Πώς μετράμε... την ευτυχία;
Πόπη Μπίσσα: Με τη θαλπωρή της καρδιάς μας. Με μικρές κι ανεκτίμητες στιγμές.
Τη δημιουργία;
Π.Μ.: Με την έμπνευση όταν παίρνει σάρκα και οστά. Όταν αυτό που βλέπεις απέχει από την αφηρημένη εικόνα που σε μια ανύποπτη στιγμή πάει και τρυπώνει στο μυαλό σου. Τότε μόνο είναι αληθινή δημιουργία.
Την επιτυχία;
Π.Μ.: Τι είναι η επιτυχία; Αν έστω ένας άνθρωπος και μετά άλλος ένας κι έπειτα ακόμα ένας νιώσει έντονα συναισθήματα σαν συναντηθεί με το έργο του δημιουργού, τότε αυτό είναι επιτυχία. Η επιτυχία για μένα ταυτίζεται με τη συγκίνηση.
Πώς ένιωσες όταν ολοκλήρωσες το πρώτο σου έργο, ποιο είναι αυτό και σε ποια ηλικία συνέβη;
Π.Μ.: Οι «Αποτυπώσεις» είναι η πρώτη μου ποιητική συλλογή. Τα πρώτα ποιήματα καταγράφηκαν στο εργαστήρι τέχνης δίπλα από καμβάδες, πινέλα, χαρτιά και χρώματα πριν από δεκατέσσερα χρόνια. Ήταν λέξεις, φράσεις ανακατεμένες με κύματα, σταγόνες, εικόνες του βυθού. Ήταν η έμπνευση, η θάλασσά μου, η ψυχή και το καταφύγιό μου. Και σαν η έμπνευση γινόταν εικόνα με ποικίλα υλικά, τεχνικές και πειραματισμούς, γύρω της στριφογύριζαν οι λέξεις και οι στίχοι. Τους κατέγραψα για να αποδώσω την εικαστική έμπνευση. Ήταν αυτές οι στιγμές οι πιο δημιουργικές για μένα. Αργότερα, συνόδεψαν τα έργα μου ως συνοδευτικά κειμενάκια στην πρώτη μου ατομική έκθεση το 2011 στη Λευκωσία με τίτλο «Θάλασσες του κόσμου». Ήταν μια πολύ δημιουργική περίοδος της ζωής μου, σε ηλικία 30 ετών. Τα επόμενα ποιήματα της συλλογής δημιουργήθηκαν πιο συνειδητά, όταν κατάλαβα πως η εσωτερική μου φωνή αποζητούσε το καταφύγιο στην ποίηση. Η συλλογή ολοκληρώθηκε και εκδόθηκε πριν από δύο χρόνια. Έκτοτε αισθάνομαι πολύ έντονα συναισθήματα μα και μία εσωτερική γαλήνη που μου δίνει φτερά να πετάω όλο και πιο ψηλά, όλο και πιο βαθιά στους στοχασμούς μου.
Αν η ζωή σου ήταν... μια σκηνή από ταινία, ποια θα ήταν αυτή;
Π.Μ.: Η σκηνή στο ονειροπαρμένο δάσος στο «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας» του Σαίξπηρ. Η θεατρική σκηνή που με καθήλωσε στα παιδικά μου χρόνια.
...μια μουσική σύνθεση, τι θα ακούγαμε;
Π.Μ.: Πολλές μουσικές συνθέσεις. Λίμνη των κύκνων, The sound of silence, Comfortably numb, οι Συμφωνίες του Μπετόβεν, η μουσική flamenco... Κάθε σύνθεση συνοδεύει κι ένα δημιουργικό μονοπάτι.
...μια στιγμή στο χρόνο, πότε θα ζούσες;
Π.Μ.: Στην εποχή της Αναγέννησης.
Ποιο χρώμα έχει... η χαρά;
Π.Μ.: Πορτοκαλί, σαν τον ήλιο που χρυσίζει την αυγή.
Η λαχτάρα;
Π.Μ.: Έντονο κόκκινο που πάλλεται με κάθε κτυποκάρδι.
Η φλόγα;
Π.Μ.: Όλα τα θερμά σε ποικίλες αποχρώσεις.
Πιστεύεις...
Π.Μ.: ...στη ζωή. Στη δημιουργία. Στην έκφραση. Στη φύση, που εξακολουθεί να είναι όμορφη παρά την απάνθρωπη κακοποίησή της από τον άνθρωπο.
Πονάς...
