Επίλογος (Τελικά είναι λογοτεχνία το αστυνομικό διήγημα;)
Από την εποχή του Poe πολλοί κατέκριναν την αστυνομική λογοτεχνία. Άλλοι την είπαν παραλογοτεχνία, άλλοι εγκληματική λογοτεχνία γιατί δολοφόνησε την αληθινή, αρκετοί της επιτέθηκαν με μανία, υπάρχουν όμως κάποια γεγονότα που δεν μπορούν να αμφισβητηθούν. Όπως κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει ότι υπάρχει το σπίτι-μουσείο του Sherlock Holmes παρότι ο ίδιος δεν έζησε ποτέ ούτε εκεί, ούτε πουθενά.
Παρότι ο Poirot επίσης δεν γεννήθηκε ποτέ, οι Times της Νέας Υόρκης έγραψαν τη νεκρολογία του. Πολλοί άνθρωποι θαυμάζουν τα αγάλματα των Holmes και Maigret που κοσμούν αρκετές πόλεις του κόσμου, έστω κι αν κανείς δεν είχε την ευκαιρία να τους θαυμάσει ζωντανούς και εν δράσει. Μια ολόκληρη πόλη στην Ιταλία υιοθέτησε το όνομα της από τις ιστορίες του Camilleri. Ο Uberto Eco, παρά τα πολλά και σημαντικά βιβλία που έγραψε εκτός αστυνομικής λογοτεχνίας, έγινε γνωστός από το “Όνομα του Ρόδου” που είναι και το πρώτο σε πωλήσεις βιβλίο του με μεγάλη διαφορά από τα υπόλοιπα. Η Agatha Christie είναι πρώτη σε πωλήσεις βιβλίων ανάμεσα στους συγγραφείς όλων των εποχών, και το βιβλίο της “Δέκα μικροί νέγροι” (And then there were none) μέσα στα 5 πρώτα σε πωλήσεις βιβλίων όλων των εποχών. Ο Georges Simenon είναι κι αυτός μέσα στους 10 πρώτους σε πωλήσεις βιβλίων όλων των εποχών. Κι έπειτα, ποιο λογοτεχνικό είδος έφτιαξε ένα νέο κινηματογραφικό είδος; Ακόμα και το γεγονός ότι πολλοί από τους “σοβαρούς” λογοτέχνες όπως ο Bertold Brecht (Ας επιστρέψουμε στο αστυνομικό μυθιστόρημα), ή ο George Orwell (Raffles and Miss Blandish – σχετικά με το No orchids for Miss Blandish του James Chase) ασχολήθηκαν έστω και για να κατακρίνουν την αστυνομική λογοτεχνία κι αυτό ακόμα, δείχνει ότι δεν πρόκειται για αμελητέα ποσότητα.
Παρότι ο Poirot επίσης δεν γεννήθηκε ποτέ, οι Times της Νέας Υόρκης έγραψαν τη νεκρολογία του. Πολλοί άνθρωποι θαυμάζουν τα αγάλματα των Holmes και Maigret που κοσμούν αρκετές πόλεις του κόσμου, έστω κι αν κανείς δεν είχε την ευκαιρία να τους θαυμάσει ζωντανούς και εν δράσει. Μια ολόκληρη πόλη στην Ιταλία υιοθέτησε το όνομα της από τις ιστορίες του Camilleri. Ο Uberto Eco, παρά τα πολλά και σημαντικά βιβλία που έγραψε εκτός αστυνομικής λογοτεχνίας, έγινε γνωστός από το “Όνομα του Ρόδου” που είναι και το πρώτο σε πωλήσεις βιβλίο του με μεγάλη διαφορά από τα υπόλοιπα. Η Agatha Christie είναι πρώτη σε πωλήσεις βιβλίων ανάμεσα στους συγγραφείς όλων των εποχών, και το βιβλίο της “Δέκα μικροί νέγροι” (And then there were none) μέσα στα 5 πρώτα σε πωλήσεις βιβλίων όλων των εποχών. Ο Georges Simenon είναι κι αυτός μέσα στους 10 πρώτους σε πωλήσεις βιβλίων όλων των εποχών. Κι έπειτα, ποιο λογοτεχνικό είδος έφτιαξε ένα νέο κινηματογραφικό είδος; Ακόμα και το γεγονός ότι πολλοί από τους “σοβαρούς” λογοτέχνες όπως ο Bertold Brecht (Ας επιστρέψουμε στο αστυνομικό μυθιστόρημα), ή ο George Orwell (Raffles and Miss Blandish – σχετικά με το No orchids for Miss Blandish του James Chase) ασχολήθηκαν έστω και για να κατακρίνουν την αστυνομική λογοτεχνία κι αυτό ακόμα, δείχνει ότι δεν πρόκειται για αμελητέα ποσότητα.
Νομίζω ότι η τεράστια επιτυχία των δύο συγγραφέων (Hammett και Chandler) σκότωσε το είδος. Ξεπήδησαν δεκάδες μιμητές τους. Όπως όλοι, προσπάθησαν να βελτιώσουν το είδος υπερβάλλοντας στα ξεχωριστά χαρακτηριστικά του. Έγιναν τόσο ιδιωματικοί ώστε να χρειάζεσαι λεξικό για να κατανοήσεις τους διαλόγους, οι εγκληματίες έγιναν πιο βίαιοι, πιο βάναυσοι, πιο σαδιστές, οι γυναίκες έγιναν πιο ξανθιές, πιο ξετρελαμένες για άντρες, οι ντετέκτιβς πιο αδίστακτοι και πιο αλκοολικοί, οι αστυνομικοί πιο ασυνείδητοι και διεφθαρμένοι.
Η παρακμή και η πτώση του αστυνομικού μυθιστορήματος, (The decline and Fall of the Detective Story) Somerset Maugham 1953
Τέλος, γιατί κάπου πρέπει να μπει κι ένα τέλος, αν και πολλά είναι εκείνα που δεν αναφέρθηκαν, πολλοί Νομπελίστες έγραψαν κείμενα με έντονο το αστυνομικό μυστήριο, όπως η Pearl Buck (Λύτρα), ο Albert Camus (Ο επισκέπτης), ο William Faulkner (Καπνός), η Nadine Gordimer (Η στιγμή πριν εκπυρσοκροτήσει το όπλο), ο Ernest Hemingway (Οι δολοφόνοι), ο Gabriel Garcia Marquez (Η γυναίκα που ήρθε στις 6), ο Luizi Pirandello (Όλο το πάθος ξοδεύτηκε) και ο John Steinbeck (Ο φόνος).
Copyright © All rights reserved Γιώργος Ζώτος, 2011
Σημειώσεις: Οι φωτογραφίες του αφιερώματος είναι επιλογές του συγγραφέα.
Άλλα σχετικά θέματα:
Διαβάζοντας το αστυνομικό μυθιστόρημα "Ένοχος λαγός"
Διαβάζοντας το αστυνομικό μυθιστόρημα "Ένοχος λαγός"
Ο Γιώργος Ζώτος για το "Ένοχος λαγός" (συνέντευξη)
