Έχοντας την αίσθηση ότι η παγκόσμια μυθιστοριογραφία έχει ελλείψεις σχετικά με το νησί της Κύπρου και τη συγκεκριμένη μαύρη περίοδο, σε αντίθεση με τις μικρασιάτικες και ποντιακές ιστορίες που έχουν υπερεκτεθεί, αρπάζω το βιβλίο. Δεν είμαι σίγουρη αν η παραπάνω εντύπωση σχετίζεται με τις εκδόσεις που κυκλοφορούν στην Ελλάδα ή γενικότερα -ενδεχομένως, η Κυπριακή αγορά βιβλίου να διαθέτει περισσότερους τίτλους που να αφορούν την δεκαετία του 70. Γνωρίζω την Ουρανόπετρα (Γιάννης Καλπούζος) αλλά αφορά τα τέλη του 19ου με αρχές του 20ου αιώνα, όπως και το μυθιστόρημα "Οι πανοπλίες αλλάζουν χέρια" (Ανδρέας Κυριάκου) για την τελευταία βασίλισσα της Κύπρου στον μεσαίωνα. Η τεχνολογία μού προσφέρει τη γνώση για τον τίτλο "Οι τρεις υποσχέσεις" (Χρυσηίδα Δημουλίδου) το οποίο αφορά την ιστορία μιας γυναίκας που γεννήθηκε την ημέρα της εισβολής, αλλά αδυνατώ να γνωρίζω αν το βιβλίο περιέχει εικόνες από την εποχή ή μνήμες και σε ποιο βαθμό, για την "Ανατολική Μεσόγειο" (Ήβη Μελεάγρου) που φαίνεται να ολοκληρώνεται στα γεγονότα της δεκαετίας του 60 και για κάποια ιστορικά μυθιστορήματα που εξελίσσονται στο νησί αλλά αφορούν άλλες χρονικές περιόδους... Τελικά, δε μπόρεσα να βρω κάποιο άλλο μυθιστόρημα για την εποχή της εισβολής στο χρόνο που διέθεσα, και ίσως ξαναγυρίσω στο θέμα διεξοδικά στο μέλλον.
Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο της Victoria Hislop -ήδη πολυαγαπημένη συγγραφέας στην Ελλάδα- καταλαβαίνω ότι η άνετη ροή στις περιγραφές όπως τις έχουμε μάθει από τα χεράκια της κατακλύζουν και τούτο το βιβλίο, όμως με ξενίζει το γεγονός ότι όλοι μιλάνε άπταιστα ελληνικά. Κυρίως, επειδή έχω ακούσει άπειρες φορές τα κυπριακά από τους Κύπριους με αποτέλεσμα να θεωρώ δεδομένο ότι κάθε Κύπριος οφείλει να έχει μια συγκεκριμένη προφορά και να χρησιμοποιεί λέξεις όπως: αρμαρόλα, σούζω, μουβλούκα, καρκασαλλίκκι, βούριστρα, πόι, χτιτσιό, αππηθκιά, κλάτσα ή λούκκος, άσχετα αν δεν τις καταλαβαίνω. Είναι κι αυτή η Χίσλοπ που έχει αγαπήσει τόσο την Ελλάδα, την έχει επισκεφθεί τόσες φορές -τώρα πια μιλάει και καλά τα ελληνικά!- και έχει γράψει τόσα για τη χώρα μας που τη θεωρούμε Ελληνίδα! Καθυστερώ να συνειδητοποιήσω ότι διαβάζω ξένη λογοτεχνία (είμαι σίγουρη ότι θα το πάθετε κι εσείς) αλλά, έστω κι αργά, αντιλαμβάνομαι ότι θα ήταν περίεργο να είχε γράψει κυπριακά στην αγγλική.
Μετά από αυτές τις αυθόρμητες σκέψεις αφιερώθηκα στην ανάγνωση.
