koukidaki: ΜπΑΤσος

Σε Πρώτη Πανελλήνια παρουσιάζεται το έργο του Félix Estaire, στον Πολυχώρο Vault, σε σκηνοθεσία Κατερίνας Πολυχρονοπούλου.
Το έργο του Ισπανού συγγραφέα γνώρισε μεγάλη επιτυχία στην χώρα του όπου πρωτοπαίχτηκε αλλά είναι επίκαιρο σε πάρα πολλές χώρες αυτού του κόσμου, πολύ περισσότερο δε και στην Ελλάδα καθώς πραγματεύεται θέματα βίας.
Η παράσταση, που τελεί υπό την Αιγίδα του Ινστιτούτου Θερβάντες, προβάλει τον φαύλο κύκλο της βίας και τις συνέπειές του μέσα από τη σχέση ενός πατέρα, αστυνομικού των ΜΑΤ, με την κόρη του. Οι ζωές και των δύο ανατρέπονται, όλες οι ισορροπίες χάνονται -πλασματικές ισορροπίες προφανώς όσο κι αν ήθελαν να σκέφτονται το αντίθετο ή να ήλπιζαν σε αυτό- ενώ οι συνέπειες θα είναι τραγικές και καθολικές όταν οι δυο τους έρχονται αντιμέτωποι σε μία διαδήλωση.

Μέσα στο κείμενο αναγνωρίζουμε πολλαπλές θέσεις για τα ιδεολογικά ζητήματα που θίγονται, και παρουσιάζονται ισομερώς και οι δύο πλευρές. Ο συγγραφέας, προφανώς για να μεγιστοποιήσει τη σύγκρουση -απόψεων, θέσεων, κ.ο.κ.-, χρησιμοποίησε το δεσμό της οικογένειας ως βάση δίνοντας στους ήρωες σχέση πρώτου βαθμού συγγένειας. Έτσι, κάθε έννοια που θίγεται -δημοκρατία, ελευθερία, εκφοβισμός, έκφραση, καθήκον, χειραγώγηση, φόβος, κ.α.- έχει ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα ιδωμένη σαν σύγκρουση μέσα στο ίδιο σπίτι. Και, τί ειρωνεία, πολλές φορές οι ιδεολογικές τοποθετήσεις των ηρώων επηρεάζονται από την συγγένειά τους, όπως και όλες οι αποφάσεις τους. Τελικά, θα καταφέρουν να συν-βιώσουν; Και μαζί με αυτούς, η κάθε κοινωνία, οργανωμένη πολιτεία και κράτος θα μπορέσει να απαλλαχθεί από το υποχρεωτικό καθήκον των φυλακών ή προστατών της τάξης; Άραγε, που σταματά το καθήκον και που ξεκινά η προσωπική επιλογή ή ευθύνη; Και, στην τελική, υπάρχει τέτοιο όριο; Ποιο το ηθικό βάρος όταν ακολουθείς διαταγές; Ένας μισθοφόρος οφείλει να υπακούει τυφλά ή πρέπει να κρίνει και να πράττει κατά το δοκούν; Πως λειτουργεί καλύτερα μια κοινωνία; Ο άνθρωπος οφείλει να υπερασπιστεί την ελευθερία του, τις απόψεις του και να διεκδικήσει την ελεύθερη έκφραση ή να υποταχθεί τυφλά σε νόμους;
Προφανώς, οι περισσότερες από τις ερωτήσεις που μπορεί να σχηματίσει κανείς (θα) έχουν περισσότερες από μία απαντήσεις. Πάντα θα υπάρχει ένα "σχετικό" ανάμεσα στις λέξεις γιατί ποτέ και τίποτα δε μπορεί να είναι απόλυτο παρόλο που το σύστημα φέρεται απόλυτα μπροστά σε κάθε αντίδραση χωρίς δεύτερες σκέψεις, και για να το επιτύχει πιο αποτελεσματικά εκπαιδεύει ανθρώπους ώστε να αποτρέψουν την όποια αντίσταση-αντίδραση με βία. Κι αφού η βία προκαλεί βία, βρισκόμαστε σε έναν αέναο κυκλώνα βίας με σκοπό την καταστολή κάθε διαφορετικής προσέγγισης και σκέψης. Γι' αυτό αξίζει να (ξανα-)δούμε όλες τις παραμέτρους σε αυτό το βαθιά κοινωνικοπολιτικό κείμενο και να προσπαθήσουμε να ασπαστούμε τις λεπτές αποχρώσεις των σκέψεων και των συναισθημάτων των χαρακτήρων του, να κατανοήσουμε τις συγκρούσεις τους και, ίσως, να τους συγχωρέσουμε για τις επιλογές και αποφάσεις τους.

Σκηνοθετικά, η Κατερίνα Πολυχρονοπούλου κάνοντας αυτό που ξέρει καλά, άφησε το έργο να αναπνεύσει και, μαζί με τον Μπάμπη Χατζηδάκη, περπάτησαν πάνω σε μια λεπτή και πανέμορφη ψυχολογική ισορροπία. Ό,τι συμβαίνει και όπως συμβαίνει ταυτίζεται σε τεράστιο βαθμό με την πραγματικότητα, ή εκείνο που λογικά είναι η πραγματικότητα αυτού του ήρωα, με τις σκέψεις, τα ερωτήματα και την συναισθηματική θέση που βρίσκεται. Κι αυτό που εννοώ είναι ότι δεν ξέφυγαν ούτε προς τα κάτω ώστε να δώσουν έναν "μπάτσο" στα όρια της κατάθλιψης -αν όχι ήδη καταθλιπτικό- να περιφέρεται σε αργή κίνηση και να παλεύει με την αδράνεια ή την αφασία ελπίζοντας σε ένα οριστικό τέλος του βασισμένου του μυαλού, αλλά ούτε πήγαν στο άλλο άκρο με εντάσεις, φωνές, υπέρογκο δυναμισμό ώστε να βγάλουν την εσωτερική οργή και αγανάκτηση του ανθρώπου. Παρέμειναν μέσα στις σωστές γραμμές, πέτυχαν την ψυχοσύνθεση του χαρακτήρα με ρεαλιστικές φόρμες και σε ρεαλιστικό πλαίσιο, αναπαριστώντας σωστά την ζωή.
Ρεαλισμό προσέφεραν και τα σκηνικά της παράστασης από την Αγγελίνα Παγώνη η οποία χρησιμοποίησε σοφά το γκρίζο -ταιριάζει με το περιβάλλον ενός αστυνομικού, ταιριάζει και με την ψυχολογία των ηρώων ενώ οποιοδήποτε άλλο χρώμα θα κλώτσαγε- και έφερε αυθεντικό εξοπλισμό -ή τις απόλυτες αντιγραφές αν τελικά δεν είναι αυθεντικά κομμάτια.

Με δυο λόγια... είναι ένα κοινωνικοπολιτικό δράμα -χαρακτηρίζεται και ως ψυχογράφημα- που σκύβει πάνω σε κάθε έκφραση βίας (ψυχολογική, σωματική...) και αναδεικνύει όλες τις παραμέτρους. Αποτελεί δε, τροφή για σκέψη.