Π.Μ.: Πολύ συχνά. Όταν τις εικόνες της τηλεόρασης κατακλύζουν ερείπια και χαλάσματα, παιδιά τραυματισμένα, όταν αντικρίζω έναν πατέρα που ψάχνει απεγνωσμένα την οικογένειά του εκεί όπου δεν έχει μείνει τίποτα όρθιο, όταν οι άνθρωποι απαξιώνουν την τέχνη, τη συγκίνηση, τη γνώση. Πονάω κάθε φορά που έρχομαι αντιμέτωπη με την αλλοτρίωση του ανθρώπου.
Προχωράς...
Π.Μ.: Με πείσμα για να ακουστεί η φωνή μου. Για να ανακαλύπτω κάθε φορά τον εαυτό μου μέσα από τη ζωγραφική. Για να πάω ένα βήμα παραπέρα. Για να γράψω αυτό που δεν έγραψα ακόμα. Για να ανακαλύψω τον κόσμο και την κάθε διαφορετική κουλτούρα. Πάντοτε μαζί με την οικογένειά μου. Τα παιδιά μου, ο πιο όμορφος καμβάς μου.
Χορεύεις;
Π.Μ.: Flamenco. Χορός με δυναμισμό και πάθος. Χορός γεμάτος ζωή.
Ξαναγεννιέσαι...
Π.Μ.: Κάθε φορά που νιώθω ικανοποιημένη από μια δημιουργία, είτε ποιητική, είτε εικαστική. Κάθε φορά που νιώθω συγκίνηση.
Χάνεσαι...
Π.Μ.: ...στο άγχος και τις σκέψεις. Είναι πολλά αυτά που πλέον μας βαραίνουν. «Σαν να 'χαν ποτέ τελειωμό τα πάθια κι οι καημοί του κόσμου…»
Τραγουδάς;
Π.Μ.: Όταν ο στίχος κι η μουσική μού μιλούν. Πάντοτε όμως χαμηλά. Για να αισθάνομαι ό,τι ακούω.
Διαβάζεις...
Π.Μ.: Συνεχώς. Για τη διδασκαλία στην τάξη, ποιητικές συλλογές, ακόμα και ποιήματα στα οποία ανατρέχω συνεχώς – ποιήματα-σταθμούς τα ονομάζω, διηγήματα, μυθιστορήματα· αυτή τη στιγμή παρακολουθώ ένα εξ αποστάσεως κύκλο μαθημάτων φιλοσοφίας με τίτλο «Ηθικά διλήμματα τον 21ο αιώνα».
Γράφεις...
Π.Μ.: Σχεδόν συνέχεια. Κάποιους στίχους τους αφήνω, με άλλους καταπιάνομαι συνεχώς μέχρι να νιώσω ικανοποιημένη. Από δω κι από κει, σε χαρτάκια αποκόμματα ενώ ζωγραφίζω, σε σημειώσεις πρόχειρες. Πάνω στον καμβά. Τα συγκεντρώνω όλα σταδιακά σ' ένα τετράδιο με μαύρο στιλό.
Παίζεις...
Π.Μ.: Με τα παιδιά μας και τον σκύλο μας. Στη φύση, στη θάλασσα. Τα οικογενειακά μας παιχνίδια είναι η μεγαλύτερη ευτυχία. Άλλοτε γυρνάω πίσω και θυμάμαι τα παιχνίδια μου ως παιδί. Μ' αρέσει πάρα πολύ να επιστρέφω στις παιδικές μου αναμνήσεις.
Στόχοι και επιδιώξεις:
Π.Μ.: Ν' ανεβαίνω κάθε φορά ένα σκαλοπάτι. Σε κάθε τι δημιουργικό. Έχω πολλά ακόμα σκαλοπάτια ν' ανεβώ. Θαρρώ πως πάντα θα στοχεύω στο επόμενο σκαλί.
Όνειρα:
Π.Μ.: Να ζω την κάθε μου στιγμή. Να βλέπω τα παιδιά μου να χαμογελούν. Πέρα από την ρουτίνα της καθημερινότητας. Να φτάσω σε κάθε γωνιά του κόσμου, να ανακαλύψω πολλά, να εμπνέομαι διαρκώς και ν' αφήσω ένα μικρό λιθαράκι στον κόσμο ετούτο. Στίχους που θα συγκινούν, εικαστικά έργα που θα μιλούν στις καρδιές.
