Ποιός είναι
Ο αρχιτέκτονας Χάρης Σαββίδης και συνιδρυτής με την Πέννυ Βαλσαμίδη της εταιρίας "Έλυτρον αρχιτεκτονική και πολεοδομία ε.ε." ανήκει στη νέα γενιά αρχιτεκτόνων και, ως νέος, διακρίνεται για το πρωτοποριακό σχεδιασμό και τη "φρέσκια" προοπτική στα έργα του. Γράφει συχνά σε εφημερίδες και blog άρθρα σχετικά με τα ενδιαφέροντά του, ενώ έχει μια ιδιαίτερα μοναδική σχέση με τη φωτογραφική του μηχανή. Ως νέος άνθρωπος που διαθέτει όραμα είναι σε θέση να αναλύσει διεξοδικά κάθε αρχιτεκτονικό θέμα, να εμπνεύσει και να εμπνευστεί.
Η ενασχόλησή του με τη φωτογραφία παράγει τη ματιά του για τον κόσμο γύρω του, πρωτίστως για τα κτίρια και τα δομικά υλικά, και σε ένα δεύτερο, κατ΄ επέκτασιν, επίπεδο την άποψή του για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Μεγάλο μέρος του φωτογραφικού -καλλιτεχνικού- έργου του καλύπτεται από εργοτάξια, γιαπιά, κτίρια και δομικά υλικά ή μηχανήματα και εργαλεία με τα οποία έχει συχνή επαφή λόγω επαγγέλματος αλλά, όπως θα ανακαλύψετε, η ματιά του δε στέκεται στη χρήση ή την πρακτική υπόσταση των τοπίων αυτών. Η προσέγγισή του είναι καλλιτεχνική, ποιητική ή αφαιρετική και η διάθεσή του είναι να επαναπροσδιορίσει νέες διαστάσεις στον κόσμο που τον περιβάλλει. Παίζει με τη γεωμετρία -λογικό για έναν αρχιτέκτονα- στις φωτογραφίες του και δε διστάζει να αποτυπώσει προοπτικές του αστικού τοπίου με απώτερο σκοπό να προβάλλει μια γεωμετρική συμμετρία ή σύνθεση, παρά να μεταφέρει πληροφοριακά την εικόνα. Φαίνεται ξεκάθαρα ότι τον κερδίζουν τα σχήματα και οι μορφές και εκεί βασίζει τις συνθέσεις του καθώς το χρώμα το χρησιμοποιεί ελάχιστα και με μια έντονη μονοχρωματική διάθεση. Όταν εσύ κοιτάς μια μπετονιέρα εκείνος βλέπει μια γεωμετρική σύνθεση κι εκεί που υπάρχει μία σκάλα εκείνος αποκαλύπτει μια ριγέ αλληλουχία λευκών και μαύρων λωρίδων. Κι όταν το φως πέφτει πάνω στα κάγκελα εκείνος διακρίνει ένα λευκό φόντο που το τέμνουν γραμμές. Φωτογραφίζει τόσο σε τεράστια μεγέθυνση όσο και σε μεγάλο βάθος πεδίου -από μία μανιέρα στην ξεφλουδισμένη μπογιά μιας σανίδας μέχρι ολόκληρα τμήματα πόλεων- με την ίδια άνεση.
Ρωτώντας...