Η Χίσλοπ έχει την ικανότητα να γράφει, με απλό λιτό λόγο, ευκολοδιάβαστα μυθιστορήματα που μπορούν να σε ακολουθήσουν παντού, ακόμη και στη στάση του λεωφορείου, χωρίς να χάνουν σε πλοκή, ανάπτυξη, ενδιαφέρον ή δράση. Όλο το παραπάνω επιβεβαιώθηκε και με την Ανατολή.
Υπέροχες εικόνες άρχισαν να ξεπετάγονται μετά τα πρώτα εισαγωγικά κεφάλαια και ενδιαφέροντες χαρακτήρες. Όσο πλησίαζα τις δραματικές ώρες τόσο μου άρεσε η εξέλιξη, οι ήρωες και οι τοποθεσίες.
Λάτρεψα το καταφύγιο -θα καταλάβετε όσοι διαβάσατε το βιβλίο- που χρησιμοποιείται δύο φορές από διαφορετικούς ήρωες. Φιλοξενεί εκείνους που εθελοτυφλούν, που δε θέλουν να δουν την πραγματικότητα κατάματα, που αρνούνται να ξεβολευτούν ή να αλλάξουν τη ζωή τους, που είναι κλεισμένοι στον μικρόκοσμό τους και δεν έχουν καμία διάθεση να βγουν ή να δουν πέρα από αυτόν, αλλά και εκείνους που έπρεπε να προφυλάξουν τη ζωή τους, να επιβιώσουν με κάθε τρόπο και με κάθε μέσο σε αφιλόξενο και επικίνδυνο περιβάλλον. Στην Ανατολή προσφεύγουν και οι δύο αυτοί κόσμοι, κι εκείνη τους αγκαλιάζει εξίσου.
Οι εικόνες της αναγκαστικής και βίαιης φυγής των κατοίκων της Αμμοχώστου με συνεπήραν, ενώ τις βρήκα ρεαλιστικές και κινηματογραφικές μαζί, και για πρώτη φορά, διάβασα σε μυθιστόρημα τις επιπτώσεις της εισβολής τόσο για τους Ελληνοκύπριους όσο και για τους Τουρκοκύπριους. Και για τους Έλληνες αλλά και για τους Τούρκους. Ξαφνικά, και χάρη στην πένα της Χίσλοπ, συνειδητοποίησα ότι το νησί φιλοξένησε τέσσερις διαφορετικές περιπτώσεις κατοίκων και, μέσα από την ιστορία της, ανέδειξε τις ιδιαιτερότητες και τις συνέπειες για κάθε μία ανεξάρτητα της μεριάς του συρματοπλέγματος.
Εκείνο, όμως, που με κέρδισε ήταν η ανάδειξη του πλούτου σαν χρήμα, χλιδή, πέτρες και πολύτιμα μέταλλα και του πλούτου σαν οικογένεια, φιλία και χέρι βοηθείας προς τον συνάνθρωπο.
Με μια φράση...
Δηλώνω γοητευμένη από την πλοκή, τη δράση και τους ήρωές της και αισθάνομαι χρέος μου να την ευχαριστήσω που μας αγαπάει τόσο.
Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο της Victoria Hislop -ήδη πολυαγαπημένη συγγραφέας στην Ελλάδα- καταλαβαίνω ότι η άνετη ροή στις περιγραφές όπως τις έχουμε μάθει από τα χεράκια της κατακλύζουν και τούτο το βιβλίο, όμως με ξενίζει το γεγονός ότι όλοι μιλάνε άπταιστα ελληνικά. Κυρίως, επειδή έχω ακούσει άπειρες φορές τα κυπριακά από τους Κύπριους με αποτέλεσμα να θεωρώ δεδομένο ότι κάθε Κύπριος οφείλει να έχει μια συγκεκριμένη προφορά και να χρησιμοποιεί λέξεις όπως: αρμαρόλα, σούζω, μουβλούκα, καρκασαλλίκκι, βούριστρα, πόι, χτιτσιό, αππηθκιά, κλάτσα ή λούκκος, άσχετα αν δεν τις καταλαβαίνω. Είναι κι αυτή η Χίσλοπ που έχει αγαπήσει τόσο την Ελλάδα, την έχει επισκεφθεί τόσες φορές -τώρα πια μιλάει και καλά τα ελληνικά!- και έχει γράψει τόσα για τη χώρα μας που τη θεωρούμε Ελληνίδα! Καθυστερώ να συνειδητοποιήσω ότι διαβάζω ξένη λογοτεχνία (είμαι σίγουρη ότι θα το πάθετε κι εσείς) αλλά, έστω κι αργά, αντιλαμβάνομαι ότι θα ήταν περίεργο να είχε γράψει κυπριακά στην αγγλική.
