Ή αλλιώς, όταν η Έλενα Ακρίτα γράφει αστυνομικό μυθιστόρημα.
Στο οπισθόφυλλο...
Δεκέμβριος 2004. Δέκα χρόνια πριν…
Ένα μικρό κοριτσάκι ξεφεύγει από την προσοχή των γονιών του και πνίγεται στη λίμνη Στυμφαλία. Μερικά μέτρα πιο πέρα μια άγνωστη φιγούρα το παρατηρεί μέχρι το τέλος.
Δεκέμβριος 2014. Δέκα χρόνια μετά…
Κάθε χρόνο, την ίδια μέρα, ο μεγιστάνας του τουρισμού Γιάννος Ασλάνογλου οργανώνει ένα μεγαλειώδες οικογενειακό δείπνο στην έπαυλή του στη Φιλοθέη. Φέτος, ακριβώς τα μεσάνυχτα, βρίσκεται νεκρός στο δωμάτιό του με την πόρτα κλειδωμένη από μέσα.
Λόγοι υγείας;
Ατύχημα;
Φόνος;
«ΦΟΝΟΣ 5 ΑΣΤΕΡΩΝ» ουρλιάζουν πανευτυχή τα πρωτοσέλιδα: O φόνος «πουλάει». Και σε έναν ιδιοκτήτη αλυσίδας ξενοδοχείων 5 αστέρων, μόνο ένας φόνος 5 αστέρων αρμόζει.
Η κόρη του μαζί με τη φίλη της δημοσιογράφο ξεκινούν μια αγωνιώδη έρευνα που θα τις βυθίσει στα πιο σκοτεινά στρώματα της «καλής» κοινωνίας. Από τη Βοστόνη στο Λονδίνο και από το Λονδίνο στην Αθήνα, οι δρόμοι της νύχτας θα τις οδηγήσουν σε μυστικά και ψέματα. Σε κληρονομιές, εκβιασμούς και κρυμμένα πάθη. Σε θαμμένες αλήθειες κι ερωτικά σκάνδαλα. Όλα μαζί συνθέτουν ένα σκοτεινό μείγμα μέσα σε μια κλεψύδρα που αδειάζει. Και αδειάζει γρήγορα.
Γιατί στην πραγματικότητα απομένουν μόνο 24 ώρες μέχρι ο δολοφόνος να ξαναχτυπήσει.
Ας ξεκινήσω από τα κλασικά: διαβάζεται απνευστί, έχει μυστήριο, αγωνία, ένα έγκλημα να διερευνηθεί, διάφορα σκοτεινά σημεία να φωτιστούν... Αλλά αυτά, είμαι σίγουρη, ότι ήδη τα έχετε διαβάσει και αλλού καθώς ένα τόσο έξτρα δημοφιλές βιβλίο δε μπορεί να περάσει απαρατήρητο για πολλούς λόγους: η χαρισματική και σούπερ διάσημη συγγραφέας του, μία ιστορία φόνου (Το αίμα πάντα πουλάει όπως και το έγκλημα), περιέργεια για το εγχείρημα (Θα δικαιώσει την Έλενα ο πεντάστερος φόνος της;), κ.ο.κ.
Ένας δυνατός πρόλογος σε περιμένει με το που ανοίγεις το βιβλίο και μια αναφορά της συγγραφέως στον πατέρα της, Λουκή Ακρίτα (στην τελική, τη ζωή μας αντιγράφουμε στα έργα μας και τον εαυτό μας). Λακωνικά σε βάζει μέσα στην υπόθεση αναφέροντας τα απολύτως απαραίτητα χωρίς πολυλογίες και άσκοπες τιτανοτεράστιες περιγραφές και επαναλήψεις κάτι που οπωσδήποτε ανήκει στα θετικά -για όλα τα βιβλία μυθογραφίας.
