Η υπόθεση:
Παρακολουθούμε τη ζωή, μιας χαϊδεμένης Άννας, της Αννέζας από τη γέννησή της στο Αϊδίνι στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, την προσφυγιά, την φτώχεια, τη βιοπάλη της, τα πάθη και τα λάθη, τον μεγάλο έρωτα και μέχρι το τέλος του βίου της.
Ο θάνατος επιμένει σταθερά στην παρουσία του, όπως και ο πόνος. Τα βάσανα και οι δυσκολίες δίνουν το παρόν σε κάθε δεκαετία της.
Δηλώνει τιμονιέρης της ζωής της αλλά βιώνει πολλές περιπτώσεις όπου αφήνεται να ορίσουν άλλοι το μέλλον της.
Βασανισμένη και τυραννισμένη η ψυχή της, από τις δυσκολίες και τον πόνο που της αναλογεί.
Βλέπει σε μεγάλο βαθμό τη σκληρή και άδικη πλευρά της ζωής, όμως εκείνη χαμογελά μπροστά στην ανάμνηση των παιδικών της χρόνων και στις πέντε εκείνες μέρες του έρωτά της. Κρατάει στην καρδιά της μια ξεχωριστή θέση για την καλή Ρηνιώ και την αγάπη της Ειρήνης, για εκείνο το λουλουδάκι που ξύπνησε από τη λήθη μετά από μισό αιώνα...
 |
| Από το εξώφυλλο του βιβλίου "Ζωή μου, εσύ..." |
Δύσκολη η ζωή της προσφυγιάς και, στην Ελλάδα, έχουμε μπόλικες τέτοιες ζωές και παραδείγματα δίπλα μας, αν όχι μέσα στην ίδια την οικογένειά μας. Η καταστροφή της Σμύρνης και ο διωγμός των Ελλήνων από τα παράλια της Τουρκίας έχουν δώσει τροφή και έμπνευση σε πολλούς συγγραφείς. Και δικαίως. Οι ιστορίες εκείνων των ανθρώπων μάς έχουν συγκλονίσει, όχι μόνο επειδή πρόκειται για Έλληνες. Είναι το άδικο που μας αγγίζει, το κακό που χτύπησε τα πρόσωπά τους, ο θάνατος και οι απώλειες, ο διωγμός που βίωσαν οι οικογένειές τους, οι περιουσίες που χάθηκαν, οι νέες πατρίδες που αναζήτησαν και οι δυσκολίες που πέρασαν για να καταφέρουν να επιβιώσουν σε τόπους μακρινούς και άγνωστους.
Ο Έλληνας γνωρίζει περισσότερο από κάθε άλλο λαό την έννοια της προσφυγιάς, του ξενιτεμού. Και ένα τέτοιο βιβλίο, πώς θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο!
Η Μαρία Κωνσταντούρου γράφει με την καρδιά της για την ηρωίδα της, την Αννέζα της, αλλά και για όλους εκείνους τους ανθρώπους που έχασαν τα πάντα μέσα σε μία μέρα, που αναζήτησαν μια νέα πατρίδα, που ξεκίνησαν πάλι από το μηδέν, που βίωσαν το σκληρότερο πρόσωπο της ζωής χάνοντας τις περιουσίες και τους ανθρώπους τους. Οι σελίδες γυρίζουν ροδάνι και η ιστορία κρατάει ζωντανό το ενδιαφέρον μου.
Δε καταφέρνω να απαντήσω στο ερώτημα αν, του λόγου μου, θα άντεχα τόσο πόνο και τόσες δυσκολίες. Ίσως ο άνθρωπος να αντλεί δυνάμεις, όταν πρέπει να επιβιώσει, από ένα σεντούκι που βρίσκεται μέσα του και που, αν δεν εμφανιστεί ποτέ η ανάγκη, εκείνο θα μείνει για πάντα κρυφό και άγνωστο.
Σε δεύτερη ανάγνωση, το μυθιστόρημα πραγματεύεται τις επιπτώσεις που έχουν οι αδικίες που έχουμε υποστεί και η εκμετάλλευσή μας από άλλους ανθρώπους στην διαμόρφωση του χαρακτήρα μας και στις μετέπειτα σχέσεις μας. Εκείνος που έχει υποστεί το "κακό" γίνεται πιο επιφυλακτικός, περισσότερο σκληρός με τους άλλους ανθρώπους, αναζητεί την δικαιοσύνη -τη γαλήνη της δικής του ψυχής- με κάθε τρόπο και είναι διατεθειμένος να προβεί στις ίδιες ή και σε χειρότερες πράξεις προκειμένου να "αποκαταστήσει" μερικώς ή πλήρως το κακό και το άδικο που έχει νιώσει.
Τελικά, όμως, το μυθιστόρημα θα κλείσει με έναν γλυκό τρόπο καθώς θα μας θυμίσει πως δεν έχει σημασία τι μας δίνει αυτή η ζωή. Σημασία έχει εμείς τι κάνουμε με αυτό που μας δίνει. Ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε ό,τι έχουμε και οι επιλογές μας καθορίζουν τους καρπούς και κάθε καλό ή κακό που λαμβάνουμε. Δε μπορούμε να αλλάξουμε τη ζωή μας με μια άλλη προτιμότερη. Είναι στο χέρι μας, όμως, να την γεμίσουμε με αγάπη, με χαρά, με ελπίδα, με φίλους, με όνειρα, με φιλοδοξίες... να την κάνουμε καλύτερη και να γίνουμε καλύτεροι.
Η Μαρία Κωνσταντούρου έχει "παντρευτεί" τα βιβλία. Συγγραφέας των δικών της μυθιστορημάτων αλλά και μεταφράστρια πολλών άλλων, εξίσου αγαπημένων.