Μετά από αυτές τις αυθόρμητες σκέψεις αφιερώθηκα στην ανάγνωση.
Υπέροχες εικόνες άρχισαν να ξεπετάγονται μετά τα πρώτα εισαγωγικά κεφάλαια και ενδιαφέροντες χαρακτήρες. Όσο πλησίαζα τις δραματικές ώρες τόσο μου άρεσε η εξέλιξη, οι ήρωες και οι τοποθεσίες.
Λάτρεψα το καταφύγιο -θα καταλάβετε όσοι διαβάσατε το βιβλίο- που χρησιμοποιείται δύο φορές από διαφορετικούς ήρωες. Φιλοξενεί εκείνους που εθελοτυφλούν, που δε θέλουν να δουν την πραγματικότητα κατάματα, που αρνούνται να ξεβολευτούν ή να αλλάξουν τη ζωή τους, που είναι κλεισμένοι στον μικρόκοσμό τους και δεν έχουν καμία διάθεση να βγουν ή να δουν πέρα από αυτόν, αλλά και εκείνους που έπρεπε να προφυλάξουν τη ζωή τους, να επιβιώσουν με κάθε τρόπο και με κάθε μέσο σε αφιλόξενο και επικίνδυνο περιβάλλον. Στην Ανατολή προσφεύγουν και οι δύο αυτοί κόσμοι, κι εκείνη τους αγκαλιάζει εξίσου.
Οι εικόνες της αναγκαστικής και βίαιης φυγής των κατοίκων της Αμμοχώστου με συνεπήραν, ενώ τις βρήκα ρεαλιστικές και κινηματογραφικές μαζί, και για πρώτη φορά, διάβασα σε μυθιστόρημα τις επιπτώσεις της εισβολής τόσο για τους Ελληνοκύπριους όσο και για τους Τουρκοκύπριους. Και για τους Έλληνες αλλά και για τους Τούρκους. Ξαφνικά, και χάρη στην πένα της Χίσλοπ, συνειδητοποίησα ότι το νησί φιλοξένησε τέσσερις διαφορετικές περιπτώσεις κατοίκων και, μέσα από την ιστορία της, ανέδειξε τις ιδιαιτερότητες και τις συνέπειες για κάθε μία ανεξάρτητα της μεριάς του συρματοπλέγματος.
Εκείνο, όμως, που με κέρδισε ήταν η ανάδειξη του πλούτου σαν χρήμα, χλιδή, πέτρες και πολύτιμα μέταλλα και του πλούτου σαν οικογένεια, φιλία και χέρι βοηθείας προς τον συνάνθρωπο.
Με μια φράση...
Δηλώνω γοητευμένη από την πλοκή, τη δράση και τους ήρωές της και αισθάνομαι χρέος μου να την ευχαριστήσω που μας αγαπάει τόσο.
Στο οπισθόφυλλο...
Καλοκαίρι 1972. Η Αμμόχωστος αποτελεί το πιο ελκυστικό θέρετρο της Μεσογείου. Μια πόλη λουσμένη στη λάμψη και το φως. Ένα φιλόδοξο ζευγάρι εγκαινιάζει το πιο εντυπωσιακό ξενοδοχείο, όπου Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι συνεργάζονται αρμονικά.