Τι είναι η φωτογραφία για εσάς; Ένα απλό χόμπι ή μια καλλιτεχνική ματιά στον κόσμο μέσα από τον φωτογραφικό φακό;
Χ.Σ.: Δύσκολο να προσδιορίσει κανείς τι είναι χόμπι και τι είναι καλλιτεχνική ματιά. Σίγουρα η δουλειά μου πάνω στη φωτογραφία ξεκίνησε από χόμπι, όταν ήμουν 7 χρονών με την πρώτη μου μηχανή, αλλά από την εποχή που σπούδαζα στη Γαλλία αρχιτεκτονική και δούλευα ως φωτογράφος στη σχολή μου, διδάσκοντας και στους άλλους φοιτητές τη φωτογραφία και το σκοτεινό θάλαμο, η ενασχόλησή μου ξέφυγε από τα όρια του χόμπι και έγινε έμμισθη απασχόληση. Σήμερα δεν ζω από αυτό, είμαι αρχιτέκτονας, ζω από αυτό το επάγγελμα εδώ και 20 περίπου χρόνια αλλά η φωτογραφία είναι μέρος της ζωής μου, της καθημερινότητάς μου και της έκφρασής μου. Όσο για την καλλιτεχνική ματιά στον κόσμο, θεωρώ πως το σημαντικό είναι η ματιά αυτή να προκαλεί και στους άλλους συναισθήματα, θετικά και αρνητικά. Να προκαλεί επίσης και σε μένα το ίδιο συναισθήματα. Να μπορώ να βλέπω μια φωτογραφία μου και να μου δίνει μια απρόβλεπτη ένταση.
Τι σας προσφέρει η ενασχόλησή σας με τη φωτογραφία; Διασκέδαση, έκφραση, δημιουργικότητα; Κάτι άλλο;
Χ.Σ.: Είμαι αρχιτέκτονας, έχω ένα γραφείο 15 ατόμων και περνάω μεγάλο μέρος της μέρας μου μεταξύ συναντήσεων, οργάνωσης γραφείου και βεβαίως ένα μέρος δημιουργίας και σύνθεσης. Όμως βασική δημιουργική απασχόληση χωρίς αντιξοότητες και εμπόδια είναι η φωτογραφία. Εκεί είσαι τελείως ελεύθερος. Είσαι ελεύθερος ακόμα και να μιλήσεις στον κόσμο πολιτικά. Γιατί οι φωτογραφίες είναι πολιτική άποψη.
Η ενασχόληση με τη φωτογραφία απαιτεί εξονυχιστική παρατήρηση του κόσμου αλλά και φαντασία. Ποιο είναι το πιο απαραίτητο προσόν που πρέπει να διαθέτει εκείνος που επιθυμεί να φωτογραφίσει τον κόσμο ή να τον χρησιμοποιήσει ως "καμβά" των έργων του;
Χ.Σ.: Την παρατηρητικότητα. Χωρίς αυτή δεν υπάρχει τίποτα. Και δεν είναι μόνο στη φωτογραφία που αυτή είναι αναγκαία συνθήκη. Και σε οποιαδήποτε εργασία και αν κάνει κανείς, είναι το καλύτερο όπλο. Αυτό το έχω μάθει από τότε που σπούδαζα. Πιστεύω πως η παρατήρηση είναι ο μόνος τρόπος άμυνας και επίθεσης ενάντια σε οποιουδήποτε είδους απειλή ή στόχο.
Είστε αρχιτέκτονας. Η αρχιτεκτονική κτιρίων πόση ανάμειξη έχει στη σχέση σας με τη φωτογραφία; Ο αρχιτέκτονας έφερε στη ζωή σας τον φωτογράφο ή ο φωτογράφος προϋπήρχε και απλά ανακάλυψε στα κτίρια νέους ορίζοντες έκφρασης και δημιουργίας;
Χ.Σ.: Ο φωτογράφος προϋπήρχε του αρχιτέκτονα, τουλάχιστον ως δραστηριότητα. Δεν ξέρω πόσο με επηρέασε η φωτογραφία στην ανακάλυψη της αρχιτεκτονικής, σίγουρα αρκετά. Νομίζω πως όλες οι δραστηριότητες ενός ατόμου, στις οποίες επενδύει πολύ χρόνο είναι καθοριστικές για το σύνολο της προσωπικότητάς του. Υπό αυτό το πρίσμα, έχοντας επενδύσει άπειρο χρόνο από 7 ετών στη φωτογραφία, αυτή έχει επηρεάσει όλη μου την προσωπικότητα. Την Αρχιτεκτονική την ανακάλυψα μέσω της αρχαιολογίας στην αρχή, από τα βιβλία του πατέρα μου, και αργότερα, σιγά σιγά από τα περιοδικά στη βιβλιοθήκη του Γαλλικού Ινστιτούτου. Δηλαδή μέσω της αρχιτεκτονικής φωτογραφίας που λίγο αργότερα θα το έκανα και επάγγελμα... Μπερδεμένα πράγματα...
