Το ερωτηματολόγιο Ριντ Φερστ για τα νέα βιβλία.
Ή αλλιώς, όχι μόνο το ερωτηματολόγιο του Προυστ.
Οι συγγραφείς έχουν μία μέρα για να απαντήσουν τις ερωτήσεις της λίστας προκειμένου να γνωρίσουμε το νέο τους -τις περισσότερες φορές ακυκλοφόρητο- βιβλίο. Οι ερωτήσεις έχουν γραφτεί εξ ολοκλήρου από εμένα. Εκείνοι ευθύνονται για τις απαντήσεις και μόνο. Κι εσείς για τις εντυπώσεις.
Πως σας ήρθε η ιδέα;
Μ.Λ.Μ.: Η ιδέα έρχεται γράφοντας. Υπάρχουν ερεθίσματα παντού γύρω μας. Κάποια από αυτά ενώνονται με τον κόσμο που έχω μέσα μου και βγαίνουν πάλι έξω.
Μ.Λ.Μ.: Η ιδέα έρχεται γράφοντας. Υπάρχουν ερεθίσματα παντού γύρω μας. Κάποια από αυτά ενώνονται με τον κόσμο που έχω μέσα μου και βγαίνουν πάλι έξω.
Που γράψατε το βιβλίο σας;
Μ.Λ.Μ.: Στο σπίτι μου, στη δουλειά, στη παραλία, παντού. Θα μπορούσα να γράφω οπουδήποτε, με ησυχία και φασαρία, με κόσμο ή χωρίς. Και έτσι έγινε. Πολλά χρόνια ξοδεύονται περιμένοντας τις ιδανικές συνθήκες για να γίνει «κάτι». Έτσι είναι και με τη συγγραφή. Όλοι ονειρευόμαστε το μαγικό γραφείο με την απίστευτη θέα, την μουσική που αγαπάμε και την απαραίτητη ενθάρρυνση. Στην πραγματική ζωή κανείς δεν θα είχε γράψει τίποτα αν περίμενε για όλα αυτά.
Μ.Λ.Μ.: Στο σπίτι μου, στη δουλειά, στη παραλία, παντού. Θα μπορούσα να γράφω οπουδήποτε, με ησυχία και φασαρία, με κόσμο ή χωρίς. Και έτσι έγινε. Πολλά χρόνια ξοδεύονται περιμένοντας τις ιδανικές συνθήκες για να γίνει «κάτι». Έτσι είναι και με τη συγγραφή. Όλοι ονειρευόμαστε το μαγικό γραφείο με την απίστευτη θέα, την μουσική που αγαπάμε και την απαραίτητη ενθάρρυνση. Στην πραγματική ζωή κανείς δεν θα είχε γράψει τίποτα αν περίμενε για όλα αυτά.
Πόσο χρόνο σας πήρε η συγγραφή;
Μ.Λ.Μ.: Περίπου 4 μήνες.
Μ.Λ.Μ.: Περίπου 4 μήνες.
Πως θα χαρακτηρίζατε το βιβλίο σας με δυο λόγια;
Μ.Λ.Μ.: Είναι δύσκολο με δυο λόγια. Ίσως ιστορικό μυθιστόρημα. Όχι γραμμένο από ιστορικό όμως!
Μ.Λ.Μ.: Είναι δύσκολο με δυο λόγια. Ίσως ιστορικό μυθιστόρημα. Όχι γραμμένο από ιστορικό όμως!
Θέλετε να μας δώσετε μια περιγραφή;
Μ.Λ.Μ.: Το βιβλίο αφορά σε ένα ημερολόγιο που βρίσκει η Αλεξάνδρα. Το ημερολόγιο αυτό περιγράφει τη ζωή της γιαγιάς της, της Άννας, όπως αυτή ξεδιπλώνεται μέσα στον τελευταίο αιώνα.
Μ.Λ.Μ.: Το βιβλίο αφορά σε ένα ημερολόγιο που βρίσκει η Αλεξάνδρα. Το ημερολόγιο αυτό περιγράφει τη ζωή της γιαγιάς της, της Άννας, όπως αυτή ξεδιπλώνεται μέσα στον τελευταίο αιώνα.