Θα την δείτε πάντα χαμογελαστή, αισιόδοξη, κεφάτη. Η μιζέρια και η κακή διάθεση δεν έχουν θέση στη ζωή της. Κρατάει (μόνο) τη χαρά και την θετική ενέργεια που εισπράττει από τους αγαπημένους της, από τους φίλους, τους αμέτρητους αναγνώστες της... από την ίδια τη ζωή. Ανοιχτή και πρόσχαρη με όλο τον κόσμο και τόσο επικοινωνιακή που, αν δεν της μιλήσεις, θα έρθει εκείνη να σε χαιρετήσει, να σου συστηθεί και να καλωσορίσει στην παρέα της με το πιο γλυκό, αληθινό και μεγάλο χαμόγελο που έχεις δει πάνω σε άνθρωπο.
Στο χρόνο που μου αφιερώνει μαθαίνω για εκείνη...
Δανείζομαι τους τίτλους των βιβλίων σας. Πώς συμπληρώνετε σήμερα εκείνες τις φράσεις;
Όταν οι γυναίκες τολμούν...
Μ.Κ.:… βρίσκουν τον εαυτό τους, αναγνωρίζουν τις ανάγκες τους, αποδέχονται τα λάθη τους και δίνουν ζωή στα όνειρά τους. Μία γυναίκα που τολμά (κάθε άνθρωπος που τολμά, γενικότερα) διεκδικεί το σεβασμό και την αποδοχή που δικαιούται και διατηρεί άσβεστη την ελπίδα του. Αυξάνει τις πιθανότητές του για επιτυχία και χαρούμενες στιγμές, ενισχύει την αυτοπεποίθησή του και δίνει ιδιαίτερο νόημα στην ύπαρξή του. Το να μη τολμάμε ίσως κρύβει κάποιο είδος ασφάλειας και φαινομενικής ηρεμίας, όμως μας στερεί τη δυνατότητα να εξελιχθούμε, να ωφεληθούμε αλλά και να ωφελήσουμε.
Σε βλέπω παντού...
Μ.Κ.:...αναπόσπαστη συντροφιά μου, που μου έχεις φορτωθεί στην πλάτη και σε κουβαλάω παντού. Μοναξιά. Σκληρή αλλά και εποικοδομητική παρέα, κρυμμένη πάντα σε κάποια μικρή γωνιά της ψυχής μου, προσπαθείς να αφορίσεις, να εκμηδενίσεις ακόμη και τις πιο όμορφες στιγμές μου. Σιγοκαίς στα χαρούμενα γέλια των φίλων, στα γλυκόλογα του αγαπημένου, στα παιχνίδια των παιδιών, στις κουρασμένες ματιές των συναδέλφων, στη γαλήνη της νύχτας και στο φως του πρωινού ήλιου… Βρίσκεσαι παντού και μου κλείνεις απειλητικά το μάτι, όμως έμαθα να σε αποδέχομαι, να σε γλυκαίνω και να σε εξωραΐζω.
Σκιές στο χρόνο...
Μ.Κ.: Σκιές σκοτεινές και αποπνιχτικές που αρνούνται να παραμερίσουν για να πλημμυρίσει με φως η ζωή μας, σκιές που λες και έχουν αλυσοδεθεί πάνω μας και μας δυσκολεύουν να κάνουμε βήματα μπροστά. Άλλες που τις φτιάξαμε εμείς από λάθος επιλογές ή εσφαλμένες αντιδράσεις μας, άλλες που μας τις φόρτωσε η μοίρα σε κάποια από τα καπρίτσια της, σκιές που επιμένουν πεισματικά να σκοτεινιάζουν το διάβα μας. Μάλλον είναι αδύνατο να απαλλαγούμε από όλες, όμως ανακάλυψα πως το μυστικό είναι να τις αφήσουμε να μας ακολουθούν σαν αδύναμοι ζητιάνοι και όχι να στέκονται μπροστά μας σαν ξεπουλημένοι ουραγοί.
Το πολύ δεν είναι πάντα αρκετό...
Μ.Κ.:... επειδή το πολύ του άλλου μπορεί να είναι λίγο για μας και το λίγο το δικό μας μπορεί να αποτελεί θησαυρό για κάποιους άλλους. Το θέμα είναι να κάνουμε το αλισβερίσι της ζωής μας χωρίς ζύγι, δίχως υπολογισμούς. Το μυστικό βρίσκεται στην ένταση των συναισθημάτων. Όλα να γίνονται στο φόρτε. Να αγαπάμε, να συγχωρούμε, να νιώθουμε ευγνωμοσύνη, να προσφέρουμε, να γελάμε ή να κλαίμε, να μιλάμε ή να σωπαίνουμε… Όλα με ένταση ψυχής. Ό,τι βγαίνει από την ψυχή μας ή ό,τι καταφέρει να εισχωρήσει σε αυτή, σίγουρα μετριέται πάντα για ΠΟΛΥ!
Ζωή μου, εσύ...
Μ.Κ.: Ζωή παράξενη και τόσο αντιφατική… Ζωή που όσο πολύ σε αγάπησα, άλλο τόσο σου κάκιωσα… Ζωή που κάποιες φορές ξέφυγες από τα χέρια μου και στριμώχτηκες σε ξένα καλούπια… Ζωή που μου έταξες, αλλά δε μου έδωσες… Ζωή που μου έδωσες κι έπειτα μου πήρες… Ζωή που με πόνεσες κι ύστερα με γιάτρεψες… Ζωή πολύχρωμη, ζωή μαύρη… Ζωή με γέλια και αναστεναγμούς, ζωή γεμάτη θάνατο… Μα τώρα έμαθα, Ζωή. Δε βρίσκεσαι σε αυτά που περιμένω να έρθουν αύριο. Είσαι μέσα στο καθετί που μπορώ να ζω σήμερα, τώρα!
Η γυναίκα είναι πρωταγωνίστρια στα έργα σας. Τουλάχιστον σε αυτά που εμείς οι αναγνώστες γνωρίζουμε.