Στον καλλιτεχνικό χώρο υπήρχε ανέκαθεν -και υφίσταται- η αμφισβήτηση της καλλιτεχνικής αξίας της φωτογραφίας σε σχέση με τις άλλες μορφές τέχνης. Ποια είναι η γνώμη σας;
Χ.Σ.: Ο Μάνος Χατζιδάκις έλεγε πως το προσόν ενός μουσικού είναι να ακούει. Ο Κωνσταντίνος Ζαχαράκης στο σχέδιο μας έλεγε, πως για έναν αρχιτέκτονα το δύσκολο είναι να μάθει να βλέπει και όχι να σχεδιάζει, εγώ ως αρχιτέκτονας τώρα σας επιβεβαιώνω πως το μάτι είναι που ασκείται και όχι το χέρι. Ε, αυτό το μάτι είναι που μετατρέπει την απλή αποτύπωση σε τέχνη. Σαν να μετασχηματίζει κάτι από ρεαλιστικό σε μεταφυσικό. Όταν το κατορθώνεις, είναι μαγικό.
Παρακολουθείτε άλλους καλλιτέχνες φωτογράφους; Ποιους ξεχωρίζετε ή αγαπάτε;
Χ.Σ.: Ναι, με μεγάλη χαρά. Πιστεύω πως οι μεγάλοι πρωτοπόροι της φωτογραφίας είναι αξεπέραστοι. Ο Man Ray, ο Mapplethorpe, o WillyRonis, τον οποίο και γνώρισα προσωπικά στο Παρίσι, νομίζω πως έχουν βάλει τις βάσεις για την απογείωση της φωτογραφίας. Σήμερα είναι τέτοια τα μέσα που μπορείς να κάνεις τα πάντα. Αντίστοιχοι καλλιτέχνες όπως ο Αντρέας Εμπειρίκος στην Ελλάδα έχουν δώσει τόση ενέργεια στην φαντασία μας... Με συναρπάζουν λοιπόν φωτογράφοι που δεν θέτουν όρια στον εαυτό τους. Όπως με συναρπάζουν και όλοι αυτοί που μας προσφέρουν εικόνες από τα πιο απίθανα μέρη του κόσμου. Από τους νεότερους υπάρχουν πολλοί που σέβομαι και εκτιμώ. Θα ήθελα να γλιτώσω τον κίνδυνο να προσδιορίσω τον ένα ή τον άλλο. Ξέρω όμως κι θα ήθελα να σας πω, τι θεωρώ το πιο δύσκολο να φωτογραφίσει κανείς. Τους ανθρώπους. Το πορτραίτο... Αυτό, όταν με αγγίξει, με πάει πολύ μακριά. Πριν από μερικά χρόνια δοκίμασα να μετασχηματίσω φωτογραφίες μου από μπαλέτα του Bezart σε γραμμικά σχέδια και από εκεί να τα αποδώσω με ταινίες πάνω σε Plexiglas. Από αυτή την περίεργη σε πρώτο επίπεδο πράξη, προέκυψε μια σειρά έργων μεγάλων διαστάσεων που εκτέθηκαν στην Καπλανών 5 και κίνησαν το ενδιαφέρον ενός μεγάλου κοινού. Πιστεύω όπως σας είπα ότι οι δυνατότητες είναι απεριόριστες. Πολλά συμβαίνουν, πολλά όμως θα συμβούν και στο μέλλον. Ας έχουμε την ένταση και την περιέργεια να τα ανακαλύψουμε όλα αυτά... Είναι και το ζητούμενο.