Τι αγαπήσατε περισσότερο σε αυτό το βιβλίο;
Μ.Λ.Μ.: Την Ελλάδα, την χώρα μας.
Μ.Λ.Μ.: Την Ελλάδα, την χώρα μας.
Ποιος είναι ο πιο αγαπημένος σας ήρωας και γιατί;
Μ.Λ.Μ.: Νομίζω η Μαρία. Μάλλον επειδή αποφασίζει με την καρδιά της και δεν προδίδει αυτά που πιστεύει. Μοιάζει αδύναμη αλλά ταυτόχρονα είναι πάρα πολύ δυνατή.
Μ.Λ.Μ.: Νομίζω η Μαρία. Μάλλον επειδή αποφασίζει με την καρδιά της και δεν προδίδει αυτά που πιστεύει. Μοιάζει αδύναμη αλλά ταυτόχρονα είναι πάρα πολύ δυνατή.
Τι προσφέρει αυτό το βιβλίο στον αναγνώστη, βιβλιόφιλο ή βιβλιοφάγο;
Μ.Λ.Μ.: Ευχάριστη ώρα -ελπίζω- και έντονα συναισθήματα. Παράλληλα, ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να πάρει μια ιδέα από άλλες εποχές που μοιάζουν μακρινές, είναι όμως τόσο πολύ σύγχρονες...
Μ.Λ.Μ.: Ευχάριστη ώρα -ελπίζω- και έντονα συναισθήματα. Παράλληλα, ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να πάρει μια ιδέα από άλλες εποχές που μοιάζουν μακρινές, είναι όμως τόσο πολύ σύγχρονες...
Ποια είναι η μεγαλύτερη αγωνία σας;
Μ.Λ.Μ.: Να μην έχουν τα παιδιά μου, τα παιδιά μας το δικαίωμα της επιλογής.
Μ.Λ.Μ.: Να μην έχουν τα παιδιά μου, τα παιδιά μας το δικαίωμα της επιλογής.
Φοβάστε...
Μ.Λ.Μ.: Να έρθει η μέρα που θα ντρεπόμαστε για τους εαυτούς μας.
Μ.Λ.Μ.: Να έρθει η μέρα που θα ντρεπόμαστε για τους εαυτούς μας.
Αγαπάτε...
Μ.Λ.Μ.: Α, τα παιδιά. Δεν υπάρχει τίποτα πιο μεγαλειώδες.
Μ.Λ.Μ.: Α, τα παιδιά. Δεν υπάρχει τίποτα πιο μεγαλειώδες.
Ελπίζετε...
Μ.Λ.Μ.: Να συναισθανθεί ο κόσμος του τι γίνεται σήμερα. Το στημένο παιχνίδι εις βάρος μας.
Μ.Λ.Μ.: Να συναισθανθεί ο κόσμος του τι γίνεται σήμερα. Το στημένο παιχνίδι εις βάρος μας.
Θέλετε...
Μ.Λ.Μ.: Να μπορώ να κρατάω τα καλά. Να πετάω τα άσχημα στη θάλασσα. Διαφορετικά μένω στάσιμη.
Μ.Λ.Μ.: Να μπορώ να κρατάω τα καλά. Να πετάω τα άσχημα στη θάλασσα. Διαφορετικά μένω στάσιμη.
Ποιοι αναγνώστες θα λατρέψουν αυτό το βιβλίο;
Μ.Λ.Μ.: Όλοι όσοι ελπίζουν σε ένα καλύτερο κόσμο.
Γιατί πρέπει να το διαβάσουμε;
Μ.Λ.Μ.: Για αυτόν ακριβώς το λόγο... για να ελπίζουμε και κυρίως να αγωνιστούμε για ένα καλύτερο κόσμο.
Μ.Λ.Μ.: Για αυτόν ακριβώς το λόγο... για να ελπίζουμε και κυρίως να αγωνιστούμε για ένα καλύτερο κόσμο.
