Ξεκινά με ένα γράμμα. Άγνωστο αν έφτασε ποτέ στην Ε. Άγνωστος και ο χρόνος σύνταξής του. Άγνωστος και ο άνθρωπος που το υπογράφει αφού τίποτα δεν είναι γνωστό στην πρώτη σελίδα.
Πολλές φράσεις με μαγνητίζουν διαβάζοντας, για την ακρίβεια των περιγραφών που εγκλωβίζουν σε μερικές λέξεις το ηχόχρωμα του κόσμου και το συναίσθημα.
«...jazz μουσική που την προτιμά επειδή του ακούγεται ουδέτερη, σαν αργή κίνηση ανάμεσα σε ξένους...» «...κάνοντας το χώρο να μοιάζει με σκέψη του Ταρκόφσκι.»
«...jazz μουσική που την προτιμά επειδή του ακούγεται ουδέτερη, σαν αργή κίνηση ανάμεσα σε ξένους...» «...κάνοντας το χώρο να μοιάζει με σκέψη του Ταρκόφσκι.»
Η γραφή έχει ρυθμό -έναν δικό του που του μένει πιστός ως το τέλος-, έχει μελωδία, ήχους των Louis Armstrong, Bruce Springsteen, Koop... Έχει μοναδικό στυλ που θα το ζήλευαν μεγάλοι, αναγνωρισμένοι και ευπώλητοι συγγραφείς -όχι απαραίτητα και τα τρία μαζί και όχι απαραίτητα με αυτή τη σειρά- το οποίο δε, είναι αρκετά ιδιαίτερο ώστε να είναι αμίμητο. Με αυτήν την σκέψη κρυφογελάω για χάρη του Στέλιου Μοίρα που υπογράφει το μυθιστόρημα.
Ο Μοίρας έχει έναν τέλειο τρόπο να περιγράψει απλά καθημερινά πράγματα για απλούς ανθρώπους με απίστευτη γοητεία, όμορφες μεταφορές, παρομοιώσεις, ήχους, μυρωδιές και χρώματα που χαίρεσαι τόσο την περιήγηση, ώστε να μη θέλεις να σου τελειώσει η ομορφιά της. Στο πρώτο μέρος, το αναγνωριστικό, όπου συστηνόμαστε με τον βασικό ήρωα της ιστορίας, για αρκετές σελίδες τον "βλέπουμε" να ξυπνάει, να ντύνεται, να φεύγει από το σπίτι για τη δουλειά, να φτάνει στη δουλειά, να εργάζεται, να σχολάει... κ.ο.κ., τα απλούστερα πράγματα δηλαδή και τα πιο αναμενόμενα, χωρίς κανένα ουσιαστικό ενδιαφέρον δράσης ή πλοκής, άνευ κοσμοιστορικής αξίας ή αγωνίας. Κι όμως αυτή η απλή ρουτίνα έχει μεταφερθεί στην χάρτινή της υπόσταση τόσο μαγικά, τόσο λογοτεχνικά δοσμένη -όπου: λογοτεχνικά=τέχνη του λόγου- που η γλώσσα και η πένα χαιρετιούνται με το κάλλος της συγγραφής.
«Υπάρχουν ώρες μπροστά και άλλες τόσες μέσα του που χρειάζονται σκοπό ενάντια σε όλο το βάρος που ρίχνει αυτό το σπίτι πάνω του.»
Παρά την γενικευμένη καταθλιπτικότητά του, έχει παλμό και μια ιδέα νεύρου στα σημεία. Ο μελαγχολικός μοναχικός ήρωάς του πρωταγωνιστεί και στο γενικότερο ύφος, μιας και πρόκειται για πρωτοπρόσωπο βιβλίο. Η μοναξιά του χρωματίζει όλα τα συμβάντα ενώ ακόμα κι όταν είναι δύο στο πλάνο, είναι ουσιαστικά ένας συν ένας. Δεν υπάρχει -άραγε, που είναι- το μαζί, ούτε στην σχέση του με την Έλσα, εκείνο το Ε της επιστολής, ούτε στην σχέση του με τη μητέρα του ή με τον πατέρα του, ούτε με κάποιο άλλο πρόσωπο: φίλο, συνάδελφο, γείτονα... Κι όμως, όλο το βιβλίο βασίζεται στο μαζί, στο εμείς οι δύο, στο εσύ κι εγώ. Όπως και η ζωή.
«Από το κύμα που έσκαγε στην αμμουδιά έπρεπε να κρατήσει την απέραντη μοναξιά που φέρνει ο χειμώνας στις άδειες παραλίες.»