Αντί βιογραφικού...
Χ.Σ.: Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Καλαμάτα. Ήταν η φοβερή εποχή της ανοικοδόμησης του ’70, όπου αν και επαρχιώτες μάθαμε να ανακαλύπτουμε τις πολυκατοικίες και να παίζουμε στις νέες τότε οικοδομές με τα υλικά που μας κέντριζαν το ενδιαφέρον. Πατήσαμε και μέσα σε ασβέστη, τρυπηθήκαμε και από πρόκες, γενικά μεγαλώσαμε με ένα ορθόδοξο αν και ολίγον βίαιο τρόπο. Κατοικούσαμε σε μονοκατοικία αν και η βιαιότητα συνέβαινε παντού γύρω μας... Όταν ήμουν δέκα χρονών μετακομίσαμε στην Αθήνα για την επιμόρφωση των καθηγητών γονιών μου και από τότε, παρά τη διακοπή των σπουδών μου στο Παρίσι, δεν αποχωρίστηκα την πόλη αυτή.
Στην αρχή εγκατασταθήκαμε στο Γουδή. Μια γνωστή συνοικία από τα φοιτητικά χρόνια του πατέρα μου. Θυμάμαι ακόμα δέκα χρονών να με παίρνει η αδελφή μου, λίγο μεγαλύτερη, και να περπατάμε από εκεί μέχρι το Παγκράτι μέσω της Πανεπιστημιούπολης ανέμελοι, για να κάνουμε επίσκεψη στη θεία μου. Ασφάλεια. Έτσι αισθανόμασταν. Ούτε που μας πέρασε ο φόβος ποτέ από το μυαλό για κάτι κακό που θα μπορούσε να μας συμβεί.
Στις εξορμήσεις αυτές έμαθα να παρατηρώ. Να παρατηρώ το μικρο-περιβάλλον και με αυτόν τον τρόπο να σώζω τη μελαγχολία μου από τη νέα μας πόλη. Εκεί είχε τα ίδια μπάζα με αυτά που έπαιζα και στην Καλαμάτα μικρός. Εκεί ανακάλυπτα τη συνύπαρξη. Καταυλισμοί τσιγγάνων δίπλα σε εργατικές πολυκατοικίες και πολυτελή ρετιρέ. Έμαθα να ανακαλύπτω τη φύση ακόμα και εκεί που κανείς άλλος δεν το φανταζόταν. Στις αποχετεύσεις και τις χαλασμένες υδρορροές όπου φύτρωναν λουλούδια στα βρομόνερα.
Από το Γουδή του 1979-81, ήρθε το 10ο Γυμνάσιο και Λύκειο του 1981-87. Πρότυπο στην αρχή, Πολυκλαδικό στο Λύκειο, περάσαμε όλα τα στάδια μετάλλαξης της νεοελληνικής παιδείας, από την πρώτη μεταρρύθμιση του Γεωργίου Ράλλη στις αποσπασματικές μα και ματαιόδοξες μεταρρυθμίσεις των κυβερνήσεων Παπανδρέου. Και όμως μέσα εκεί, βρήκα φως! Η παρέα. Παιδιά από το κέντρο της Αθήνας, με εγγράμματους γονείς και ουσιαστικά ενδιαφέροντα, με δίδαξαν πως μπορώ να φτιάξω μόνος μου την εφηβεία που μου ταιριάζει. Πέρασα από τα χρόνια αυτά ως ισχνή μειοψηφία σε διαμορφωμένες μεγάλες αποθήκες πολιτικής προσήλωσης. Από τις πρώτες καταλήψεις στο λύκειο εγώ βγήκα πιο κοντά στην ενηλικίωση. Διανοητική και σεξουαλική.
