Οι εκδόσεις Ερωδιός έχουν στη γκάμα τους ένα μυθιστόρημα διαφορετικό, μυστηριακό, αλλιώτικο... κι αυτό ήταν το μόνο σίγουρο. Διαβάζοντας το οπισθόφυλλο καθόλου δε με έβαλε στην υπόθεση του βιβλίου, κι αυτό είναι κάτι από τη μαγεία του. Ξεκινώντας το ξεφύλλισμά του, ανακάλυψα νέους τόπους, άγνωστους διότι ανύπαρκτοι, αλλά καθόλα υπαρκτοί και διόλου εξωγήινοι.
Δε βοηθάω με την παραπάνω περιγραφή, έτσι;
Το μυθιστόρημα είναι δομημένο με τρόπο που αν πεις ή, ακόμα χειρότερα, γράψεις -τα γραπτά μένουν- μια λέξη παραπάνω ή αφεθείς να μιλάς, χαλάς την ατμόσφαιρα, προδίδεις το συναίσθημα και εξαντλείς το μυστήριο. Και σε καμία περίπτωση δε πρέπει να το διαβάσεις ενημερωμένος!
Από αυτή τη δύσκολη θέση θα προσπαθήσω να σου πω γι' αυτό χωρίς να σου πω για αυτό.
Στο εξώφυλλο γράφει:
«ΕΓΩ ΜΙΑ φορά μονάχα ερωτεύτηκα στη ζωή μου.
Εκείνον που δε δείλιασε μπρος στην εικόνα μου.
Πολύ σύντομα ανακάλυψα πως με λυπόταν παρά με αγαπούσε.
Έκανα φίλους τις κούκλες, τη μουσική, τους ήρωες απ' τα παραμύθια.
Μάλιστα, κάποια στιγμή αποφάσισα να τα σπουδάσω όλα αυτά.
Και τα κατάφερα!
Τελικά, φίλιωσα με τα πράγματα, μα λησμόνησα ολότελα τους ανθρώπους.
Έγινα σύμπαν από μόνη μου, απέραντη, αυτάρκης.
ΜΕΧΡΙ ΠΟΥ στη ζωή μου μπήκε αιφνίδια ο Λίτο.
Έπρεπε απ' την αρχή να αφεθώ, να μη φοβάμαι πως θα πληγωθώ ξανά.
Να πάψω επιτέλους να αναγραμματίζω το καθετί για να μπορώ να αντέχω.
ΤΩΡΑ ΞΕΡΩ πως δύναμη μπορεί να 'ναι η στιγμούλα που μοιράζεται στα δυο.
Γιατί οι παραστάσεις των δειλών κάποτε καταβαίνουν.
Κι είναι ευτυχής όποιος έμαθε από νωρίς πως είναι άλλο το σανίδι του θεάτρου κι άλλο εκείνο της αληθινής ζωής!»
ΑΝΑΓΚΡΑΜΜΑ.
Ένα βιβλίο για τα παιχνίδια του νου, για τον έρωτα και την καταλυτική του δράση επάνω στις φοβίες μας.
 |
| Εξώφυλλα βιβλίων του Νίκου Διακογιάννη και φωτογραφία πορτραίτο από το προσωπικό του αρχείο. Στις έγχρωμες εικόνες το εξώφυλλο του μυθιστορήματος "Αναγκράμμα". |
Με αυτές τις αράδες σαν εφόδιο ανοίγεις το βιβλίο αναμένοντας τον αναγραμματισμό. Πολύ γρήγορα ενημερώνεσαι ότι οι πόλεις και οι χαρακτήρες φέρουν ονόματα παρμένα από συντμήσεις λέξεων, σχετικών και με τη λογοτεχνία! Όλοι τους. Και το μόνο που σκέφτεσαι είναι ότι ο συγγραφέας βρήκε έναν υπέροχο τρόπο να τραβήξει τη προσοχή σου από την πρώτη σελίδα.
