωπος παύει να ελπίζει στην αλλαγή που θα έρθει από τις δικές του δυνάμεις και μόνο, κι ελπίζει στο κάτι ανώτερο να βοηθήσει την κατάσταση;
Κι ύστερα… πότε παύει να περιμένει αυτό το ανώτερο, το θείο, το θαυματουργό άγνωστο και το ξαναπαίρνει απόφαση πως ότι είναι να γίνει -αν ποτέ γίνει- θα γίνει μόνο βάζοντας το δικό του κεφάλι κάτω, θα γίνει μόνο από τις δικές του, μοναδικές κι εκπληκτικές δυνάμεις;
Νατάσα Κεσμέτη. Κι έλεγα πως έχω διαβάσει έναν αξιοπρεπή αριθμό βιβλίων, κι έλεγα πως έχω γνωρίσει έναν αξιοπρεπή αριθμό αξιόλογων συγγραφέων. Τρίχες. Τίποτα δεν έχω κάνει από τα δύο κι αναρωτιέμαι αν τελικά μπορεί κάποιος να φτάσει σε ένα τέτοιο σημείο. Πόσα χρόνια θα χρειαστεί και πόσο θα αλλάξει τα μέσα κι έξω του.
Ακόμα ένα μικρό μα τόσο μεγάλο βιβλίο έπεσε στα χέρια μου και σε μια δύσκολη περίοδο «απολογισμού». Άλλοι κάνουν τον απολογισμό τους στα γενέθλιά τους. Εγώ κάνω το δικό μου κάθε τέλος του χρόνου. Τι καταφέραμε και φέτος; Έλα ντε!
Στα πόσα «δίνω τόπο στην οργή» γίνεσαι κορόιδο; Στα πόσα «αύριο ξημερώνει μια άλλη μέρα» γίνεσαι αφελής; Στις πόσες αποτυχημένες προσπάθειες πρέπει να σταματήσεις και να… το πάρεις αλλιώς; Δεν ξέρω. Δεν ξέρω! Όταν πρωτοξεκίνησα πριν χρόνια (να προσπαθώ) να διαβάζω φιλοσοφία, το έκανα με μια εντελώς (προφανώς) λανθασμένη ιδέα. Πίστευα πως θα βοηθήσω το μυαλό μου και το μέσα μου να βρει απαντήσεις. Απαντήσεις στα τόσα «γιατί» που δεν μπορούσα να εξηγήσω, στα τόσα «πώς», που δεν μπορούσα να μεθοδεύσω, στην τόση οχλαγωγία του μυαλού μου που δεν μπορούσα να ξεχωρίσω και να ακούσω. Στα τόσα «Ποιος είμαι;» που αναρωτιόμουν κι ήθελα τόσο πολύ κάπου να με κατατάξω. Αλλά γιατί να με χώσω σε ένα καλούπι σώνει και καλά; Ποιος είμαι; Είμαι απλά… άνθρωπος! Άνθρωπος!
Αλλά η φιλοσοφία δε δίνει απαντήσεις. Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει! Γεννάει όλο και περισσότερες ερωτήσεις… Κι εξακολουθώ να μην μπορώ να απαντήσω και να ησυχάσω.
Ένα πολύ αγαπημένο μου πρόσωπο πάντα και σε κάθε τέτοια… υπαρξιακή κρίση όπου όλο ρωτάω, ρωτάω κι απαντήσεις δεν έχω -και η πλάκα είναι ότι απαντήσεις δεν έχει και κανείς άλλος- μου λέει «Δεν ξέρω τι θέλω, αλλά ξέρω τι ΔΕΝ θέλω κι αυτό είναι μια πολύ καλή βάση για να βρει κανείς το μονοπάτι που θέλει να βαδίσει». Κι έχει πράγματι μια βάση. Ποιος από μας ήξερε εξ αρχής το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα; Σε όλους τους τομείς! Πως μπορεί ένα παιδί που μόλις βγήκε από την εφηβεία, να ξέρει το ΤΙ ακριβώς θέλει να κάνει, το ΠΟΙΟΣ θέλει να είναι, σε όλη την υπόλοιπη ζωή του; Όταν έχουμε καταλάβει όλοι μας πολύ καλά, πως μια ολόκληρη ζωή μπορεί να χωρέσει στη δύναμη της μιας στιγμής κι αυτή η στιγμή να ανατρέψει τα πάντα… ανά πάσα ώρα και στιγμή.
Πόσοι από μας επιλέγουμε να… κάτσουμε στ’ αυγά μας για να αποφύγουμε τέτοιες συναντήσεις, με τέτοιες σκανταλιάρικες στιγμές που μπορεί να μας τα φέρουν όλα τούμπα; Πόσοι στρογγυλοκαθίσαμε στην ακινησία για να μη ρισκάρουμε να χάσουμε… τι; «Όλα όσα χτίσαμε τόσα χρόνια»; Τι χτίσαμε τελικά; Πύργους από τραπουλόχαρτα χτίσαμε σας το λέω. Το κακό είναι ότι κάποιος μας παραμύθιασε ότι αυτά τα τραπουλόχαρτα είναι ανεκτίμητης αξίας. Τρίχες! Το μόνο που έχει ανεκτίμητη αξία είναι η ζωή μας και η ζωή που φέρνουμε στον κόσμο, ακόμα περισσότερο! Όλα τα άλλα είναι… τίποτα.