Μόλις τελειώσεις με τις συστάσεις ξεκινά η πρώτη πράξη. Θεατρικός ο όρος που, νομίζω, θεωρείται εύρημα για μυθιστόρημα που ως αναγνώστης θα το έχεις φανταστεί πολλάκις σαν κινηματογραφική ταινία παρά ως παράσταση. Έτσι είναι το σύνηθες όταν διαβάζεις και δημιουργείς κόσμους από φαντασίας, περισσότερο δε, στα αναγνώσματα δράσης, περιπέτειας και αστυνομικά. Αυτά τα είδη έχουν συνδυαστεί σε μεγάλο βαθμό με το σινεμά και ελάχιστα με το θέατρο, εξού και η έκπληξή μου όταν ανακαλύπτω ότι η δολοφονία της Έλενας χωρίζεται σε πράξεις... που με παραπέμπουν σε σκηνές... που με παραπέμπουν σε θεατρική αίθουσα. Και όλο αυτό, έρχεται ξανά σε αντίθεση με μια σαπουνοπερέ (δικός μου όρος μην τον ψάχνεται στα λεξικά) αύρα που υπάρχει στο κείμενο. Μετά τα συνδυάζω και καταλήγω ότι έχει αέρα από σίριαλ. Αυτό είναι. Οι πέντε πράξεις του θα μπορούσαν να είναι τα επεισόδιά του(;).
Τέλος πάντων. Το πολυφιλοσόφησα. Προχωράμε.
Επόμενη διαπίστωση. Το γνωστό καυστικοαιχμηρό χιούμορ της Έλενας Ακρίτα δηλώνει παρόν σε όλη την έκταση. Ευτυχώς, κατ' εμέ, και προς όφελος του βιβλίου. Επίσης, η λεπτή -εντάξει, όχι πάντα τόσο λεπτή- ειρωνεία με την οποία αντιμετωπίζει την πλουτοκρατία, τους προύχοντες και όλους τους πλούσιους (ή νεόπλουτους) που ανέβασαν τη μύτη πάνω από τον ορίζοντα.
...Ας είναι καλά η πάπια με turnip και beetroot που φάγαμε... ...Δηλαδή με γογγύλια και κοκκινογούλια, αλλά άμα σε ρωτήσουν τι έφαγες στου Ducasse δεν λες γογγύλια και κοκκινογούλια, γιατί αυτά τα μαγειρεύει η γιαγιά σου που έχει το κατοχικό σύνδρομο.
Το καλό χιούμορ είναι απαραίτητο σε ένα καλό αστυνομικό μυθιστόρημα -το 'χω ξαναπεί- αλλά και οι ιδιαίτερες μεταφορές και παρομοιώσεις που χρησιμοποιεί στη ροή του λόγου της δε με αφήνουν ασυγκίνητη.
Δε προσπερνάς έτσι απλά μια όμορφη κοπέλα με μάτια... Τι; Μοβ; Η ταυτότητα, προφανώς από αμηχανία, γράφει «γαλανά».
Οι λαϊκές εκφράσεις της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας που βρίσκεις μέσα λειτουργούν όμορφα και υπέρ των μυθιστορημάτων που γράφονται από Έλληνες συγγραφείς αντί όλων εκείνων -ειδικά του είδους- που μεταφράζονται στα ελληνικά.
Όταν φτάνω στο ένατο κεφάλαιο με τίτλο Η νύχτα πριν από τον δεύτερο φόνο, επιβεβαιώνονται οι υποψίες (μου) ότι ο Βασιλιάς δολοφονήθηκε -ο πρώτος φόνος του βιβλίου. Μετά μπαίνω στο τριπάκι να βρω από ποιον και γιατί. Και σκόπιμα χρησιμοποιώ το ρήμα «βρίσκω» αν και οι λάτρεις του είδους με καταλαβαίνουν απόλυτα. Ο αναγνώστης μιας αστυνομικής ιστορίας επιδίδεται σε ένα είδος προσωπικής εξιχνίασης του εγκλήματος πριν τον ερευνητή-αφηγητή-ντετέκτιβ της ιστορίας. Είναι κάτι σαν στοίχημα με τον συγγραφέα-συντάκτη του βιβλίου, μόνο που ο δεύτερος δε γνωρίζει ότι συμμετέχει σε αυτό αλλά, για το καλό του, καλύτερα να κερδίσει.
Μετά ξεκινά η αντίστροφη μέτρηση καθώς μετράμε λεπτό το λεπτό προς τον επόμενο φόνο και η αγωνία μεγαλώνει όπως και η περιέργεια. Και ο εθισμός. Και οι τίτλοι που προσφέρουν στοιχεία ανάβουν περισσότερο τα αίματα. Να και τα "τιζεροτρέιλερ" που δίνουν μικρές τζούρες από τη συνέχεια για να κρατήσουν τον "θεατή", σκέφτομαι (για εσένα που έπιασες το κείμενό μου από τη μέση ο συσχετισμός βρίσκεται παραπάνω).