Στην πορεία εισέρχεσαι σε έναν κόσμο όπου οι πόλεις με τα λογοτεχνικά ονόματα έχουν την ίδια όψη με τις γνωστές μας πόλεις από αυτόν τον κόσμο και το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους. Ίδιοι με μας. Τα ίδια συναισθήματα, φοβίες, ανησυχίες, τραύματα, χαρές, λύπες, αδυναμίες, όνειρα, ανάγκες... Μόνο που χρησιμοποιούν ένα ολότελα πρωτόφαντο ημερολόγιο για να μετράνε το χρόνο, με μήνες όπως ο Αναπάντεχος, ο Πεπρωμένος ή η Προοπτική και κινούνται σε δρόμους που ονοματίζονται από λογοτέχνες του δικού μας κόσμου, όπως η οδός Ντοστογιέφσκι, η Ιζαμπέλ Αλιέντε, η Ντίκενς και η Μάρκες. Κι ενώ σκέφτεσαι ότι πρόκειται για έναν φανταστικό ξέχωρο κόσμο, γρήγορα καταλαβαίνεις ότι έκανες λάθος όταν, μερικές στιγμές αργότερα, αντιλαμβάνεσαι ότι ο κόσμος τούτος περιλαμβάνει έναν Ντιστογιέφσκι, έναν Όσκαρ Ουάιλντ και μερικούς ακόμα τύπους όπως και ο δικός σου κόσμος. ΕΙΝΑΙ ο δικός σου κόσμος! Αλλά τι τον κάνει τόσο ξεχωριστό;
Ο Νίκος Διακογιάννης έστησε ένα ολόκληρο σκηνικό από ένα ολότελα δικό του περιβάλλον, το ονομάτισε με «τέχνη» και το άφησε να συμπάσχει με τους χαρακτήρες που κυκλοφορούν και το γεμίζουν με τις παρουσίες, τις σκέψεις τους ή το ταράζουν με τα λόγια τους. Έτσι, όταν εκείνοι προβληματίζονται ή πονούν έξω αστράφτει ή χιονίζει, και μόνο όταν καλυτερεύει κάτι από τον μέσα κόσμο τους σταματάει η βροχή στον έξω. Σα να συμπάσχει το σύμπαν με τους ήρωες. Σαν ένα αδιαίρετο σύνολο που αλληλεπηρεάζεται, ατμοσφαιρικό και απροσδιόριστα γοτθικό -τίποτα στο βιβλίο δε προδίδει έναν τέτοιο χαρακτηρισμό όμως βγάζει την αίσθηση-, ψυχεδελικό, μυστηριακό και μυστικιστικό, αλλά βαθιά ανθρώπινο και ψυχοπονετικό.
«Πέφτει λεπτό χιόνι με τον τρόπο που η υποψία ψεύδους επικάθεται στην εμπιστοσύνη.»
«Κουλουριάστηκε στην πολυθρόνα θαρρείς και η μεταμόρφωση σε μια τελεία αρκούσε να βάλει τέλος σε όλα αυτά!»
Τούτο το βιβλίο περιέχει μια ερωτικοκοινωνική ιστορία και μια ιστορία μυστηρίου που ξεδιπλώνεται σιγά σιγά, ταυτόχρονα. Και όσο οι προβλέψεις του αναγνώστη για το μέλλον της ιστορίας πέφτουν στο κενό τόσο καθηλωτική γίνεται η ανάγνωση που, εκείνος, έχει φροντίσει να κοσμήσει με υπέροχα σχέδια σε αυτήν την, έτσι κι αλλιώς, πολύ φροντισμένη έκδοση.
Στην ερωτική και κοινωνική ιστορία πρωταγωνιστεί ένα ατύχημα που αρκετό καιρό πριν άφησε έναν αδερφό ανάπηρο κι έναν άλλο φύλακα και συμπαραστάτη του αδύναμου. Και μια γυναίκα που μπαίνει στη ζωή τους, έτσι ξαφνικά, και ανατρέπει τις όποιες ισορροπίες. Μήπως φταίει ο έρωτας για κάθε ανατροπή; Οι σχέσεις θα δοκιμαστούν, θα επαναπροσδιοριστούν και θα ξεκαθαρίσουν όσο εκείνοι θα περνούν δύσκολες μέρες ενώ, παράλληλα, τα κομμάτια θα μπαίνουν ένα ένα στη θέση τους μέχρι να ολοκληρωθεί το παζλ, να αποκαλυφθούν όλα τα κρυμμένα χαρτιά και να απαντηθούν όλες οι ερωτήσεις.
«Ακόμη και οι πέτρινες αγκαλιές των αγαλμάτων αξιώνονται του Παραδείσου... Αιώνες τώρα.»
«Κι αύριο... νύχτα είναι. Ποιος μπορεί να ισχυριστεί το αντίθετο;»
«Πέφτει λεπτό χιόνι με τον τρόπο που η υποψία ψεύδους επικάθεται στην εμπιστοσύνη.»
«Κουλουριάστηκε στην πολυθρόνα θαρρείς και η μεταμόρφωση σε μια τελεία αρκούσε να βάλει τέλος σε όλα αυτά!»
Τούτο το βιβλίο περιέχει μια ερωτικοκοινωνική ιστορία και μια ιστορία μυστηρίου που ξεδιπλώνεται σιγά σιγά, ταυτόχρονα. Και όσο οι προβλέψεις του αναγνώστη για το μέλλον της ιστορίας πέφτουν στο κενό τόσο καθηλωτική γίνεται η ανάγνωση που, εκείνος, έχει φροντίσει να κοσμήσει με υπέροχα σχέδια σε αυτήν την, έτσι κι αλλιώς, πολύ φροντισμένη έκδοση.