Μ.Κ.: Ναι, μάλλον δεν έχετε άδικο. Η γυναίκα παίζει μέχρι τώρα τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ίσως επειδή είμαι κι εγώ γυναίκα και παρασύρομαι από τη φύση μου. Ωστόσο, πολλές φορές ο πρωταγωνιστής ενός οποιουδήποτε έργου δε σημαίνει πως έχει και τον καλύτερο ρόλο. Συχνά βλέπουμε δευτεραγωνιστές, ακόμα και «φιλικές συμμετοχές», που μπορούν με μία φράση τους να κλέψουν την παράσταση όλη. Ας πούμε –το έχω διευκρινίσει κι άλλες φορές- στο βιβλίο Το Πολύ Δεν Είναι Πάντα Αρκετό, για μένα το σημαντικότερο ρόλο έπαιξε ο Ανέστης, άντρας και με σχετικά μικρό ρόλο. Ήταν, όμως, αυτός που έπλασε χαρακτήρες, που άλλαξε τη ροή της ιστορίας, που έδωσε τα σπουδαιότερα μηνύματα. Αυτό που θέλω να πω και που το έχω και σαν αρχή στη ζωή μου είναι πως δε με απασχολεί ιδιαίτερα το φύλο κάποιου. Δεν έχω χωρίσει τους ανθρώπους σε δύο κατηγορίες ανάλογα με το γένος τους. Δεν έχω προσάψει ποτέ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στον άντρα και ξεχωριστές ιδιότητες στη γυναίκα. Όλοι είμαστε άνθρωποι και όλοι διεκδικούμε τα ίδια επίθετα. Όλοι κρινόμαστε βάσει της ψυχής και όχι του φύλου μας.
Συγγραφέας -των δικών σας βιβλίων- αλλά και μεταφράστρια πολλών πολλών άλλων. Μια ζωή μέσα στις λέξεις και στο μύθο.
Μ.Κ.: Πραγματικά μια ζωή. Από τότε που, μικρό κοριτσάκι ακόμα, έβλεπα τους γονείς μου να κουβαλούν καθημερινά αμέτρητα βιβλία στο σπίτι, να γεμίζουν διαρκώς τα ράφια της βιβλιοθήκης –που αντικειμενικά ήταν το πιο όμορφο έπιπλο του σπιτιού μας, να ξαπλώνουν κάθε βράδυ με ένα βιβλίο αγκαλιά ο καθένας τους… Τίτλοι αμέτρητοι, εξώφυλλα κάθε είδους, μεγέθη διάφορα… Οι δικοί μου πάντα με προμήθευαν με βιβλία της ηλικίας μου, αλλά έλα που εμένα με τραβούσαν τα δικά τους, τα κατά κάποιο τρόπο απαγορευμένα. Θυμάμαι, πολλές φορές έπαιρνα κάποιο κρυφά και το έκρυβα μέσα στα σχολικά βιβλία για να το διαβάσω με… άλλοθι. Ή τα βράδια κουκουλωνόμουν κάτω από τα σκεπάσματα και ταξίδευα στις ιστορίες τους με τη βοήθεια ενός φακού. Είχα και τετράδια που σημείωνα όλες τις φράσεις που με εντυπωσίαζαν. Κρίμα που χάθηκαν όλα αυτά. Αληθινοί θησαυροί! Μεγαλώνοντας, παρέα με το διάβασμα ήρθε και το γράψιμο –ζωτικές ανάγκες και οι δύο. Κι έπειτα οι μεταφράσεις! Διάβασμα και γράψιμο αντάμα. Ο τέλειος συνδυασμός. Η ουσία είναι πως θεωρώ το βιβλίο, από όποια πλευρά κι αν το δω, αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου, απαραίτητο συντελεστή στη χαρά μου, τρυφερό σύντροφο στη λύπη μου…
Το "Ζωή μου, εσύ..." μετράει ήδη δύο χρόνια κυκλοφορίας, αλλά σε λίγο καιρό θα έχουμε στα χέρια μας την καινούργια σας δουλειά. Μιλήστε μας για αυτό το νέο βιβλίο.
Μ.Κ.: Πράγματι, πέρασαν σχεδόν δύο χρόνια. Η αλήθεια είναι πως με είχε συγκλονίσει η ζωή της ηρωίδας μου και άργησα περισσότερο από άλλες φορές να την αποβάλλω από την ψυχή μου. Κι έπειτα, παρασυρμένη κι εγώ από τα τόσα που συμβαίνουν γύρω μας, δεν ένιωσα τη διάθεση να καταπιαστώ με κάτι καινούριο. Είχα την ανάγκη να γράψω, όμως μου έλειπε η έμπνευση. Δεν ήθελα να πιεστώ απλώς και μόνο για να εκδώσω ένα βιβλίο. Κι έπειτα ήρθε η έμπνευση, αλλά έλειπε η διάθεση. Τέλος πάντων, έφτασε κάποια στιγμή που δεν μπορούσα να σκεφτώ τίποτε άλλο από την ιστορία που είχε ήδη σχηματιστεί στο μυαλό μου. Και τότε κατάλαβα πως ήταν πια η κατάλληλη στιγμή. Την αρχική ιδέα μου την έδωσε μια φίλη που μου είπε να καταπιαστώ με το θρύλο του γεφυριού της Άρτας. Έτρεξα σε βιβλιοθήκες και συγκέντρωσα όσα στοιχεία κατάφερα να βρω. Όμως, όσο συναρπαστικός κι αν είναι ένας θρύλος, εγώ ήθελα κάτι περισσότερο. Ήθελα να δώσω κάποια μηνύματα, κάποιες χρήσιμες πληροφορίες που να αφορούν στη δύσκολη εποχή μας. Πάντα με πλήγωνε και με προβλημάτιζε η παιδική κακοποίηση. Μίλησα με γιατρούς, διάβασα ψυχολογία και εντόπισα «σημάδια» που πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα οι σημερινοί γονείς. Προσπάθησα να μπω στη θέση των ευάλωτων παιδιών, να κατανοήσω τα συναισθήματα και τις αδυναμίες τους, να συνδέσω εμπειρίες με συμπεριφορές, φοβίες και αντιδράσεις. Κι έπειτα έμπλεξα το τότε με το τώρα και δημιούργησα ένα μυθιστόρημα διαφορετικό από τα άλλα που έχω γράψει. Με μπόλικο σασπένς και απανωτές ανατροπές. Ένα κοκτέιλ ρομαντισμού και ρεαλισμού. Ένιωσα πολύ περήφανη όταν έγραψα τη λέξη ΤΕΛΟΣ. Και απόλυτα ικανοποιημένη επειδή είχα πετύχει αυτό που θέλω κάθε φορά: το καινούριο μου βιβλίο να είναι καλύτερο από τα προηγούμενα. Τώρα περιμένω με απερίγραπτη αγωνία να κυκλοφορήσει μέσα στον Απρίλη και να ακούσω τα πρώτα σχόλια των αναγνωστών. Τότε θα έρθει και η ηθική αμοιβή μου…
Τι κερδίζετε μέσα από την καθημερινή επαφή με τους αναγνώστες σας;
Μ.Κ.: Πολλά! Η επικοινωνία με τον κόσμο είναι για μένα κάτι πολύ σημαντικό. Το να βαδίζω στη ζωή σχετικά απομονωμένη και αποστασιοποιημένη από τους ανθρώπους δε μου ταιριάζει. Πιστεύω πως ο άνθρωπος είναι ιδιαίτερα κοινωνικό ον που πρέπει να συμμετέχει σε όλα και να συνυπάρχει με όλους. Αυτό είναι ζωή. Διαφορετικά μιλάμε απλώς για επιβίωση. Προσωπικά δε θεωρώ πως ήρθα σε τούτο τον κόσμο απλώς για να επιβιώσω. Δε μου πάει. Θέλω να ανταλλάζω απόψεις, να δίνω και να παίρνω συναισθήματα, να προσφέρω και να δέχομαι, να απολαμβάνω όχι μόνο τη δική μου ευτυχία αλλά και τη χαρά των άλλων, να δακρύζω όχι μόνο για τους δικούς μου καημούς αλλά και για τον πόνο των συνανθρώπων μου. Να ξέρω πως όταν θα έρθει η στιγμή να πεθάνω, ο θάνατος δε θα με τρομάξει επειδή θα έχω ζήσει όσο εκατό άνθρωποι μαζί.
Υπάρχουν βιβλία άλλων συγγραφέων που θα θέλατε να είχατε γράψει εσείς; Και, γιατί;
Ειλικρινά δεν το έχω σκεφτεί ποτέ, αλλά ούτε και τώρα θα ήθελα να το σκεφτώ. Φοβάμαι πως η ανθρώπινη ματαιοδοξία που όλοι έχουμε θα με έκανε να πω Ναι και θα με οδηγούσε να διαλέξω κάποιο αριστούργημα που χάρισε «αθανασία» στον συγγραφέα του. Ωστόσο, κατά βάθος δεν έχω τόσο φιλόδοξα όνειρα. Άλλωστε, όταν θα έχω πεθάνει τι θα με νοιάζει αν θα κυκλοφορούν ακόμα τα βιβλία μου; Όμως έχω κάποιο άλλο όνειρο, πιο προσιτό ίσως. Θα ήθελα κάποια στιγμή να γράψω ένα βιβλίο που θα μου δώσει το δικαίωμα να μη λέγομαι απλώς «συγγραφέας», αλλά «λογοτέχνης». Λέτε να προλάβω να το καταφέρω;
Στη ζωή πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι -δεν είμαστε ποτέ έτοιμοι για τίποτα- για κάθε περίσταση. Ποιες άμυνες έχετε αναπτύξει εσείς για να αντέχετε στα άσχημα και με ποιες εκδηλώσεις καλωσορίζετε τα όμορφα;
Μ.Κ.: Πραγματικά, ποτέ δεν είμαστε προετοιμασμένοι –όσο κι αν λέμε ότι προετοιμαζόμαστε- για τα άσχημα της ζωής. Ωστόσο, ο άνθρωπος πάντα βρίσκει το κουράγιο να αντέξει και να παλέψει και να συνεχίσει… Ίσως είναι αλήθεια αυτό που λέγεται, πως ο Θεός δίνει στον καθένα μας μόνο όσα μπορεί να αντέξει. Δεν ξέρω. Εγώ δεν έχω κάποιο συγκεκριμένο τρόπο για να ξεπερνώ τα άσχημα της ζωής –και η αλήθεια είναι πως μου έχουν τύχει αρκετά. Το σίγουρο είναι πως θα βιώσω στο έπακρο τη στενοχώρια μου. Τα συναισθήματά μας πρέπει να τα εξαντλούμε εμείς για να μη καταφέρουν να μας εξαντλήσουν αυτά. Σε θέματα που δεν υπάρχουν περιθώρια πισωγυρίσματος, όπως ο θάνατος ας πούμε, προσπαθώ οι όμορφες αναμνήσεις να επισκιάσουν τη θλίψη της απώλειας. Κι έτσι υπερισχύει η χαρά. Για παράδειγμα ο θάνατος των γονιών μου που ήταν και οι σημαντικότερες απώλειες της ζωής μου. Εξακολουθεί να με πονάει, συνεχίζουν να μου λείπουν και πάντα τους αναζητώ σε κάθε χαρούμενη ή θλιμμένη στιγμή της ζωής μου. Όμως καθημερινά τους έχω στη σκέψη και την καρδιά μου, όχι έτσι όπως τους είδα για τελευταία φορά, αλλά έτσι όπως ήμαστε μαζί όλα εκείνα τα χρόνια, όταν μιλούσαμε, γελούσαμε και παίζαμε ευτυχισμένοι. Τις άλλες δύσκολες καταστάσεις που τυχαίνουν στη ζωή μου, τις αντιμετωπίζω με καρτερικότητα, αισιοδοξία και μαχητικότητα. Άλλωστε ξέρω πολύ καλά πως κανένας άνθρωπος δε γίνεται να είναι απόλυτα ευτυχισμένος και ικανοποιημένος. Σε όλους μας αναλογούν χαρές και πίκρες, γέλια και δάκρυα. Το δέχομαι και συνεχίζω. Τόσο απλά. Όσο για τα όμορφα… Εκεί πρέπει να με δείτε. Γελάω, χορεύω, τραγουδάω σαν μικρό παιδί. Κάνω κανονική γιορτή! Και δεν ξεχνώ να νιώθω ευγνωμοσύνη για ό,τι καλό μου στείλει ο Θεός.
Σύντομες απαντήσεις:
Η ζωή θέλει... να απολαμβάνεις την κάθε της στιγμή σαν να είναι ανέλπιστο δώρο.
Η ζωή μπορεί… να έχει δύο όψεις. Εσύ διαλέγεις ποια θα δεις.
Η ζωή γίνεται… όλο και πιο δύσκολη κι εμείς όλο και πιο δυνατοί.
Η ζωή κερδίζεται… μόνο όταν ξέρεις να την εκτιμάς.
Η ζωή ομορφαίνει… κάθε φορά που κάποιος δίπλα σου χαμογελάει.
Η ζωή προχωράει… ακόμη κι αν εσύ αρνείσαι να την ακολουθήσεις.
Η ζωή μας… δεν πρέπει να βάζει τρικλοποδιές στη ζωή κάποιων άλλων.
Η ζωή μάς… αγαπάει όταν την αγαπάμε κι εμείς.
***
Αν έχετε λογαριασμό στο facebook γίνετε μέλη στη σελίδα της.
Επίσης, θα την "ανακαλύψετε" στο προσωπικό της ιστολόγιο.
Η Μαρία Κωνσταντούρου προσφέρει στους αναγνώστες της σελίδας τρία αντίτυπα του βιβλίου της "Ζωή μου, εσύ...".
Για να στείλετε τη συμμετοχή σας στην κλήρωση πατήστε πάνω στο λευκό κείμενο και συμπληρώστε τη φόρμα.
Τελευταία μέρα συμμετοχών η 5η Απριλίου. Τα ονόματα των τυχερών θα ανακοινωθούν στο koukidaki και ο κάθε ένας θα ενημερωθεί με προσωπικό μήνυμα στο ηλεκτρονικό του ταχυδρομείο.
Ο Έλληνας γνωρίζει περισσότερο από κάθε άλλο λαό την έννοια της προσφυγιάς, του ξενιτεμού. Και ένα τέτοιο βιβλίο, πώς θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο!
Η Μαρία Κωνσταντούρου γράφει με την καρδιά της για την ηρωίδα της, την Αννέζα της, αλλά και για όλους εκείνους τους ανθρώπους που έχασαν τα πάντα μέσα σε μία μέρα, που αναζήτησαν μια νέα πατρίδα, που ξεκίνησαν πάλι από το μηδέν, που βίωσαν το σκληρότερο πρόσωπο της ζωής χάνοντας τις περιουσίες και τους ανθρώπους τους. Οι σελίδες γυρίζουν ροδάνι και η ιστορία κρατάει ζωντανό το ενδιαφέρον μου.
Δε καταφέρνω να απαντήσω στο ερώτημα αν, του λόγου μου, θα άντεχα τόσο πόνο και τόσες δυσκολίες. Ίσως ο άνθρωπος να αντλεί δυνάμεις, όταν πρέπει να επιβιώσει, από ένα σεντούκι που βρίσκεται μέσα του και που, αν δεν εμφανιστεί ποτέ η ανάγκη, εκείνο θα μείνει για πάντα κρυφό και άγνωστο.
Τελικά, όμως, το μυθιστόρημα θα κλείσει με έναν γλυκό τρόπο καθώς θα μας θυμίσει πως δεν έχει σημασία τι μας δίνει αυτή η ζωή. Σημασία έχει εμείς τι κάνουμε με αυτό που μας δίνει. Ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε ό,τι έχουμε και οι επιλογές μας καθορίζουν τους καρπούς και κάθε καλό ή κακό που λαμβάνουμε. Δε μπορούμε να αλλάξουμε τη ζωή μας με μια άλλη προτιμότερη. Είναι στο χέρι μας, όμως, να την γεμίσουμε με αγάπη, με χαρά, με ελπίδα, με φίλους, με όνειρα, με φιλοδοξίες... να την κάνουμε καλύτερη και να γίνουμε καλύτεροι.
Θα την δείτε πάντα χαμογελαστή, αισιόδοξη, κεφάτη. Η μιζέρια και η κακή διάθεση δεν έχουν θέση στη ζωή της. Κρατάει (μόνο) τη χαρά και την θετική ενέργεια που εισπράττει από τους αγαπημένους της, από τους φίλους, τους αμέτρητους αναγνώστες της... από την ίδια τη ζωή. Ανοιχτή και πρόσχαρη με όλο τον κόσμο και τόσο επικοινωνιακή που, αν δεν της μιλήσεις, θα έρθει εκείνη να σε χαιρετήσει, να σου συστηθεί και να καλωσορίσει στην παρέα της με το πιο γλυκό, αληθινό και μεγάλο χαμόγελο που έχεις δει πάνω σε άνθρωπο.
Δανείζομαι τους τίτλους των βιβλίων σας. Πώς συμπληρώνετε σήμερα εκείνες τις φράσεις;
Όταν οι γυναίκες τολμούν...
Μ.Κ.:… βρίσκουν τον εαυτό τους, αναγνωρίζουν τις ανάγκες τους, αποδέχονται τα λάθη τους και δίνουν ζωή στα όνειρά τους. Μία γυναίκα που τολμά (κάθε άνθρωπος που τολμά, γενικότερα) διεκδικεί το σεβασμό και την αποδοχή που δικαιούται και διατηρεί άσβεστη την ελπίδα του. Αυξάνει τις πιθανότητές του για επιτυχία και χαρούμενες στιγμές, ενισχύει την αυτοπεποίθησή του και δίνει ιδιαίτερο νόημα στην ύπαρξή του. Το να μη τολμάμε ίσως κρύβει κάποιο είδος ασφάλειας και φαινομενικής ηρεμίας, όμως μας στερεί τη δυνατότητα να εξελιχθούμε, να ωφεληθούμε αλλά και να ωφελήσουμε.
Σε βλέπω παντού...
Μ.Κ.:...αναπόσπαστη συντροφιά μου, που μου έχεις φορτωθεί στην πλάτη και σε κουβαλάω παντού. Μοναξιά. Σκληρή αλλά και εποικοδομητική παρέα, κρυμμένη πάντα σε κάποια μικρή γωνιά της ψυχής μου, προσπαθείς να αφορίσεις, να εκμηδενίσεις ακόμη και τις πιο όμορφες στιγμές μου. Σιγοκαίς στα χαρούμενα γέλια των φίλων, στα γλυκόλογα του αγαπημένου, στα παιχνίδια των παιδιών, στις κουρασμένες ματιές των συναδέλφων, στη γαλήνη της νύχτας και στο φως του πρωινού ήλιου… Βρίσκεσαι παντού και μου κλείνεις απειλητικά το μάτι, όμως έμαθα να σε αποδέχομαι, να σε γλυκαίνω και να σε εξωραΐζω.
Σκιές στο χρόνο...
Μ.Κ.: Σκιές σκοτεινές και αποπνιχτικές που αρνούνται να παραμερίσουν για να πλημμυρίσει με φως η ζωή μας, σκιές που λες και έχουν αλυσοδεθεί πάνω μας και μας δυσκολεύουν να κάνουμε βήματα μπροστά. Άλλες που τις φτιάξαμε εμείς από λάθος επιλογές ή εσφαλμένες αντιδράσεις μας, άλλες που μας τις φόρτωσε η μοίρα σε κάποια από τα καπρίτσια της, σκιές που επιμένουν πεισματικά να σκοτεινιάζουν το διάβα μας. Μάλλον είναι αδύνατο να απαλλαγούμε από όλες, όμως ανακάλυψα πως το μυστικό είναι να τις αφήσουμε να μας ακολουθούν σαν αδύναμοι ζητιάνοι και όχι να στέκονται μπροστά μας σαν ξεπουλημένοι ουραγοί.
Το πολύ δεν είναι πάντα αρκετό...
Μ.Κ.:... επειδή το πολύ του άλλου μπορεί να είναι λίγο για μας και το λίγο το δικό μας μπορεί να αποτελεί θησαυρό για κάποιους άλλους. Το θέμα είναι να κάνουμε το αλισβερίσι της ζωής μας χωρίς ζύγι, δίχως υπολογισμούς. Το μυστικό βρίσκεται στην ένταση των συναισθημάτων. Όλα να γίνονται στο φόρτε. Να αγαπάμε, να συγχωρούμε, να νιώθουμε ευγνωμοσύνη, να προσφέρουμε, να γελάμε ή να κλαίμε, να μιλάμε ή να σωπαίνουμε… Όλα με ένταση ψυχής. Ό,τι βγαίνει από την ψυχή μας ή ό,τι καταφέρει να εισχωρήσει σε αυτή, σίγουρα μετριέται πάντα για ΠΟΛΥ!
Ζωή μου, εσύ...
Μ.Κ.: Ζωή παράξενη και τόσο αντιφατική… Ζωή που όσο πολύ σε αγάπησα, άλλο τόσο σου κάκιωσα… Ζωή που κάποιες φορές ξέφυγες από τα χέρια μου και στριμώχτηκες σε ξένα καλούπια… Ζωή που μου έταξες, αλλά δε μου έδωσες… Ζωή που μου έδωσες κι έπειτα μου πήρες… Ζωή που με πόνεσες κι ύστερα με γιάτρεψες… Ζωή πολύχρωμη, ζωή μαύρη… Ζωή με γέλια και αναστεναγμούς, ζωή γεμάτη θάνατο… Μα τώρα έμαθα, Ζωή. Δε βρίσκεσαι σε αυτά που περιμένω να έρθουν αύριο. Είσαι μέσα στο καθετί που μπορώ να ζω σήμερα, τώρα!
Η γυναίκα είναι πρωταγωνίστρια στα έργα σας. Τουλάχιστον σε αυτά που εμείς οι αναγνώστες γνωρίζουμε.
Μ.Κ.: Ναι, μάλλον δεν έχετε άδικο. Η γυναίκα παίζει μέχρι τώρα τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ίσως επειδή είμαι κι εγώ γυναίκα και παρασύρομαι από τη φύση μου. Ωστόσο, πολλές φορές ο πρωταγωνιστής ενός οποιουδήποτε έργου δε σημαίνει πως έχει και τον καλύτερο ρόλο. Συχνά βλέπουμε δευτεραγωνιστές, ακόμα και «φιλικές συμμετοχές», που μπορούν με μία φράση τους να κλέψουν την παράσταση όλη. Ας πούμε –το έχω διευκρινίσει κι άλλες φορές- στο βιβλίο Το Πολύ Δεν Είναι Πάντα Αρκετό, για μένα το σημαντικότερο ρόλο έπαιξε ο Ανέστης, άντρας και με σχετικά μικρό ρόλο. Ήταν, όμως, αυτός που έπλασε χαρακτήρες, που άλλαξε τη ροή της ιστορίας, που έδωσε τα σπουδαιότερα μηνύματα. Αυτό που θέλω να πω και που το έχω και σαν αρχή στη ζωή μου είναι πως δε με απασχολεί ιδιαίτερα το φύλο κάποιου. Δεν έχω χωρίσει τους ανθρώπους σε δύο κατηγορίες ανάλογα με το γένος τους. Δεν έχω προσάψει ποτέ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στον άντρα και ξεχωριστές ιδιότητες στη γυναίκα. Όλοι είμαστε άνθρωποι και όλοι διεκδικούμε τα ίδια επίθετα. Όλοι κρινόμαστε βάσει της ψυχής και όχι του φύλου μας.
Συγγραφέας -των δικών σας βιβλίων- αλλά και μεταφράστρια πολλών πολλών άλλων. Μια ζωή μέσα στις λέξεις και στο μύθο.
Μ.Κ.: Πραγματικά μια ζωή. Από τότε που, μικρό κοριτσάκι ακόμα, έβλεπα τους γονείς μου να κουβαλούν καθημερινά αμέτρητα βιβλία στο σπίτι, να γεμίζουν διαρκώς τα ράφια της βιβλιοθήκης –που αντικειμενικά ήταν το πιο όμορφο έπιπλο του σπιτιού μας, να ξαπλώνουν κάθε βράδυ με ένα βιβλίο αγκαλιά ο καθένας τους… Τίτλοι αμέτρητοι, εξώφυλλα κάθε είδους, μεγέθη διάφορα… Οι δικοί μου πάντα με προμήθευαν με βιβλία της ηλικίας μου, αλλά έλα που εμένα με τραβούσαν τα δικά τους, τα κατά κάποιο τρόπο απαγορευμένα. Θυμάμαι, πολλές φορές έπαιρνα κάποιο κρυφά και το έκρυβα μέσα στα σχολικά βιβλία για να το διαβάσω με… άλλοθι. Ή τα βράδια κουκουλωνόμουν κάτω από τα σκεπάσματα και ταξίδευα στις ιστορίες τους με τη βοήθεια ενός φακού. Είχα και τετράδια που σημείωνα όλες τις φράσεις που με εντυπωσίαζαν. Κρίμα που χάθηκαν όλα αυτά. Αληθινοί θησαυροί! Μεγαλώνοντας, παρέα με το διάβασμα ήρθε και το γράψιμο –ζωτικές ανάγκες και οι δύο. Κι έπειτα οι μεταφράσεις! Διάβασμα και γράψιμο αντάμα. Ο τέλειος συνδυασμός. Η ουσία είναι πως θεωρώ το βιβλίο, από όποια πλευρά κι αν το δω, αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου, απαραίτητο συντελεστή στη χαρά μου, τρυφερό σύντροφο στη λύπη μου…
Το "Ζωή μου, εσύ..." μετράει ήδη δύο χρόνια κυκλοφορίας, αλλά σε λίγο καιρό θα έχουμε στα χέρια μας την καινούργια σας δουλειά. Μιλήστε μας για αυτό το νέο βιβλίο.
Μ.Κ.: Πράγματι, πέρασαν σχεδόν δύο χρόνια. Η αλήθεια είναι πως με είχε συγκλονίσει η ζωή της ηρωίδας μου και άργησα περισσότερο από άλλες φορές να την αποβάλλω από την ψυχή μου. Κι έπειτα, παρασυρμένη κι εγώ από τα τόσα που συμβαίνουν γύρω μας, δεν ένιωσα τη διάθεση να καταπιαστώ με κάτι καινούριο. Είχα την ανάγκη να γράψω, όμως μου έλειπε η έμπνευση. Δεν ήθελα να πιεστώ απλώς και μόνο για να εκδώσω ένα βιβλίο. Κι έπειτα ήρθε η έμπνευση, αλλά έλειπε η διάθεση. Τέλος πάντων, έφτασε κάποια στιγμή που δεν μπορούσα να σκεφτώ τίποτε άλλο από την ιστορία που είχε ήδη σχηματιστεί στο μυαλό μου. Και τότε κατάλαβα πως ήταν πια η κατάλληλη στιγμή. Την αρχική ιδέα μου την έδωσε μια φίλη που μου είπε να καταπιαστώ με το θρύλο του γεφυριού της Άρτας. Έτρεξα σε βιβλιοθήκες και συγκέντρωσα όσα στοιχεία κατάφερα να βρω. Όμως, όσο συναρπαστικός κι αν είναι ένας θρύλος, εγώ ήθελα κάτι περισσότερο. Ήθελα να δώσω κάποια μηνύματα, κάποιες χρήσιμες πληροφορίες που να αφορούν στη δύσκολη εποχή μας. Πάντα με πλήγωνε και με προβλημάτιζε η παιδική κακοποίηση. Μίλησα με γιατρούς, διάβασα ψυχολογία και εντόπισα «σημάδια» που πρέπει να προσέχουν ιδιαίτερα οι σημερινοί γονείς. Προσπάθησα να μπω στη θέση των ευάλωτων παιδιών, να κατανοήσω τα συναισθήματα και τις αδυναμίες τους, να συνδέσω εμπειρίες με συμπεριφορές, φοβίες και αντιδράσεις. Κι έπειτα έμπλεξα το τότε με το τώρα και δημιούργησα ένα μυθιστόρημα διαφορετικό από τα άλλα που έχω γράψει. Με μπόλικο σασπένς και απανωτές ανατροπές. Ένα κοκτέιλ ρομαντισμού και ρεαλισμού. Ένιωσα πολύ περήφανη όταν έγραψα τη λέξη ΤΕΛΟΣ. Και απόλυτα ικανοποιημένη επειδή είχα πετύχει αυτό που θέλω κάθε φορά: το καινούριο μου βιβλίο να είναι καλύτερο από τα προηγούμενα. Τώρα περιμένω με απερίγραπτη αγωνία να κυκλοφορήσει μέσα στον Απρίλη και να ακούσω τα πρώτα σχόλια των αναγνωστών. Τότε θα έρθει και η ηθική αμοιβή μου…
Τι κερδίζετε μέσα από την καθημερινή επαφή με τους αναγνώστες σας;
Μ.Κ.: Πολλά! Η επικοινωνία με τον κόσμο είναι για μένα κάτι πολύ σημαντικό. Το να βαδίζω στη ζωή σχετικά απομονωμένη και αποστασιοποιημένη από τους ανθρώπους δε μου ταιριάζει. Πιστεύω πως ο άνθρωπος είναι ιδιαίτερα κοινωνικό ον που πρέπει να συμμετέχει σε όλα και να συνυπάρχει με όλους. Αυτό είναι ζωή. Διαφορετικά μιλάμε απλώς για επιβίωση. Προσωπικά δε θεωρώ πως ήρθα σε τούτο τον κόσμο απλώς για να επιβιώσω. Δε μου πάει. Θέλω να ανταλλάζω απόψεις, να δίνω και να παίρνω συναισθήματα, να προσφέρω και να δέχομαι, να απολαμβάνω όχι μόνο τη δική μου ευτυχία αλλά και τη χαρά των άλλων, να δακρύζω όχι μόνο για τους δικούς μου καημούς αλλά και για τον πόνο των συνανθρώπων μου. Να ξέρω πως όταν θα έρθει η στιγμή να πεθάνω, ο θάνατος δε θα με τρομάξει επειδή θα έχω ζήσει όσο εκατό άνθρωποι μαζί.
Υπάρχουν βιβλία άλλων συγγραφέων που θα θέλατε να είχατε γράψει εσείς; Και, γιατί;
Ειλικρινά δεν το έχω σκεφτεί ποτέ, αλλά ούτε και τώρα θα ήθελα να το σκεφτώ. Φοβάμαι πως η ανθρώπινη ματαιοδοξία που όλοι έχουμε θα με έκανε να πω Ναι και θα με οδηγούσε να διαλέξω κάποιο αριστούργημα που χάρισε «αθανασία» στον συγγραφέα του. Ωστόσο, κατά βάθος δεν έχω τόσο φιλόδοξα όνειρα. Άλλωστε, όταν θα έχω πεθάνει τι θα με νοιάζει αν θα κυκλοφορούν ακόμα τα βιβλία μου; Όμως έχω κάποιο άλλο όνειρο, πιο προσιτό ίσως. Θα ήθελα κάποια στιγμή να γράψω ένα βιβλίο που θα μου δώσει το δικαίωμα να μη λέγομαι απλώς «συγγραφέας», αλλά «λογοτέχνης». Λέτε να προλάβω να το καταφέρω;
Στη ζωή πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι -δεν είμαστε ποτέ έτοιμοι για τίποτα- για κάθε περίσταση. Ποιες άμυνες έχετε αναπτύξει εσείς για να αντέχετε στα άσχημα και με ποιες εκδηλώσεις καλωσορίζετε τα όμορφα;
Μ.Κ.: Πραγματικά, ποτέ δεν είμαστε προετοιμασμένοι –όσο κι αν λέμε ότι προετοιμαζόμαστε- για τα άσχημα της ζωής. Ωστόσο, ο άνθρωπος πάντα βρίσκει το κουράγιο να αντέξει και να παλέψει και να συνεχίσει… Ίσως είναι αλήθεια αυτό που λέγεται, πως ο Θεός δίνει στον καθένα μας μόνο όσα μπορεί να αντέξει. Δεν ξέρω. Εγώ δεν έχω κάποιο συγκεκριμένο τρόπο για να ξεπερνώ τα άσχημα της ζωής –και η αλήθεια είναι πως μου έχουν τύχει αρκετά. Το σίγουρο είναι πως θα βιώσω στο έπακρο τη στενοχώρια μου. Τα συναισθήματά μας πρέπει να τα εξαντλούμε εμείς για να μη καταφέρουν να μας εξαντλήσουν αυτά. Σε θέματα που δεν υπάρχουν περιθώρια πισωγυρίσματος, όπως ο θάνατος ας πούμε, προσπαθώ οι όμορφες αναμνήσεις να επισκιάσουν τη θλίψη της απώλειας. Κι έτσι υπερισχύει η χαρά. Για παράδειγμα ο θάνατος των γονιών μου που ήταν και οι σημαντικότερες απώλειες της ζωής μου. Εξακολουθεί να με πονάει, συνεχίζουν να μου λείπουν και πάντα τους αναζητώ σε κάθε χαρούμενη ή θλιμμένη στιγμή της ζωής μου. Όμως καθημερινά τους έχω στη σκέψη και την καρδιά μου, όχι έτσι όπως τους είδα για τελευταία φορά, αλλά έτσι όπως ήμαστε μαζί όλα εκείνα τα χρόνια, όταν μιλούσαμε, γελούσαμε και παίζαμε ευτυχισμένοι. Τις άλλες δύσκολες καταστάσεις που τυχαίνουν στη ζωή μου, τις αντιμετωπίζω με καρτερικότητα, αισιοδοξία και μαχητικότητα. Άλλωστε ξέρω πολύ καλά πως κανένας άνθρωπος δε γίνεται να είναι απόλυτα ευτυχισμένος και ικανοποιημένος. Σε όλους μας αναλογούν χαρές και πίκρες, γέλια και δάκρυα. Το δέχομαι και συνεχίζω. Τόσο απλά. Όσο για τα όμορφα… Εκεί πρέπει να με δείτε. Γελάω, χορεύω, τραγουδάω σαν μικρό παιδί. Κάνω κανονική γιορτή! Και δεν ξεχνώ να νιώθω ευγνωμοσύνη για ό,τι καλό μου στείλει ο Θεός.
Σύντομες απαντήσεις:
Η ζωή θέλει... να απολαμβάνεις την κάθε της στιγμή σαν να είναι ανέλπιστο δώρο.
Η ζωή μπορεί… να έχει δύο όψεις. Εσύ διαλέγεις ποια θα δεις.
Η ζωή γίνεται… όλο και πιο δύσκολη κι εμείς όλο και πιο δυνατοί.
Η ζωή κερδίζεται… μόνο όταν ξέρεις να την εκτιμάς.
Η ζωή ομορφαίνει… κάθε φορά που κάποιος δίπλα σου χαμογελάει.
Η ζωή προχωράει… ακόμη κι αν εσύ αρνείσαι να την ακολουθήσεις.
Η ζωή μας… δεν πρέπει να βάζει τρικλοποδιές στη ζωή κάποιων άλλων.
Η ζωή μάς… αγαπάει όταν την αγαπάμε κι εμείς.
***
Αν έχετε λογαριασμό στο facebook γίνετε μέλη στη σελίδα της.
Επίσης, θα την "ανακαλύψετε" στο προσωπικό της ιστολόγιο.
Η Μαρία Κωνσταντούρου προσφέρει στους αναγνώστες της σελίδας τρία αντίτυπα του βιβλίου της "Ζωή μου, εσύ...".
Για να στείλετε τη συμμετοχή σας στην κλήρωση πατήστε πάνω στο λευκό κείμενο και συμπληρώστε τη φόρμα.
Τελευταία μέρα συμμετοχών η 5η Απριλίου. Τα ονόματα των τυχερών θα ανακοινωθούν στο koukidaki και ο κάθε ένας θα ενημερωθεί με προσωπικό μήνυμα στο ηλεκτρονικό του ταχυδρομείο.
