Ένα έργο, δημιουργημένο από την ομάδα ΗΧΟΔΡΑΜΑ, με χορό, μουσική και εικόνα (video art) που αφορά μια σύγχρονη παράσταση της αλληγορίας της σπηλιάς του Πλάτωνα.
Μετά ταῦτα δή, εἶπον, ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τήν ἡµετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καί ἀπαιδευσίας . ἰδέ γάρ ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει, ἀναπεπταµένην πρός τό φῶς τήν εἴσοδον ἐχούσῃ µακράν παρά πᾶν τό σπήλαιον, ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν δεσµοῖς καίτά σκέλη καί τούς αὐχένας, ὥστε µένειν τε αὐτούς εἴς τε τό πρόσθεν µόνον ὁρᾶν, κύκλῳ δέ τάς κεφαλάς ὑπό τοῦ δεσµοῦ ἀδυνάτους περιάγειν, φῶς δέ
αὐτοῖς πυρός ἄνωθεν καί πόρρωθεν καόµενον ὄπισθεν αὐτῶν, µεταξύ δέ τοῦ πυρός καί τῶν δεσµωτῶν ἐπάνω ὁδόν, παρ' ἥν ἰδέ τειχίον παρῳκοδοµηµένον, ὥσπερ τοῖς θαυµατοποιοῖς πρό τῶν ἀνθρώπων πρόκειταιτά παραφράγµατα, ὑπέρ ὧν τά θαύµατα δεικνύασιν.
Ὁρῶ, ἔφη.
Ὅρα τοίνυν παρά τοῦτο τό τειχίον φέροντας ἀνθρώπους σκεύη τε
παντοδαπά ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καί ἀνδριάντας καί ἄλλα ζῷα λίθινά τε καί ξύλινα καί παντοῖα εἰργασµένα, οῐον εἰκός τούς µέν φθεγγοµένους, τούς δέ σιγῶντας τῶν παραφερόντων.
Ἄτοπον, ἔφη, λέγεις εἰκόνα καί δεσµώτας ἀτόπους.
Ὁµοίους ἡµῖν, ἦν δ'ἐγώ· τούς γάρ τοιούτους πρῶτον µέν ἑαυτῶν τε καί ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο πλήν τάς σκιάς τάς ὑπό τοῦ πυρός εἰς τό καταντικρύ αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας.
Πῶς γάρ, ἔφη, εἰ ἀκινήτους γε τάς κεφαλάς ἔχειν ἠναγκασµένοι εἶεν διά βίου;
Τί δέτῶν παραφεροµένων; οὐ ταὐτόν τοῦτο;
Τί µήν;
Εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ'εἶεν πρός ἀλλήλους, οὐ ταῦτα ἡγῇ ἄν τά ὄντα νοµίζειν ἅπερ ὁρῷεν;
Ἀνάγκη.
Τί δ'εἰ καί ἠχώ τό δεσµωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρύ ἔχοι; ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο, οἴει ἄν ἄλλο τι αὐτούς ἡγεῖσθαι τό φθεγγόεµνον ἤ τήν παριοῦσαν σκιάν;
Μά ∆ί'οὐκ ἔγωγ', ἔφη.
Παντάπασι δή, ἦν δ'ἐγώ, οἱ τοιούτοι οὐκ ἄν ἄλλο τι νοµίζοιεν τό ἀληθές ἤ τάς τῶν σκευαστῶν σκιάς.
Πολλή ἀνάγκη, ἔφη. [1]
Χιλιάδες χρόνια πριν, ο Πλάτωνας γράφοντας το έργο του "Πολιτεία" ανέπτυξε την αλληγορία του σπηλαίου για να αποδώσει μεταφορικά τη δυνατότητα του ανθρώπου να προσεγγίσει την πραγματικότητα μέσω της παιδείας. Αξίζει να του αφιερώσω μερικές φράσεις καθώς το έργο παραμένει επίκαιρο.