Δυο οικογένειες που ζουν στην ίδια γειτονιά, οι Γεωργίου και οι Οζκάν, συγκαταλέγονται ανάμεσα σε πολλούς άλλους που μετακόμισαν στην Αμμόχωστο για να ξεφύγουν από τον επί χρόνια αναβρασμό και τη βία που επικρατούσε σε άλλα μέρη του νησιού. Όμως, κάτω από τη μάσκα της χλιδής και του πλούτου που δείχνει η πόλη, η ένταση γίνεται ολοένα και μεγαλύτερη.
Ένα πραξικόπημα βυθίζει την Κύπρο στο χάος. Η Τουρκία εισβάλλει στο νησί και η Αμμόχωστος βομβαρδίζεται. Σαράντα χιλιάδες άνθρωποι παίρνουν όπως-όπως τα πιο πολύτιμα απ’ τα υπάρχοντά τους και τρέπονται σε άτακτη φυγή για να γλιτώσουν από τους στρατιώτες που προελαύνουν.
Στην εγκαταλειμμένη πόλη παραμένουν μόνο δύο οικογένειες...
Ένα νησί στις φλόγες, μια πόλη-φάντασμα,
δύο οικογένειες ανταμώνουν στις σκιές.
«Πολλές φορές, καθώς το έγραφα, ένιωθα λες και είχα βρεγµένα δάχτυλα και τα έβαζα στην πρίζα. Ένιωθα πως είναι το ίδιο νωπό όσο ήταν και πριν 40 χρόνια. Λες και δεν πέρασε µια µέρα».
«Και δυστυχώς δεν υπάρχουν περισσότερα άδεια κτήρια στην Ευρώπη απ’ ό,τι στην Αµµόχωστο».
Η Victoria Hislop έγραψε το μυθιστόρημα «Το Νησί» το 2005, εμπνευσμένη από μια επίσκεψή της στη Σπιναλόγκα, την εγκαταλειμμένη αποικία λεπρών. Το βιβλίο της έγινε διεθνές best seller, εκδόθηκε σε τριάντα γλώσσες, με πωλήσεις πάνω από 3 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο και μεταφέρθηκε σε τηλεοπτική σειρά 26 επεισοδίων για την ελληνική τηλεόραση συντρίβοντας κάθε ρεκόρ τηλεθέασης. Aνακηρύχθηκε Πρωτοεμφανιζόμενη Συγγραφέας της Χρονιάς στα βραβεία Galaxy British Book και σήμερα είναι πρέσβειρα για την αντιμετώπιση της λέπρας.
Στη συνέχεια, η αγάπη της για τη Μεσόγειο την οδήγησε στην Ισπανία, και στο μυθιστόρημά της «Ο Γυρισμός» (επίσης best seller) πραγματεύεται τα επώδυνα μυστικά του εμφύλιου πολέμου της χώρας. Στο τρίτο της μυθιστόρημα «Το Νήμα» η Βικτόρια επιστρέφει στην Ελλάδα για να εξιστορήσει τη συγκλονιστική, ταραχώδη ιστορία της Θεσσαλονίκης και των ανθρώπων της κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Από την πρώτη του κιόλας έκδοση το 2011 το βιβλίο έτυχε πολύ θερμής υποδοχής από τους αναγνώστες, επιβεβαιώνοντας την εξαιρετική δεξιότητα της Hislop στην αφήγηση αγαπημένων ιστοριών, ενώ ταυτόχρονα βρέθηκε στη βραχεία λίστα για τα ετήσια Βρετανικά Βραβεία Βιβλίου. Το τέταρτo βιβλίο της «Ο Τελευταίος Χορός» είναι μια θαυμάσια συλλογή διηγημάτων με φόντο την Ελλάδα. Η Βικτόρια μοιράζει το χρόνο της μεταξύ Αγγλίας και Ελλάδας.
Σημειώστε
Τα πλάγια κείμενα προέρχονται από συνέντευξη της Βικτώρια Χίσλοπ στην εφημερίδα Φιλελεύθερος.
Επίσης από τις εκδόσεις Διόπτρα:
Ευχαριστώ τις εκδόσεις Διόπτρα και την Αλεξάνδρα Αυγερινού για την προσφορά του βιβλίου.
