koukidaki: Εκάβη

Η Εκάβη του Ευριπίδη

Ο μικρότερος γιος του Πριάμου, Πολύδωρος, στέλνεται στο βασιλιά των Θρακών, Πολυμήστορα, λίγο πριν την πτώση της Τροίας για να αποφύγει την επικείμενη σκλαβιά. Μαζί του φέρει και αρκετό χρυσάφι το οποίο καρπώνεται ο βασιλιάς αφού σκοτώσει τον Πολύδωρο και πετάξει το πτώμα του στη θάλασσα.

Το έργο αρχίζει με το φάντασμα του Πολύδωρου να συστήνεται και να περιμένει να συναντήσει τη μητέρα του για να τον θάψει ώστε να μην περιπλανιέται. Ο χορός κάνει την είσοδό του υποβαστάζοντας την Εκάβη ενώ ο Οδυσσέας που καταφθάνει ανακοινώνει την απόφαση των Αχαιών να θυσιάσουν την Πολυξένη, κόρη της Εκάβης. Στον δραματικό διάλογο που ακολουθεί μεταξύ Εκάβης και Οδυσσέα παρεμβαίνει η Πολυξένη η οποία δείχνει γενναιότητα και μεγαλοψυχία γιατί έτσι κι αλλιώς η σκλαβιά είναι βαρύτερη από τον θάνατο. Η προσφορά της Εκάβης να την αντικαταστήσει δε γίνεται δεκτή και μετά τον χορό εμφανίζεται ο κήρυκας Ταλθύβιος να διηγηθεί τη θυσία. Η Εκάβη στέλνει τη θεράπαινα να φέρει νερό κι εκείνη βρίσκει το πτώμα του Πολύδωρου. Τα νέα συγκλονίζουν την Εκάβη. Ο χαμός δύο παιδιών της την ίδια μέρα της προκαλεί άμετρο πόνο και σχεδιάζει να εκδικηθεί. Ο Αγαμέμνονας τη συμπονά κι εκείνη καλεί τον Πολυμήστορα με αφορμή το χρυσάφι. Οι γυναίκες σκοτώνουν τα παιδιά του Πολυμήστορα που τον συνοδεύουν και τυφλώνουν τον ίδιο. Όταν κατηγορεί την Εκάβη, ο Αγαμέμνονας την αθωώνει επειδή δεν άρχισε εκείνη την ωμότητα, αλλά ανταπέδωσε σε εκείνον που την άρχισε.

Στην Εκάβη, η δράση τοποθετείται μετά τον Τρωικό πόλεμο και τρεις μέρες μετά τη δολοφονία του Πολύδωρου. Στον ίδιο δραματικό χρόνο τοποθετείται και η θυσία της Πολυξένης στον τάφο του Αχιλλέα ώστε να συμπέσουν οι δύο απώλειες για την άτυχη μάνα και να μεγιστοποιηθεί η αγανάκτησή της που θα την οδηγήσει στην εκδίκηση. Βρισκόμαστε μετά το τέλος του πολέμου, αλλά όχι μετά το τέλος της βίας, ενώ γίνεται ειρωνικότατο σχόλιο για την Ελένη που έγινε η αφορμή του πολέμου αλλά η ίδια έμεινε ατιμώρητη.

Η Εκάβη του Βασίλη Κονταξή

Ο Παλιός Σιδηροδρομικός Σταθμός Πελοποννήσου στο Μεταξουργείο δημιουργεί ένα φυσικό σκηνικό για την παράσταση. Η αποβάθρα και οι ράγες που κάποτε φιλοξενούσαν τα τρένα και τους επιβάτες επιστρατεύθηκαν και με τον πιο ευφάνταστο τρόπο φιλοξενούν την τραγωδία που ζωντανεύει ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα φορτισμένο με μεγάλη ιστορία. Εκπληκτική ιδέα και σύλληψη για τον σκηνοθέτη, την καλλιτεχνική εταιρεία «επωδός», τον Σύλλογο Φίλων του Σιδηροδρόμου και τον Οργανισμό Σιδηροδρόμων Ελλάδας που συνεργάστηκαν δίνοντας πνοή στο εδώ και πολλά χρόνια κλειστό κτίριο. Την αποβάθρα του σταθμού εκατομμύρια άνθρωποι βάδισαν ενώ ο χώρος έζησε δύο πολέμους, δύο δικτατορίες, τη γερμανική Κατοχή και πολλές μεταφορές αιχμαλώτων. Φορτισμένος με συναισθήματα μεταφέρει δονήσεις ιστορίας, ταξιδιών, συναντήσεων ή αποχωρήσεων και εξορισμών.

Η Εκάβη αφορά τον αφανισμό και ξεριζωμό ενός λαού που φτάνει σε ξένο τόπο σκλαβωμένος. Το φυσικό σκηνικό της παράστασης δε συνδέεται μόνο με την παραπάνω εικόνα αλλά και με την σκηνοθετική ματιά του Βασίλη Κονταξή που τοποθέτησε τη δράση στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο ίδιο πνεύμα, φυσικά, και τα κοστούμια από τη Βάνα Παπαδημητρίου. Την παράσταση ντύνει η εκπληκτική μουσική του Γεράσιμου Τριανταφύλλου ενώ στις χορογραφίες έδωσε τον καλύτερο του εαυτό ο Σίμωνας Πάτροκλος.

Η επιτυχημένη διανομή προφανώς υπολογίζεται στα συν της παράστασης, με την Άννα Χατζηχρήστου να αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο το ήθος του ηθοποιού με την αψεγάδιαστη και ζεστή ερμηνεία της ως Εκάβη. Αν και όλοι οι συντελεστές έχουν συνδράμει τα μάλα για το αποτέλεσμα, ξεχώρισα τον Κώστα Τραφαλή που πήρε έναν ρόλο με αξία, αυτόν του Πολύδωρου, και τον έκανε ακόμη μεγαλύτερο με το ταλέντο του όπως και ο Αγαμέμνων Στέργιος Ιωάννου. Επίσης, ξεχώρισα τον Ταλθύβιο Ιορδάνη Καλέση και την θεράπαινα Garina Κική Σαρηγιαννίδη. Όσο για τις κορυφαίες του χορού, την Μαρία Τζανουκάκη και τη Μαρβίνα Πυτιχούτη, μόνο κολακευτικά λόγια μπορεί να πει κανείς. Αισθαντικές φωνές που δόνησαν το χώρο ερμηνεύοντας, ξεχειλίζοντας από συναίσθημα.

Με δύο λόγια πρόκειται για παράσταση αξιώσεων με όλους τους συντελεστές να συνδράμουν για το αποτέλεσμα. Ατμόσφαιρα μεσοπολέμου και τραγωδία Ευριπίδη σε έναν επιτυχημένο συνδυασμό που άφησε όλους τους θεατές συγκινημένους κι έτσι δε τσιγκουνεύτηκαν στο χειροκρότημα. Μαγεία που απλώνεται σα σύννεφο στο χώρο και σκέψεις για τις δυνατότητες που προσφέρονται όταν μπορείς να κοιτάζεις τριγύρω.

Μήπως και η Εκάβη μια πολεμική αιματοβαμμένη ιστορία δεν είναι, αρπαγής, αιχμαλωσίας και εξορίας; Ό,τι συμβαίνει/συνέβη σε κάθε πόλεμο, έτσι και σε αυτόν.

Και η Εκάβη ένα έργο αναχώρησης είναι που ανεβαίνει σε έναν τόπο αναχώρησης ή προορισμού ή στάσης, με όλες τις ρεαλιστικές, λογοτεχνικές ή μεταφορικές αποχρώσεις των λέξεων.

Η ιστορία του σταθμού

Φέτος συμπληρώνονται 130 χρόνια από τα εγκαίνια του Σταθμού Πελοποννήσου που αποτελεί μικρογραφία του σταθμού Chemins de fer Orientaux της Κωνσταντινούπολης. Από τις 30 Ιουνίου του 1884 μετέφερε επιβάτες της γραμμής Πειραιά-Πάτρα ενώ το 1985 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο έργο τέχνης. Συνδυάζει το νεοκλασικισμό με την ανατολίτικη αύρα και στοιχεία αρ νουβό.
Έχει ανακοινωθεί η έναρξη των εργασιών ανακαίνισης και η λειτουργία του ως Σιδηροδρομικού Μουσείου ενώ τμήμα του προβλέπεται να φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Περιττό να αναφέρω ότι θα τρέξω στα εγκαίνια του μουσείου ή σε όποια παράσταση ή άλλη πολιτιστική εκδήλωση γίνει στους χώρους του μόνο και μόνο για να δεχτώ εκείνη την ενέργεια που κουβαλάει στις πλάτες του και διαχέει μέσα από τους τοίχους και τα παράθυρά του. Ακόμα και η στιγμή που πλησιάζεις το ταμείο -ναι, το ίδιο εκείνο ταμείο που έκοψε εκατομμύρια εισιτήρια για κάθε λογής επιβάτες- είναι μαγική και η στιγμή που περνάς την πόρτα του απόδειξη ότι με ένα βήμα μπορείς να μεταφερθείς δύο αιώνες πίσω.

Συντελεστές
Μετάφραση: Νίκος Χουρμουζιάδης
Σκηνοθεσία: Βασίλης Κονταξής
Μουσική: Γεράσιμος Τριανταφύλλου
Χορογραφίες: Σίμων Πάτροκλος
Κοστούμια: Βάνα Παπαδημητρίου
Φώτα: Βασίλης Πλατάκης

Sound design: Σωκράτης Γεωργιάδης
Βοηθός σκηνοθέτη: Κωνσταντίνος Φούφας
Οργάνωση παραγωγής: Διονυσία Τασούλα
Φωτογραφία: Άλκης Κανελλόπουλος
Κατασκευές: Παναγιώτης Μανόπουλος
Σχεδιασμός αφίσας-προγράμματος: Γιώργος Κοτρώνης
Μουσικοί: Διονύσης Βερβιτσιώτης βιολί, Βαρβάρα Τσότρα βιολοντσέλο, Δημήτρης Παπάς κιθάρα, Βαλεντίνα Σίνου φλάουτο, Μάκης Αφεντουλίδης κοντραμπάσο, Κώστας Στεφόπουλος κρουστά-φυσαρμόνικα
Ηχογράφηση-ηχοληψία: Music art lab studio
Παραγωγή: Επωδός-ΟΣΕ

Παίζουν
Πολύδωρος: Κώστας Τραφαλής
Εκάβη: Άννα Χατζηχρήστου
Θεράπαινα: Garima Κική Σαρηγιαννίδη
Πολυξένη: Νατάσα Παπαδάκη
Οδυσσέας: Ηλίας Γκογιάνος
Ταλθύβιος: Ιορδάνης Καλέσης
Αγαμέμνων: Στέργιος Ιωάννου
Πολυμήστωρ: Γιώργος Μάζης
Παιδιά Πολυμήστωρα: Μάριος Τρωιάνος και Δημήτρης Ψωρομίτας

Χορός αιχμάλωτων Τρωάδων
Κορυφαίες: Μαρία Τζανουκάκη και Μαρβίνα Πυτιχούτη.
Κατερίνα Οικονομίδη, Χρυσούλα Ζυβοπούλου, Φλώρα Παπαντωνίου και Εύη Καρρά.