Η ποιητική συλλογή της Πόπης Μπίσσα Αποτυπώσεις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΣΠΕΚ - Αρχύτας. Ακολουθούν αποσπάσματα από την κεντρική παρουσίαση του βιβλίου από την ομιλία της ίδιας:
Αποτυπώσεις... της εικαστικής και ποιητικής μου ταυτότητας. Ήταν λοιπόν οι Θάλασσες του κόσμου που αναδίπλωσαν μέσα μου κάποιες τόσες δα μικρές λέξεις. Λέξεις που άρχισαν να αναπηδάνε και να με παιδεύουν καθώς δοσμένη στο ζωγραφικό μου έργο δεν έλεγαν να φύγουν από το μυαλό μου. Ομολογώ πως στην αρχή δεν τους έδωσα σημασία, δεν έλεγαν όμως να μ' αφήσουν ήσυχη και όσο καταπιανόμουν με τα κύματα και τις υδάτινες επιφάνειες αυτές ήταν λες και χόρευαν μπρος στα μάτια μου. Ασυναίσθητα λοιπόν πήρα μολύβι και χαρτί κι έγραψα τους πρώτους μου στίχους για το 'να κύμα και τ' άλλο που σάλεψαν τ' όνειρό μου και ξύπνησαν αισθήματα που θέλησαν για πάντα / να υπάρχουν και να ζουν. Και τότε ένιωσα ένα διαφορετικό, πρωτόγνωρο σκίρτημα. Κι ανακάλυψα μέσα από τις λέξεις, πως δεν μου αρκούσε πια να ζωγραφίζω το θαλασσινό τοπίο, ένιωσα μια πολύ δυνατή παρόρμηση να ερμηνεύσω τη δυναμική της επιφάνειας του θαλασσινού νερού, να κατανοήσω τη δομή του και ταυτόχρονα να γράψω γι' αυτό. Πήρα λοιπόν πολύ μεγάλα χαρτιά, τα άπλωσα στο πάτωμα, ζωγράφισα μεγάλες επιφάνειες με ελάχιστα χρώματα κι άρχισα να διπλώνω τη μία άκρη του χαρτιού πάνω στην άλλη και να απλώνω την μπογιά με τις παλάμες μου σαν να προσπαθούσα να δημιουργήσω τις φόρμες που σχηματίζει η επιφάνεια του νερού. Μετά ξεκολλούσα τα δύο χαρτιά μεταξύ τους που σκίζονταν κι έβλεπα ξαφνικά τις φόρμες της επιφάνειας του νερού να εικονίζονται στις σκισμένες λωρίδες του χαρτιού. Κι έγραψα πως Λευτέρωσα την ύλη, αφέθηκα ξανά / κι έγινα πνεύμα που χαράζει και βαθαίνει. / Στη θάλασσα, λιβάδι του καρπού, / στην άσημη λωρίδα / και στη μοίρα / που δεν ήθελε ν' αλλάξει / πορεύτηκα.Το ποιητικό και ζωγραφικό μου ταξίδι είχε αρχίσει να μου προσφέρει τις πιο ευτυχισμένες μοναχικές μου στιγμές. Κι οι λέξεις μου πια ξεπηδούσαν με χαρά από την καρδιά στο χαρτί και ταυτόχρονα ζωγράφιζα κι έγραφα. Κι ήταν αυτό η πιο ευχάριστη συντροφιά, η καταφυγή στον δικό μου εικαστικό και ποιητικό κόσμο όπου οι λέξεις με βοηθούσαν να εκφραστώ με χρώματα και τα χρώματα με οδηγούσαν στις λέξεις. Έτσι λοιπόν έγραψα πως σε κάθε θάλασσα του κόσμου / αντικρίζω την ψυχή μου. / Εικόνες μοναδικές, ελεύθερες / που με καλούν στο πέρασμά τους. / Κάθε γη μού ανήκει. / Θάλασσά μου, ψυχή και καταφύγιό μου.Κι έπειτα θέλησα να καταδυθώ στον θαλασσινό βυθό μου και να ζωγραφίσω τη θάλασσα ως έννοια, σαν άπιαστη εικόνα που από κείνη τη στιγμή και για αρκετά χρόνια αποτελούσε τον δικό μου ονειρικό κόσμο. Κι εκεί ανακάλυψα την ελευθερία μου. Γιατί η απεραντοσύνη του θαλασσινού τοπίου, ο ανεξερεύνητος χρωματικός βυθός μου, η δομή της επιφάνειας του νερού, ακόμα κι η πιο μικρή σταγόνα με παρέσυραν σε στίχους που έγιναν ένα με το ζωγραφικό χαρτί. Εκεί λοιπόν, στον υδάτινό μου κόσμο, ανακάλυψα την ποίηση. [...]Για πολύ καιρό έλεγα στον εαυτό μου πως γράφω γιατί ζωγραφίζω. Όταν όμως ένιωσα ξανά την ανάγκη να γράψω συνειδητοποίησα πως ήταν άλλες οι εικόνες που μ' οδηγούσαν και πάλι στα μονοπάτια της ποίησης.