Στην ερωτική και κοινωνική ιστορία πρωταγωνιστεί ένα ατύχημα που αρκετό καιρό πριν άφησε έναν αδερφό ανάπηρο κι έναν άλλο φύλακα και συμπαραστάτη του αδύναμου. Και μια γυναίκα που μπαίνει στη ζωή τους, έτσι ξαφνικά, και ανατρέπει τις όποιες ισορροπίες. Μήπως φταίει ο έρωτας για κάθε ανατροπή; Οι σχέσεις θα δοκιμαστούν, θα επαναπροσδιοριστούν και θα ξεκαθαρίσουν όσο εκείνοι θα περνούν δύσκολες μέρες ενώ, παράλληλα, τα κομμάτια θα μπαίνουν ένα ένα στη θέση τους μέχρι να ολοκληρωθεί το παζλ, να αποκαλυφθούν όλα τα κρυμμένα χαρτιά και να απαντηθούν όλες οι ερωτήσεις.
«Ακόμη και οι πέτρινες αγκαλιές των αγαλμάτων αξιώνονται του Παραδείσου... Αιώνες τώρα.»
«Κι αύριο... νύχτα είναι. Ποιος μπορεί να ισχυριστεί το αντίθετο;»
Η Αναγκράμμα που το όνομά της πήρε από τη λέξη anagramma, δηλαδή αναγραμματισμός, θα ανακατέψει την τράπουλα και θα ξαναμοιράσει τις κάρτες. Όπως και το όνομά της. Και όταν τελειώσει θα έχει αποκαλυφθεί μια άλλη πραγματικότητα. Όπως και στο όνομά της. Ο Νόβε που το όνομά του πήρε από τη λέξη novel, δηλαδή μυθιστόρημα και ο Λίτο που οφείλει το δικό του στη λέξη literatura, δηλαδή λογοτεχνία, γράφουν με θύμησες, σκέψεις ή λόγια την ιστορία. Κι εμείς παρακολουθούμε από το παράθυρο τα γεγονότα παρέα με μια Σπέρα (speranza=ελπίδα), μια Άνελ (anello=κρίκος), έναν Λιμπ (libro=βιβλίο), έναν Άτρο (teatro=θέατρο) ή μια Γκράφφη (graffito=ζωγραφική δρόμου)... και τόσους άλλους που μένουν σε πόλεις που ονομάζονται Λέττερα (lettera=γράμμα), Πίτολο (capitolo=κεφάλαιο), Πρεζέ (presentazione=παρουσίαση) κ.ο.κ.
«Πού πηγαίνουν, άραγε, οι χάρτινοι ήρωες αφού δώσουν την παράστασή τους;»
Aπό όπου βρει πιάνεται.
Το ονοματίζει ή το αναγραμματίζει...
Και σώζεται!»
Λάτρεψα τη μεταμόρφωση του Λίτο και όλα εκείνα που συμβόλισαν τα μαλλιά του σύμφωνα με το συγγραφέα και που, σαν ένας αντίστροφος Σαμψών, έπρεπε να χάσει τα μαλλιά του λες κι εκείνα του έκλεβαν τη δύναμη. Ταξίδεψα στα ατμοσφαιρικά τοπία και πρόσεξα την αντίθεση του "καλού" που κατέληξε κακός και του "κακού" που έγινε καλός. Μία από τις πολλές μεταμορφώσεις του βιβλίου των αναγραμματισμών του Νίκου Διακογιάννη. Κάποιοι ξεκίνησαν κάμπιες και μεταμορφώθηκαν σε πεταλούδες, πολύχρωμες, όμορφες και με φτερά. Κι άλλοι θαμμένοι αιώνες στο χώμα κατάφεραν να δουν επιφάνεια. Όπως και πολλά συναισθήματα. Κι όταν οι αποκαλύψεις πέσουν βροχή όλα ξεκαθαρίζουν και καθένας, πλέον, «αναγραμματισμένος» και σοφότερος αποκτά μια νέα διάσταση, παρουσία, ρόλο που "πρέπει" να υποδυθεί. Ή να αντέξει.
Σημείωση: Το βιβλίο έφτασε στα χέρια μου σταλμένο από το συγγραφέα του, κάτι για το οποίο του οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ!
Τα έντονα γράμματα είναι αποσπάσματα του μυθιστορήματος.
Δείτε επίσης: Ο Νίκος Διακογιάννης για το "Αναγκράμμα". Συνέντευξη.