Το έχουμε πάρει χαμπάρι; Τη ρευστότητα της ζωής που κυλάει; Γιατί κυλάει η ζωή μας σα νερό… Κι εμείς κέρβεροι, προσπαθούμε να προστατέψουμε την ΙΔΕΑ πια των όσων… «χτίσαμε». Γιατί όλα έχουν γκρεμιστεί ήδη. Τι άλλο περιμένουμε για να τα ρίξουμε κι εμείς μια κλωτσιά, να τραγουδήσουμε «αιωνία τους η μνήμη» και άι στα τσακίδια, πάμε γι' άλλα;
Πάμε γι' άλλα! Παρακάτω!
Άρχισα πάλι να γράφω, να γράφω, και το νουμεράκι στο κάτω μέρος του κειμενογράφου όλο να χορεύει και να μετράει λέξεις. 500, 600, 750, μα πόσες θα γράψεις επιτέλους για ένα βιβλιαράκι μεγέθους τσέπης; Αυτό κάνουν τα Βιβλία με το «β» κεφαλαίο. Βάζουν το μυαλό μας να δουλέψει. Μερικά βιβλία λες και είναι το λάδι στα γρανάζια του μυαλού. Τα ακούω μέσα στο κεφάλι μου, σκουριασμένα και κολλημένα να πασχίζουν να πάρουν μπρος.
Και γυρνάνε, γυρνάνε, γυρνάνε κι ύστερα δε σταματάνε με τίποτα. Και σκέφτομαι, αναρωτιέμαι, ρωτάω (νάτο πάλι με τις ερωτήσεις), θυμώνω με μένα, θυμώνω με σένα, φωνάζω κι όλο αναρωτιέμαι μα πότε θα ξυπνήσουμε επιτέλους, πότε θα καταλάβουμε τι χάνουμε;
«Από το Φώτη το Έλκηθρο και τις Δυόμισι Καλύτερες μέχρι τα χρυσά, τα λαζουρένια κελαϊδόνια της Βίργκως ο δρόμος δεν είναι μόνο μακρύς. Είναι μια σπείρα γεμάτη αινίγματα αλλά και ανοίγματα προς εκείνο το Φως-Χνούδι που εξακολουθούμε όλοι μας, ακόμα και μέσα στην πιο βαθιά αποξένωση, να λαχταράμε.
Ποιο είναι Το Συγγενικό Στοιχείο; Γιατί είναι Ζήτημα Ζωής ή θανάτου να εμπιστευθούμε; Είναι εύνοια να συναντήσεις το φοβερό Δανειστή; Ποιος θα ξαναδώσει ζωή στις ερωτικά Φθαρτές Μαρίκες; Και πως περνώντας μέσα από το φόβο και το φθόνο μπορεί να λιώσει το Ψύχος της Καρδιάς; Τι αντηχεί το Μέγα Κωδωνοστάσιο; Είναι οι ερωτήσεις σήμαντρα που σημαίνουν τα σημαντικά; Τι λέει ο Μύθος του Μεταφορέα;
Τα έντεκα πολυεπίπεδα διηγήματα της Νατάσας Κεσμέτη καλύπτοντας μια μεγάλη χρονική περίοδο από το 1973 ως το 1996 επιμένουν μέσα στο σάλο της Ιστορίας, μέσα στο σάλο του καιρού, να κρατούν σταθερά εκείνο το πολύτιμο νήμα που από το ζοφερό βίωμα της Ερήμωσης και του Σπαραγμού μπορεί να ανασύρει, τώρα και πάντα, τον μοναδικό κελαϊδισμό της Συγγνώμης -ως Δώρο Ζωής.»1
Η συλλογή της Νατάσας Κεσμέτη, Η Βίργκω της ερημιάς και τα κρυφά κελαϊδόνια* κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Νεφέλη (1996). Δε ξέρουμε αν μπορείτε να βρείτε το βιβλίο στην αγορά, όμως μπορείτε να διεκδικήσετε ένα αντίτυπο παρακάτω.
Η Νατάσα Κεσμέτη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1947. Σπούδασε Νομικά και Αγγλική λογοτεχνία. Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1972 με τη συλλογή διηγημάτων Τα 7 της Άρκτου. Έχει γράψει μελετήματα για τους Βαφόπουλο, Παπατσώνη, Καρέλλη, Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο, Αγαθοπούλου, Δαράκη κ.α. Συνεργασίες της βρίσκονται σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.
* Κελαϊδόνια, στη νηπιακή γλώσσα της κόρης της συγγραφέως ήταν τα χελιδόνια.
1 Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου
