koukidaki: Η μέθοδος Γκρόνχολμ - Από την παράσταση

Με δυο λόγια...

Οι επικρατέστεροι τέσσερις υποψήφιοι για τη θέση του γενικού διευθυντή συναντιούνται στην αίθουσα συνεδριάσεων της πολυεθνικής εταιρείας προκειμένου να υποβληθούν στην τελική διαδικασία για την επιλογή εκείνου που θα πάρει τη θέση. Οι δοκιμασίες που τους δίνονται όμως, φαίνονται παράλογες, πολύ ιδιαίτερες και εκκεντρικές ενώ εκ πρώτης όψεως δε μοιάζουν να έχουν σχέση με την ίδια τη θέση και τα τυπικά προσόντα που απαιτούνται. Εξάλλου, και οι τέσσερις φαίνεται ότι διαθέτουν τα τυπικά προσόντα.

Κι ενώ ο μέσος θεατής θα συμφωνήσει αμέσως ότι, πραγματικά, τα τεστ αυτά είναι πέρα από την πεπατημένη, θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι δοκιμασίες είναι εμπνευσμένες από πραγματικές τεχνικές επιλογής προσωπικού που έχουν καταγραφεί σε έγκυρες έρευνες από ειδικούς. Η ιδέα δε, για το έργο γεννήθηκε από μια πραγματική ιστορία.

«Σε ένα δοχείο απορριμμάτων στη Βαρκελώνη βρέθηκε μια σειρά εγγράφων, στα οποία ένας υπάλληλος του τμήματος προσωπικού από μια αλυσίδα σουπερμάρκετ είχε σημειώσει τις εντυπώσεις του για τους πιθανούς υποψηφίους για τη θέση του ταμία. Τα σχόλια έβριθαν φράσεων σεξιστικών, ξενοφοβικών και βάρβαρων, του τύπου «χοντρή», «βλαμμένη, ούτε χειραψία δεν ξέρει να κάνει…», «τσιριχτή φωνή, μοιάζει ηλίθιος…», κτλ. Εκείνος ο υπάλληλος, οχυρωμένος πίσω από την «ιερή» αποστολή που τού είχε ανατεθεί, θεωρούσε ότι είχε το δικαίωμα να ξεφουρνίζει και να γράφει αυτές τις ανοησίες για άτομα τα οποία δε γνώριζε καθόλου. Το γεγονός ότι είχε τη δύναμη να τους δώσει ή να τους αρνηθεί μια θέση εργασίας τον νομιμοποιούσε να είναι σκληρός και αδυσώπητος…»

Αν εργάζεστε σε πολυεθνική ή είχατε την εμπειρία είναι σίγουρο ότι καταλαβαίνετε τις ιδιαιτερότητες των εταιρειών αυτών σε σχέση με τον άνθρωπο. Η πολυεθνική που θέλει το στέλεχος να ζει και να εργάζεται μόνο για το όφελός της στερώντας του το δικαίωμα να έχει οικογένεια και φίλους, αφού κυριολεκτικά του απομυζεί κάθε ρανίδα της ημέρας και της ενέργειάς του, η πολυεθνική που απαιτεί πάνω από τον άνθρωπο να είναι ο στόχος και η προσήλωση σε αυτόν, η πολυεθνική που δεν κατανοεί ανθρώπινες αδυναμίες ή αισθήματα, η πολυεθνική που δε συγχωρά αποτυχίες και λάθη... μια τέτοια πολυεθνική διαγράφεται στο έργο. Κι εκείνη ακριβώς η δουλειά που απαιτεί πάντα νίκες με κάθε τρόπο, μέσο και τίμημα. Εξάλλου, το μότο τους είναι «Δεν ψάχνουμε έναν καλό άνθρωπο που να μοιάζει τέρας, αλλά ένα τέρας που να μοιάζει με καλό άνθρωπο». Κι έτσι όπως οι συνθήκες εργασίας σε μια τέτοια φίρμα είναι απάνθρωπες, ακόμη πιο απάνθρωπη είναι η διαδικασία επιλογής προσωπικού ενώ δεν έχει καμία σημασία ποιος είναι ο υπάλληλος, αλλά ποιος φαίνεται ότι είναι.

Ο Καταλανός συγγραφέας, ο Χόλντι Γκαλθεράν, συνδυάζει το χιούμορ με το δράμα κατασκευάζοντας άκρως κωμικοτραγικές καταστάσεις, τη δυστυχία με τη χαρά μέσα από ειρωνικές διαδικασίες, το λογικό με το παράλογο και το φυσικό με το μεταφυσικό σε αυτό το έργο που ανατρέπονται όλες οι συμβάσεις πολλές φορές ενώ αποκαλύπτονται συνεχώς καινούργιες.

Παρακολουθώντας την πρεμιέρα τους, δε θα μπορούσα να μην αναφέρω την αρτιότητα της παράστασης και το πόσο προσεγμένη ως την τελευταία λεπτομέρεια μού φάνηκε, πόσο καλοδουλεμένη και πόσο υπέροχα ρευστή καθώς, η ιστορία, δε σε αφήνει να λιμνάσεις ούτε ένα λεπτό. Πολλές ψυχολογικές προεκτάσεις προβάλλονται πάνω στη σκηνή και εργασιακές συνθήκες -όχι και τόσο υπέρ του ατόμου- η οποία σοφά κοσμείται από τον πανόπτη οφθαλμό. Μου άρεσε που είδα τους υποψηφίους να περνούν ψυχολογικά τεστ γιατί έτσι γίνεται και στην πραγματική ζωή ακόμη και για πολύ απλές θέσεις εργασίας για τις οποίες δεν απαιτούνται πολλά προσόντα, και λάτρεψα τις λεπτές ισορροπίες όπου έπρεπε να ακολουθήσουν οι ηθοποιοί. Οι ρόλοι αυτού του έργου μοιάζουν μονοδιάστατοι αλλά μετατρέπονται σε πολυδιάστατους και είναι ευτύχημα που αυτό φάνηκε στη σκηνή, χωρίς να μπερδέψει και χωρίς εκπτώσεις.

Η μετάφραση άγγιξε το ιδανικό. Με κέρδισε η σκηνοθεσία, που δεν αφέθηκε σε "γιρλάντες" και στολίδια χάριν θεάματος, αλλά έμεινε στην ουσία, επικεντρωμένη στον ίδιο τον άνθρωπο, τις μεταπτώσεις και το ψυχογράφημά του και όλοι οι ηθοποιοί που ανταποκρίθηκαν αξιόπιστα στο εγχείρημα. Γενικά, όταν αποχωρώ από την αίθουσα και συνεχίζω να σκέφτομαι το έργο, να το κουβεντιάζω και να με απασχολεί, το 'χω για καλό σημάδι. Κι αυτό το ένοιωσα εδώ, όπως επίσης, και όταν δε μπορώ να "δω" άλλους γνωστούς μου ηθοποιούς και θεατράνθρωπους στους ρόλους μιας παράστασης, θεωρώ ότι οι συντελεστές πέτυχαν το στοίχημα.

Και όχι, δε θα αποκαλύψω την κατάληξη του ίντερβιου αλλά θα αναφερθώ σε μια φράση που με κλωθογύριζε για ώρα μετά την αυλαία.

Μπορείς να επιλέξεις τον στόχο, τον τρόπο και τη θυσία που θέλεις, αντέχεις και μπορείς να κάνεις αλλά μην εγκαταλείψεις ποτέ. Γιατί η επιτυχία μπορεί να είναι ένα λεπτό μακριά.