Όταν ένα απόγευμα ήμασταν με τα παιδιά μου στο εργαστήρι είδα τα χέρια τους. Είδα τις παλάμες τους να προσπαθούν να δώσουν σχήμα στον πηλό κι εκείνη τη στιγμή ένιωσα και πάλι την ανάγκη να αποστασιοποιηθώ από ό,τι έκανα και να παρατηρήσω προσεκτικά. Κι «είδα» πως οι ανθρώπινες παλάμες είναι το μέσο με το οποίο οι νοητικές εικόνες αποτυπώνονται κυριολεκτικά στο χαρτί, στον πηλό, στον καμβά και αποκτούν ζωή. Έτσι από εκείνη την απρόσμενη εικόνα γεννήθηκαν στίχοι κι έπειτα έργα. Άρχισα πρώτα να γράφω στίχους με πινέλο, με μολύβι, απευθείας με το σωληνάριο της μπογιάς στο ζωγραφικό χαρτί κι έπειτα να ζωγραφίζω την ποιητική εικόνα του μυαλού μου γύρω και πάνω από τον στίχο. Και ποίηση και ζωγραφική έγιναν ένα, μία τέχνη. Κι αυτή νιώθω τώρα πια πως είναι η ταυτότητά μου. Αυτήν θέλω να υπηρετώ. Να γράφω και ταυτόχρονα να ζωγραφίζω την τέχνη που υπάρχει γύρω μου, τις εικόνες της γης, του ωκεανού, εικόνες στις οποίες κινείται ο άνθρωπος που νιώθει, που αγαπά και ακόμα εικόνες που ο ίδιος ο άνθρωπος καταστρέφει όλα όσα θα έπρεπε να προστατεύει. [...] Στους στίχους μου αποτυπώνω ακριβώς αυτό, την ανάγκη μου να θρέφω την ψυχή μου με εικόνες κι αισθήματα που τη γαληνεύουν.
Καλλιτεχνικό ή/και λογοτεχνικό βιογραφικό σημείωμα:
Η Πόπη Μπίσσα κατάγεται από το Μεσολόγγι και τη Λευκωσία όπου διαμένει. Σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με κατεύθυνση στις Νεοελληνικές σπουδές. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στα Παιδαγωγικά/Διά Βίου Μάθηση (Ανοικτό Πανεπιστήμιο Αγγλίας). Εργάζεται ως Φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση από το 2003 και συνεχίζει την εκπαίδευσή της παρακολουθώντας σεμινάρια Παιδαγωγικής και Λογοτεχνίας. Παράλληλα, ασχολείται με τη ζωγραφική και παρακολουθεί μαθήματα από την παιδική της ηλικία στο Εργαστήρι Τέχνης Νικόλα Παναγή. Είναι κάτοχος GCE O' Level στη ζωγραφική κι έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις του εργαστηρίου. Από το 2008 μέχρι το 2010 συμμετείχε στην καλλιτεχνική ομάδα Earth Art η οποία πραγματοποίησε ταξίδια κι εκθέσεις ζωγραφικής στην Κούβα, Πορτογαλία και Τσεχία. Παρακολούθησε μαθήματα Ιστορίας της Τέχνης καθώς και μαθήματα Φωτογραφίας. Το 2011 παρουσίασε την πρώτη της ατομική έκθεση με τίτλο Θάλασσες του κόσμου στη Λευκωσία και Λεμεσό. Παράλληλα, ασχολήθηκε με τον χορό flamenco. Γνωρίζει αγγλικά και ιταλικά. Το 2022 εκδόθηκε η πρώτη της ποιητική συλλογή Αποτυπώσεις από τις εκδόσεις ΣΠΕΚ - Αρχύτας. Ως εικαστικός και μέλος του Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου, φιλοτέχνησε τα Βραβεία Ανθρωπισμού και Λογοτέχνη για το έτος 2023, που απονέμονται από τον ΣΠΕΚ, στο τέλος κάθε χρόνου, σε εξέχουσες προσωπικότητες των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών. Ποιήματά της έχουν διακριθεί σε πανελλήνιους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς κι έχουν περιληφθεί σε ποιητικές ανθολογίες και λογοτεχνικά περιοδικά στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Βραβεύτηκε με το Πρώτο Βραβείο Ποίησης InterArtia 2023 καθώς και με το Πρώτο Βραβείο στον 9ο Παγκόσμιο Διαγωνισμό «Κ. Π. Καβάφης» της International Art Academy and Society με την πρώτη της ποιητική της συλλογή Αποτυπώσεις στην οποία αποδόθηκε επίσης το τιμητικό Βραβείο Πίνδαρος. Ανακηρύχθηκε «Artist of the Year 2023» στην κατηγορία Ποίηση από την International Art Academy.