Δεύτερη πράξη. Αρχίζουν τα κίνητρα των διάφορων χαρακτήρων, μια αναφορά στις Μάγισσες του Σάλεμ και μια απορία δική μου: το Δεκέμβρη στη Φιλοθέη δε νυχτώνει από τις πέντε;
Σημειώνω ότι η γραφή είναι εναλλάξ πρωτοπρόσωπη και τριτοπρόσωπη χωρίς να κουράζει ή να συγχέει τον αναγνώστη. Η ουσία είναι ότι χρησιμοποιεί τη διαδοχική εναλλαγή προσώπου για να στήσει την πλοκή της καθώς παρασέρνεσαι σε άλλους θύτες και χάνεις τον δολοφόνο. Στο τέλος καταλαβαίνεις ότι επρόκειτο για τριτοπρόσωπο μυθιστόρημα. Μόνο.
Αλλά, μήπως έχεις χάσει και τον ερευνητή; Ποιος θα διαλευκάνει το έγκλημα; Το ερώτημα, με έναν μαγικό τρόπο, με απασχολεί τώρα, στην δεύτερη πράξη αλλά θα έπρεπε να το είχα συγκεκριμενοποιήσει από την αρχή! Εντυπωσιασμένη -Με τον εαυτό μου; Με το βιβλίο;- συνεχίζω...
Τρίτη πράξη. Στο κεφάλαιο εικοσιοκτώ μού τη φέρνει. Είχα καταλάβει ποιον θα συλλάβουν αλλά γίνεται η ανατροπή και συλλαμβάνουν άλλον!
Τέταρτη πράξη. Αρχίζω και αποχαιρετώ το αστυνομικό και καλωσορίζω το θρίλερ και συγκεκριμένα το θρίλερ αγωνίας και καταδίωξης. Θα προλάβει ο καλός να σταματήσει τον κακό; Θα γλυτώσει ο καλός; Θα τιμωρηθεί ο κακός; Πως; Ποιος; Πότε; Γιατί;
Μία ακόμη απορία: μια δικογραφία αναφέρει ότι βρέθηκαν τα δακτυλικά αποτυπώματα ενός ανθρώπου όμως ο άνθρωπος αυτός βρέθηκε στο σημείο αφού είχε ολοκληρώσει τη δουλειά της η σήμανση. Και σκέφτομαι, δε μπορεί! Προσέξτε τις λεπτομέρειες γιατί κάνουν τη διαφορά.
Πέμπτη πράξη. Όλα επιστρέφουν στους κανονικούς τους ρυθμούς μετά την μπόρα. Έχεις χαρεί την εμπειρία, έχεις περάσει καλά και είμαι σίγουρη ότι θα το συστήσεις στους φίλους σου. Προσωπικά, έχω εντυπωσιαστεί με το εύρημα του σίριαλ της ιστορίας όπως αυτό συνδυάστηκε με την εξέλιξη και την πλοκή.
Αυλαία.
Ή τίτλοι τέλους.
Υ.Γ.: Μάλλον θέλουμε κι άλλο.
Υ.Γ.: Μάλλον θέλουμε κι άλλο.
Η Έλενα Ακρίτα είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι κόρη του Λουκή Ακρίτα (από την πόλη Μόρφου στην Κύπρο) και της Σύλβας Ακρίτα.
Ως δημοσιογράφος, συνεργάστηκε με το περιοδικό Tαχυδρόμος και τις εφημερίδες: Το Bήμα, Έθνος, Έθνος της Kυριακής, Eιδήσεις και Τα Nέα, όπου συνεχίζει μέχρι σήμερα. Συνεργάστηκε επίσης με τους ραδιοφωνικούς σταθμούς: EPΑ1, Αθήνα 9.84, Flash και ΑΝΤ1. Από τις εκδόσεις Διόπτρα κυκλοφορεί και το βιβλίο της Το μήλο βγήκε απ' τον παράδεισο.
Οι πλαγιογραμμένες φράσεις είναι αποσπάσματα από το βιβλίο
Ευχαριστώ τις εκδόσεις Διόπτρα και την Αλεξάνδρα Αυγερινού για την προσφορά του βιβλίου