Ύστερα ήρθε η ατυχία των πανελλαδικών εξετάσεων, η προσωρινή μου παραμονή στην Πάτρα, περιδιαβαίνοντας σε μια σχολή που δεν της άξιζα και δεν μου άξιζε, και η οριστική μου απόφαση πως θα έκανα ό,τι χρειαζόταν για να γίνω αρχιτέκτονας. Ακολούθησαν οι σπουδές στο Παρίσι, η μόρφωση και η παράλληλη εργασία σε μια «κανονική» χώρα υπό συνθήκες αξιοκρατίας και ανοιχτής κοινωνίας...
Γύρισα πίσω στην Αθήνα τον Ιούνιο του 1996. Ζω από τότε ένα μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς μου μελετώντας και επιβλέποντας την κατασκευή εξειδικευμένων κτιρίων. Η οργάνωση κάθε γιαπιού ακολουθεί μια σειρά από κανόνες, οι οποίοι -τις περισσότερες φορές- προσδίδουν μια δική τους γεωμετρία στη φωτογραφική αποτύπωση. Από τα σχέδια και τη μελέτη, στην εφαρμογή και την αποτύπωση της καθημερινότητας, ένας κόσμος που εξελίσσεται διαρκώς.
Περισσότερα για εκείνον
Ο Χάρης Σαββίδης, έχει αναλάβει και εκτελέσει πάρα πολλά έργα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως αστικές και εξοχικές κατοικίες αλλά και συγκροτήματα κατοικιών, επαγγελματικούς χώρους, όπως το εστιατόριο Matsuhisa, στον Αστέρα της Βουλιαγμένης, ξενοδοχειακά συγκροτήματα και πρωτίστως κτίρια περίθαλψης, με πιο πρόσφατα, τη νέα πτέρυγα χειρουργείων του Ευαγγελισμού και το Νέο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο των Σκοπίων.
Επιπλέον, στην τρέχουσα χρονική στιγμή, η Έλυτρον, έχει αναλάβει το ρόλο του συμβούλου αρχιτεκτονικής μελέτης, στην κοινοπραξία κατασκευής που κατασκευάζει το Έργο "Κέντρο Πολιτισμού - Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος" στο Φάληρο, προϋπολογισμού 350.000.000€ και για το σκοπό αυτό, απασχολεί ένα ιδιαίτερα εξειδικευμένο προσωπικό σε κατασκευαστική μελέτη ειδικών κτιρίων.
Πέραν των παραπάνω έργων, ως ενεργός πολίτης αυτής της χώρας, με χαρά προσφέρει εθελοντικά μελέτες, για σημαντικά έργα για το κοινωνικό σύνολο. Πρόσφατα παρέδωσε σε λειτουργία τη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Ευαγγελισμού (12 κλινών) στην οποία προσέφερε την Αρχιτεκτονική Μελέτη και Επίβλεψη των εργασιών, ύψους 3.500.000€.
Σημειώστε
Κλικάρετε τις φωτογραφίες για να ανοίξουν στην οθόνη σας.Στην εικόνα αμέσως μετά τη συνέντευξη βλέπετε μία ανέκδοτη φωτογραφία πορτραίτου του Χάρη Σαββίδη, την ηθοποιό Γιούλικα Σκαφιδά.
Η τελευταία εικόνα της ανάρτησης αποτελείται από φωτογραφίες του ίδιου, από το προσωπικό του αρχείο. Σε όλες τις άλλες, βλέπετε λεπτομέρειες έργων του Χάρη Σαββίδη ή αυτούσια έργα του ή συνθέσεις αποτελούμενες με έργα του για τις ανάγκες της ανάρτησης. Η τελευταία τετράδα έργων αποτελείται από ανέκδοτες φωτογραφίες του που δημοσιεύονται για πρώτη φορά.
Βρείτε τον Χάρη Σαββίδη:
-Στην ομάδα του στο facebook Εμβαθύνοντας στην Αστική Γεωγραφία της Νεο-ελληνικής Πρωτεύουσας,