«Λείπει η ψυχή, γιατί ποτέ δεν δούλεψαν μαζί, δεν έβαψαν μια πόρτα παρέα ή στάθηκαν γελαστοί μέχρι να σερβίρει η μάνα του το φαί στο τραπέζι. Λείπει η ενέργεια που έχει η συμμετοχή, φτιάχνοντας κάθε φορά έναν κόμπο για την αλυσίδα που χρειάζεται κανείς να τον κρατά.»
Θα έλεγα ότι η φράση που του ταιριάζει περισσότερο είναι η μοναξιά του ενός παρέα με τη μοναξιά των δύο. Το τελευταίο το καταλαβαίνεις διαβάζοντας παρακάτω.
«Σε ένα κόσμο που όλοι διαφημίζουν τη συλλογικότητα, την ενότητα μέσα από τις πανάκριβες οθόνες τους (αφής για να σε ακουμπάω... όσο το σώμα λείπει) ...»
Κι αφού περάσει το πρώτο -ιχνηλατικό όπως είπα- μέρος, ο ήρωας μοιάζει περισσότερο χαμένος σε λαβύρινθους σκέψεων και παραμένει μόνιμα υποτονικός. Είναι ο παρατηρητής των πάντων και ελάχιστα εώς καθόλου συμμετέχων. Ακόμη κι εκεί που συμμετέχει το κάνει παθητικά, ακολουθώντας τους άλλους παρά τη δική του πρωτοβουλία/παρόρμηση/ανάγκη/επιθυμία... και, κατά μεγάλη πιθανότητα, έτσι έδρασε μέχρι το τέλος. (!)(;)
Σε αυτό το μέρος υπάρχει και η εξαιρετική παράγραφος περί καλλιτέχνη-συγγραφέα-δημιουργό, σαν καλλιτεχνικός ορισμός, όταν λέει:
Σε αυτό το μέρος υπάρχει και η εξαιρετική παράγραφος περί καλλιτέχνη-συγγραφέα-δημιουργό, σαν καλλιτεχνικός ορισμός, όταν λέει:
«Αυτό που από μικρός ήθελε και ένιωθε να έρχεται από τα μέσα της ψυχής, κάνοντάς τον πάντα -μα πάντα- να στέκει αποχαυνωμένος μέσα στο φτωχό μεγαλείο που είναι η φαντασίωση.»
Μετά από τούτη τη φράση αισθανόμουν ότι ο άνδρας της ιστορίας (ο Σταύρος του Στέλιου) αντιγράφει στο χαρτί τη ζωή (του) μέσα από το βλέμμα της καλλιτεχνικής ευαισθησίας που υπάρχει μέσα του, άσχετα αν η ιστορία που διηγείται δε περιλαμβάνει καμία καλλιτεχνική προσέγγιση ή αναζήτηση εκ μέρους του.
Οι ήρωες του Στέλιου Μοίρα προτιμούν να μιλούν με πράξεις, με αγγίγματα, με τα μάτια παρά με τις λέξεις. Ολιγόλογοι και λακωνικοί συμπορεύονται εξαντλώντας το οξυγόνο τους λιγότερο στην ομιλία και περισσότερο οπουδήποτε αλλού, προς τέρψη του αναγνώστη βεβαίως, ο οποίος απολαμβάνει περισσότερο την αισθαντική αφήγηση παρά τυπικοαναμενόμενους διαλόγους ανάμεσα στα πρόσωπα.
Στο τρίτο μέρος δε θα αναφερθώ. Από τη μια δε χρειάζεται, από την άλλη δε γίνεται να προδώσω το βιβλίο αποκαλύπτοντας την κορύφωσή του. Μέσα σε αυτά που μπορώ να αναφερθώ είναι η μαγεία του, η έντασή του, τα πολυαισθηματικά του επίπεδα, οι προβληματισμένοι από τη ζωή χαρακτήρες του, οι μουσικές του...
Πολλά έργα στριφογυρίζουν και ξεπηδούν από την ανάγνωση. Πασίγνωστα -ίσως και λιγότερο- μουσικά θέματα εμβολίζουν τις σελίδες σα σφήνες γεμίζοντας με νότες το βιβλίο όπως και άλλα έργα, βιβλία ή πίνακες... Κάπου εκεί παίζει ένας μικρός πρίγκιπας (Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ), τρέχουν στίχοι περί αρχιτεκτονικής (ποιητική συλλογή του Αλέξη Σταμάτη), σκηνοθετούνται πλάνα από τον Αντρέι Αρσένιεβιτς Ταρκόφσκι, ακούγεται η φωνή του Bruce Springsteen... Ο συγγραφέας αφιέρωσε χρόνο συλλέγοντας όλα τα κομμάτια που "παίζουν" στο μυθιστόρημα -ενώ ταυτόχρονα σχολιάζει ότι όλα τα βιβλία έχουν τη μουσική τους- ή θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως επένδυση δημιουργώντας την ακόλουθη λίστα που σας συστήνω ανεπιφύλακτα (να την ακούτε παράλληλα με την ανάγνωση) με ένα ψήγμα ζήλιας καθώς αν την είχα εντοπίσει πριν διαβάσω το βιβλίο θα την είχα χρησιμοποιήσει ως soundtrack!