Γιατί δεν πρέπει;
Μ.Λ.Μ.: Γενικά δεν υπάρχει λόγος που δεν πρέπει να διαβάζουμε βιβλία. Ακόμη και αν υπάρχουν τα λεγόμενα «κακά» βιβλία. Στο συγκεκριμένο, αυτό που θα ήθελα να πω είναι πως προφανώς δεν είμαι πολιτικός αναλυτής. Δεν υπάρχει λόγος να το διαβάσεις αν θέλεις να ψάξεις, ή να ακουμπήσεις κομματικές τοποθετήσεις. Δεν μιλάω εγώ στην ιστορία. Μιλάει η Άννα, η Μαρία, ο Θοδωρής, ο Δαμιανός. Καλό είναι να ακούσουμε αυτούς που έζησαν, πολέμους, δημοκρατίες και «δημοκρατίες», βασιλιάδες, εξορίες, συγγνώμες.
Μ.Λ.Μ.: Γενικά δεν υπάρχει λόγος που δεν πρέπει να διαβάζουμε βιβλία. Ακόμη και αν υπάρχουν τα λεγόμενα «κακά» βιβλία. Στο συγκεκριμένο, αυτό που θα ήθελα να πω είναι πως προφανώς δεν είμαι πολιτικός αναλυτής. Δεν υπάρχει λόγος να το διαβάσεις αν θέλεις να ψάξεις, ή να ακουμπήσεις κομματικές τοποθετήσεις. Δεν μιλάω εγώ στην ιστορία. Μιλάει η Άννα, η Μαρία, ο Θοδωρής, ο Δαμιανός. Καλό είναι να ακούσουμε αυτούς που έζησαν, πολέμους, δημοκρατίες και «δημοκρατίες», βασιλιάδες, εξορίες, συγγνώμες.
Που/πως μπορούμε να βρούμε το βιβλίο σας;
Μ.Λ.Μ.: Μετά τις 10 Μαΐου σε όλα τα μεγάλα βιβλιοπωλεία και φυσικά από το site της Άνεμος Εκδοτική.
Μ.Λ.Μ.: Μετά τις 10 Μαΐου σε όλα τα μεγάλα βιβλιοπωλεία και φυσικά από το site της Άνεμος Εκδοτική.
Που μπορούμε να βρούμε εσάς;
Μ.Λ.Μ.: Στη Λήμνο.
Μ.Λ.Μ.: Στη Λήμνο.
Ποιο χρώμα του ταιριάζει;
Μ.Λ.Μ.: Το πρώτα που θέλει να βάψει ο καθένας τα όνειρα και τα συναισθήματα που έχει καθώς το διαβάζει. Άλλοτε είναι σκούρο και γκρίζο -πως να βάλεις χρώμα στην κατοχή της Ελλάδας- και άλλοτε φωτεινό γαλάζιο πρωινό καλοκαιριού.
Μ.Λ.Μ.: Το πρώτα που θέλει να βάψει ο καθένας τα όνειρα και τα συναισθήματα που έχει καθώς το διαβάζει. Άλλοτε είναι σκούρο και γκρίζο -πως να βάλεις χρώμα στην κατοχή της Ελλάδας- και άλλοτε φωτεινό γαλάζιο πρωινό καλοκαιριού.
Ποια μουσική;
Μ.Λ.Μ.: Η μουσική που θα «ακούσει» αυτός που το διαβάζει έχει να κάνει με τα βιώματά του και την ηλικία του. Ίσως δένει μαζί του το «Μ' αεροπλάνα και βαπόρια». Μπορεί να είναι ένα παλιό ρεμπέτικο αλλά μπορεί να είναι και το Derniere danse της Indila.
Μ.Λ.Μ.: Η μουσική που θα «ακούσει» αυτός που το διαβάζει έχει να κάνει με τα βιώματά του και την ηλικία του. Ίσως δένει μαζί του το «Μ' αεροπλάνα και βαπόρια». Μπορεί να είναι ένα παλιό ρεμπέτικο αλλά μπορεί να είναι και το Derniere danse της Indila.
Ποιο άρωμα;
Μ.Λ.Μ.: Άρωμα Ελλάδας. Γιασεμί, πασχαλιές, νυχτολούλουδα.
Μ.Λ.Μ.: Άρωμα Ελλάδας. Γιασεμί, πασχαλιές, νυχτολούλουδα.
Ποιο συναίσθημα;
Μ.Λ.Μ.: Δεν μπορώ να το περιγράψω το συναίσθημα. Οι εναλλαγές είναι έντονες και πολλές. Από τη βαθιά θλίψη και την απελπισία στην ανείπωτη χαρά του πρώτου έρωτα και από την αγωνία του θανάτου στην ελπίδα της γέννησης ενός μωρού.
Μ.Λ.Μ.: Δεν μπορώ να το περιγράψω το συναίσθημα. Οι εναλλαγές είναι έντονες και πολλές. Από τη βαθιά θλίψη και την απελπισία στην ανείπωτη χαρά του πρώτου έρωτα και από την αγωνία του θανάτου στην ελπίδα της γέννησης ενός μωρού.
Αν δεν ήταν βιβλίο, τι θα μπορούσε να είναι;
Μ.Λ.Μ.: Ίσως ένα Ημερολόγιο του εικοστού αιώνα.
Μ.Λ.Μ.: Ίσως ένα Ημερολόγιο του εικοστού αιώνα.
Αν δεν ήσασταν συγγραφέας τι θα μπορούσατε να είστε;
Μ.Λ.Μ.: Από πολύ, πολύ μικρή ήθελα να γίνω συγγραφέας. Απλά δεν μπορείς να περιφέρεσαι απαντώντας πως θα γίνεις συγγραφέας στην κλισέ ερώτηση «τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις». Μερικές φορές μέχρι να το πάρεις απόφαση κάνεις διάφορα άλλα επαγγέλματα. Αλλά και μετά. Πάντως θα ήθελα να είμαι και δασκάλα σε δημοτικό σχολείο.
Μ.Λ.Μ.: Από πολύ, πολύ μικρή ήθελα να γίνω συγγραφέας. Απλά δεν μπορείς να περιφέρεσαι απαντώντας πως θα γίνεις συγγραφέας στην κλισέ ερώτηση «τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις». Μερικές φορές μέχρι να το πάρεις απόφαση κάνεις διάφορα άλλα επαγγέλματα. Αλλά και μετά. Πάντως θα ήθελα να είμαι και δασκάλα σε δημοτικό σχολείο.
Ποιον συγγραφέα διαβάζετε ανελλιπώς;
Μ.Λ.Μ.: Πάρα πολλούς. Υπάρχουν συγγραφείς όπως ο Γιώργος Μιχαηλίδης και ο Σάλμαν Ρούσντι που τα βιβλία τους βρίσκονται πάντα σε απόσταση αναπνοής από το κομοδίνο μου. Διαβάζω φράσεις τους, λέξεις τους και ιδέες τους έτσι, μόνο και μόνο για να ξαναθυμάμαι πως μπορεί κάποιος να «υπάρχει» έτσι. Υπάρχουν και συγγραφείς που ανακαλύπτω τώρα -παρά τα πολλά τους χρόνια στη συγγραφή- όπως ο Γιάννης Φιλιππίδης, ο Γιάννης Καλπούζος, ο Κώστας Χατζηαντωνίου, ο Αύγουστος Κορτώ και πολλοί νεώτεροι συγγραφικά που τους αγαπώ πολύ και με κάνουν να θέλω να γράφω.
Μ.Λ.Μ.: Πάρα πολλούς. Υπάρχουν συγγραφείς όπως ο Γιώργος Μιχαηλίδης και ο Σάλμαν Ρούσντι που τα βιβλία τους βρίσκονται πάντα σε απόσταση αναπνοής από το κομοδίνο μου. Διαβάζω φράσεις τους, λέξεις τους και ιδέες τους έτσι, μόνο και μόνο για να ξαναθυμάμαι πως μπορεί κάποιος να «υπάρχει» έτσι. Υπάρχουν και συγγραφείς που ανακαλύπτω τώρα -παρά τα πολλά τους χρόνια στη συγγραφή- όπως ο Γιάννης Φιλιππίδης, ο Γιάννης Καλπούζος, ο Κώστας Χατζηαντωνίου, ο Αύγουστος Κορτώ και πολλοί νεώτεροι συγγραφικά που τους αγαπώ πολύ και με κάνουν να θέλω να γράφω.
Σας έχει επηρεάσει άλλος συγγραφέας στον τρόπο που γράφετε ή σκέφτεστε ή ζείτε; Ποιος/ποιο βιβλίο;
Μ.Λ.Μ.: Όλοι οι μεγάλοι συγγραφείς μας επηρεάζουν στο τρόπο που σκεφτόμαστε. Είναι αδύνατον να διαβάσεις το «έγκλημα και τιμωρία» και να μείνεις ο ίδιος. Ή ακόμη κι αν ξεφυλλίσεις απλά ένα έργο του Καμύ, ή του Καζαντζάκη το ξέρεις από πριν πως δε θα είσαι ποτέ πια ο ίδιος. Αυτό μετά από μόνο του αλλάζει και τον τρόπο που ζεις, τον τρόπο που διαλέγεις φίλους, τον τρόπο που υπάρχεις.
Μ.Λ.Μ.: Όλοι οι μεγάλοι συγγραφείς μας επηρεάζουν στο τρόπο που σκεφτόμαστε. Είναι αδύνατον να διαβάσεις το «έγκλημα και τιμωρία» και να μείνεις ο ίδιος. Ή ακόμη κι αν ξεφυλλίσεις απλά ένα έργο του Καμύ, ή του Καζαντζάκη το ξέρεις από πριν πως δε θα είσαι ποτέ πια ο ίδιος. Αυτό μετά από μόνο του αλλάζει και τον τρόπο που ζεις, τον τρόπο που διαλέγεις φίλους, τον τρόπο που υπάρχεις.
Οι ήρωές σας μπορούν να σας κατευθύνουν ή εσείς και μόνο ορίζετε την συνέχεια και τις τύχες τους;
Μ.Λ.Μ.: Οι ήρωες ζωντανεύουν στο χαρτί και συχνά ορίζουν τις τύχες τους. Μπορεί να ακούγεται κλισέ όμως έτσι συμβαίνει. Καμιά φορά πιστεύω πως όλοι αυτοί οι άνθρωποι ζουν μέσα μου και απλά ανοίγω την πόρτα να βγουν. Η συγγραφή είναι ο πιο «κόσμιος» τρόπος να έρθουν στον έξω κόσμο μέσα από μένα.
Μ.Λ.Μ.: Οι ήρωες ζωντανεύουν στο χαρτί και συχνά ορίζουν τις τύχες τους. Μπορεί να ακούγεται κλισέ όμως έτσι συμβαίνει. Καμιά φορά πιστεύω πως όλοι αυτοί οι άνθρωποι ζουν μέσα μου και απλά ανοίγω την πόρτα να βγουν. Η συγγραφή είναι ο πιο «κόσμιος» τρόπος να έρθουν στον έξω κόσμο μέσα από μένα.
Τι χρειάζεται κάποιος για να γράψει; Φαντασία ή εμπειρία;
Μ.Λ.Μ.: Για να γράψει κάποιος χρειάζεται χαρτί και μολύβι ή κομπιούτερ ή και τίποτα από όλα αυτά. Μπορείς να γράφεις και με το μυαλό. Συχνά γράφω με το μυαλό μου.
Μ.Λ.Μ.: Για να γράψει κάποιος χρειάζεται χαρτί και μολύβι ή κομπιούτερ ή και τίποτα από όλα αυτά. Μπορείς να γράφεις και με το μυαλό. Συχνά γράφω με το μυαλό μου.
Τι καθορίζει την επιτυχία σε ένα βιβλίο;
Μ.Λ.Μ.: Είναι σαν να ρωτάμε το μυστικό της ευτυχίας... δεν ξέρω. Δεν νομίζω να υπάρχει συνταγή.
Μ.Λ.Μ.: Είναι σαν να ρωτάμε το μυστικό της ευτυχίας... δεν ξέρω. Δεν νομίζω να υπάρχει συνταγή.
Η βιβλιοφαγία είναι/μπορεί να γίνει κατάχρηση;
Μ.Λ.Μ.: Όχι δεν μπορεί. Η κατάχρηση οδηγεί σε ψυχικό ή/και σωματικό εθισμό που σε αλλοιώνει. Το διάβασμα μόνο να σε βελτιώσει μπορεί. Το μόνο «κακό» που μπορείς να πάθεις από την βιβλιοφαγία είναι να θέλεις να περάσεις στην απέναντι όχθη. Να φύγεις από εκείνη του αναγνώστη και να πας σε εκείνη του συγγραφέα.
Μ.Λ.Μ.: Όχι δεν μπορεί. Η κατάχρηση οδηγεί σε ψυχικό ή/και σωματικό εθισμό που σε αλλοιώνει. Το διάβασμα μόνο να σε βελτιώσει μπορεί. Το μόνο «κακό» που μπορείς να πάθεις από την βιβλιοφαγία είναι να θέλεις να περάσεις στην απέναντι όχθη. Να φύγεις από εκείνη του αναγνώστη και να πας σε εκείνη του συγγραφέα.
Ποιον τίτλο βάζετε στο βιβλίο της ζωής σας;
Μ.Λ.Μ.: Μα φυσικά «Μη μου πεις το τέλος».
 |
| Από το εξώφυλλο του μυθιστορήματος της Μαρίας Λιάσκα-Μαυράκη "Μη μου πεις το τέλος" και φωτογραφία πορτραίτο από το προσωπικό της αρχείο. |
Οπισθόφυλλο
Σε όλους εμάς που μεγαλώσαμε στα χρόνια της μεταπολίτευσης η πύλη του Παραδείσου έμοιαζε πολύ κοντά. Δεν μας έλειψε τίποτα, τα είχαμε όλα: ένας μύθος που στραγγάλισε τις αληθινές δυνατότητες και άφησε μια ολόκληρη γενιά στον πάγκο.
Άννα Περίδη, Αλεξάνδρα Μελά. Δύο γυναίκες. Γιαγιά κι εγγονή. Διασχίζουν τον εικοστό αιώνα. Τον ξεπερνούν. Η πρώτη διηγείται την ιστορία της μέσα από τις σελίδες του ημερολογίου της, το οποίο διαβάζει η δεύτερη. Από τα αρώματα των μενεξέδων της Κηφισιάς ως τις χιονισμένες βουνοκορφές του Γράμμου, η ζωή της καταγράφει τις περιπέτειες του τόπου μας, τις προδοσίες, τους πολέμους, τα γραμμένα και τ’ άγραφα μυστικά.
Στροβιλιζόμαστε γύρω της, όλοι εμείς στην Ελλάδα και στις αδικημένες μητροπόλεις του περασμένου αιώνα, από τα ερείπια της ισπανικής Γκουέρνικα και τις αλλόφρονες αποφάσεις του Φράνκο μέχρι τους χρυσαφένιους τρούλους της παγωμένης σταλινικής Μόσχας. Με οδύνη και ελπίδα, αντέχουμε από το ιδιώνυμο και τις εξορίες μέχρι τη σημερινή κατ’ επίφαση δημοκρατία, την κρίση, τις αυτοκτονίες. Φταίμε άραγε όλοι;
Μέσα από τις συμπληγάδες των αγώνων για κοινωνική δικαιοσύνη, η Άννα μάς μαθαίνει από την αρχή τι σημαίνει όνειρο, φιλία, οικογένεια και φυσικά έρωτας. Και μας προκαλεί να γράψουμε εμείς το τέλος της ιστορίας...
¤
Θέλετε να διαβάσετε περισσότερα; Επιλέξτε την ετικέτα Ριντ Φερστ.
Θέλετε να απαντήσετε στο ερωτηματολόγιο; Ακολουθήστε τον σύνδεσμο.