 |
| Η σχηματική απεικόνιση της Σπηλιάς από τo ramnousia.com |
Το άτομο ξεκινά πάντα από την κατώτατη κατάσταση με δυνατότητα να φτάσει το ανώτατο επίπεδο γνώσης. Η παιδεία διαλύει την άγνοια (το μισοσκόταδο, αν όχι το απόλυτο σκοτάδι) και αποκαλύπτει το φως, δηλαδή την αλήθεια, την πραγματικότητα. Ο Πλάτωνας περιγράφει με λεπτομέρειες το σπήλαιο το οποίο βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια (της Γης) και αποτελεί τον τόπο όπου γεννήθηκαν, μεγαλώνουν και κατοικούν οι άνθρωποι ενώ το εξωτερικό φως δε φτάνει ποτέ στο εσωτερικό του. Καθώς οι άνθρωποι έχουν περάσει όλη τους τη ζωή εκεί μέσα δεν έχουν γνωρίσει τον κόσμο (την επιφάνεια). Στερούνται κάθε μορφή ελευθερίας ακόμη και αυτή της κίνησης. Δεν μπορούν να σηκωθούν, να περπατήσουν ή να στρέψουν το κεφάλι -αλυσοδέσμιοι- κι έτσι κοιτάζουν σταθερά τον τοίχο απέναντί τους. Μια φωτιά, που βρίσκεται πίσω τους, τους βοηθάει να βλέπουν και μια ανηφορική οδός καταλήγει στην έξοδο. Στο άκρο της υπάρχει ένα τοιχίο που το ύψος του δεν υπερβαίνει το ένα μέτρο (το παρομοιάζει με παραπέτασμα σκηνής πάνω στο οποίο παρουσιάζονται τα κόλπα των ταχυδακτυλουργών). Στον δρόμο αυτό περνούν άνθρωποι μεταφέροντας ποικίλα αντικείμενα. Η φωτιά πίσω τους προκαλεί σκιές στον τοίχο μπροστά τους και αυτές οι σκιές είναι όλη η γνώση που έχουν από τον κόσμο και η μόνη πραγματικότητα που γνωρίζουν. Αν υποθέταμε ότι ένας από τους δέσμιους κατάφερνε να λυθεί και να έχει τη δυνατότητα να σταθεί όρθιος, να περπατήσει, να στρέψει το κεφάλι... τι θα γινόταν; Θα μπορούσε να δει τα πραγματικά τρισδιάστατα αντικείμενα και όχι τις δισδιάστατες σκιές τους. Το άτομο θα αντιδρούσε με εντυπωσιακό τρόπο μπροστά στις νέες πληροφορίες και αποκαλύψεις ενώ τα μάτια του, που είναι συνηθισμένα στο σκοτάδι, θα τον πονούσαν από το τόσο φως και θα μπορούσε να επιλέξει την επιστροφή του μέσα στη σπηλιά καθώς εκεί βρίσκεται η συνήθεια, η ασφάλεια, το οικείο περιβάλλον. Αν επιλέξει να ανηφορίσει και να προσεγγίσει το φως θα υποστεί πόνο αλλά, αν επιμείνει στις δυσκολίες, θα αντικρύσει και θα εξερευνήσει τον πραγματικό κόσμο. Την αλήθεια, τη γνώση.
Σε αυτό το πλημμυρισμένο από σύμβολα -δεσμά, σκοτάδι, φως, ανηφόρα ή άνοδος, κ.ο.κ- κείμενό του, ο Πλάτωνας, μας λέει στην ουσία ότι πιστεύουμε και θεωρούμε σωστό εκείνο που μας σερβίρουν. Την αλήθεια πρέπει να την αναζητήσουμε -με ξεβόλεμα- αλλά αξίζει ο κόπος.
Και είναι δύσκολος ο δρόμος προς το φως καθώς θα είσαι μόνος -ή με ελάχιστους άλλους-, θα πονέσεις και θα δυσκολευτείς πολύ και, τέλος, αν ξαναγυρίσεις στη σπηλιά για να αφυπνίσεις περισσότερους, κινδυνεύεις (να θεωρηθείς ψεύτης, να σε χλευάσουν, να σε ειρωνευτούν, να σε αποβάλουν σαν "λάθος" ή "απάτη").
Στο επί σκηνής έργο δώδεκα χορευτές δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους σε μια δραματοποιημένη απόδοση της αλληγορίας του σπηλαίου ακολουθώντας σύγχρονες χορογραφίες με ταυτόχρονες επεμβάσεις εικόνων και χρησιμοποιώντας αυθεντική μουσική, γραμμένη ειδικά για την παράσταση.
Ατμοσφαιρικό και ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Προσεγμένη δουλειά, εκφραστικά σώματα και απόλυτος συγχρονισμός προσφέρουν τα μέγιστα στο αρτιότατο αποτέλεσμα.
 |
| Από το πρόγραμμα της παράστασης "the cave" |
Χορεύουν οι Alain Rivero Rodriguez, Κατερίνα Αλεξανδράκη, Νώντας Δαμόπουλος, Σμαραλία Καρακώστα, Αργύρης Κουδουνάς, Έρη Παπαχαραλάμπους, Δανιέλα Πισιμίση, Φαίδρα Πισιμίση, Χρήστος Ταγρίδης, Τζένη Τοψίδου, Δημήτρης Αντωνόπουλος και Ελένη Γιαννούδη.
Χορογραφούν οι Δανιέλα Πισιμίση, Φαίδρα Πισιμίση, Alain Rivero Rodriguez, Γιώργος Νταγιάντας και οι χορευτές της ομάδας.
Σύνθεση μουσική και εκτέλεση από τον Γιάννη Πισιμίση (ionnix)