Unravelling-Harry Escott
I'm on fire-Bruce Springsteen
Keep the streets empty for me-Fever Ray
Nightcall-Kavinsky
Κoup island blues-Κoop
We have all the time in the world-Louis Armstrong
Nostalgia- Zbigniew Preisner
Nightdrive-Still Corners
Johnny and Mary-Bryan Ferry and Todd Terje
This big hush-Shriekback
Missing-Bruce Springsteen
Leucosyte-Esbjorn Svenson Trio
A separation(end titles)- Sattar Oraki
Σκέφτηκα να ενσωματώσω και ένα από αυτά. Το άφησα να εμφανιστεί στο τέλος της ανάρτησης αν και θα έπρεπε να το τοποθετήσω πάνω πάνω με την ένδειξη: πάτα play και διάβασε! Κατά τη γνώμη μου συνοψίζει όλα τα συναισθήματα του βιβλίου και την αύρα του.
«Όσο φως τον χτύπησε έχει πισωπατήσει πέρα από τις κορυφές του θαλάσσιου ορίζοντα και τώρα περιμένει το φθινόπωρο να έρθει.»
«Υπάρχουν ώρες μπροστά και άλλες τόσες μέσα του που χρειάζονται σκοπό ενάντια σε όλο το βάρος που ρίχνει αυτό το σπίτι πάνω του.»
Στο οπισθόφυλλο γράφει μεταξύ άλλων...
Όλα ξεκινούν από μια συνάντηση.
Ο Σταύρος προσπαθεί να φέρει τον εαυτό του στα μέτρα του κόσμου κι εκείνη προσπαθεί να καταστρέψει τον δικό της.
Η ιστορία του Σταύρου και της Έλσας δεν διηγείται την πορείας μιας σχέσης. Κάθε άλλο. Ξεδιπλώνει την ιστορία μιας σχάσης που ξεκινά από την ορμή της επιθυμίας -ή της ψευδαίσθησής της- διατρέχοντας όλη την αποδόμηση του εαυτού για χάρη μιας μεγαλύτερης: να φτιάξουμε έναν δικό μας μικρόκοσμο ή να καταστρέψουμε των άλλων.
Πότε να έγραψε εκείνο το γράμμα ο Σταύρος;
Λίγο πριν το τέλος φαντάζομαι. Το τέλος της ιστορίας του, ή της ιστορίας τους, και ταυτόχρονα το τέλος όλων. Κάπου εκεί το έγραψε αλλά σε ανύποπτο χρόνο που δε μας προσδιόρισε ποτέ.
Ευτυχώς.
Υ.Γ.: Θυμήθηκα τις μέρες του 96 που διάβασα στη σειρά όλα τα βιβλία της Ραφαέλ Μπιγιεντού και ειδικά το "Οι νύχτες μου είναι πιο όμορφες απ' τις μέρες σας". Με έπιασε το ίδιο σφίξιμο στο στομάχι όταν το έκλεισα, αλλά μου έμεινε μια τεράστια χαρά από το λατρεμένο ταξίδι που είχα κάνει μαζί της.
Ευτυχώς.
Υ.Γ.: Θυμήθηκα τις μέρες του 96 που διάβασα στη σειρά όλα τα βιβλία της Ραφαέλ Μπιγιεντού και ειδικά το "Οι νύχτες μου είναι πιο όμορφες απ' τις μέρες σας". Με έπιασε το ίδιο σφίξιμο στο στομάχι όταν το έκλεισα, αλλά μου έμεινε μια τεράστια χαρά από το λατρεμένο ταξίδι που είχα κάνει μαζί της.
Ακούστε το μουσικό κομμάτι και εδώ: Koop - Koop Island Blues
Οι πλαγιογραμμένες φράσεις είναι αποσπάσματα από το μυθιστόρημα
Ευχαριστώ τον Στέλιο Μοίρα για την προσφορά του βιβλίου
Δείτε κι αυτό:
