Τι σας ώθησε να γράψετε αυτό το βιβλίο;
Χάρης Βαρούτης: Tο πρώτο μου βιβλίο γεννήθηκε από την αγάπη μου για τον Έντγκαρ Άλαν Πόου. Είχα διαβάσει όλες τις προηγούμενες μεταφράσεις, αλλά κάτι μου έλειπε προσωπικά. Οπότε επιχείρησα να το μεταφράσω εγώ και μετά έγραψα μία εργασία πάνω στο «Κοράκι».
Το δεύτερο βιβλίο ήταν εξίσου αβίαστο. Μ' αρέσει να γράφω ποίηση και όταν μαζεύτηκαν αρκετά ποιήματα σκέφτηκα να τα εκδώσω. Για το ομώνυμο ποίημα όμως, το «Ναι, αρνούμαι», συγγραφικά «καύσιμα» ήταν διάφορα στιγμιότυπα της ζωής μου και των ζωών των γύρω μου.
Έχετε επιλέξει να παρουσιάσετε τα έργα σας συνοδευόμενα από εικαστικά και μάλιστα σε παραλληλισμό. Πώς προέκυψε αυτή η επιλογή; Θα λέγατε ότι οι δύο τρόποι έκφρασης συνεργάζονται και συνλειτουργούν προσφέροντας κάτι πιο ολοκληρωμένο;
Χ.Β.: Δεν υπήρχε δίλημμα. Για μένα οι λέξεις είναι παντρεμένες με τις εικόνες. Δεν θα υπάρξει έργο μου που δεν συνοδεύεται από ζωγραφική. Εκτός αυτού, μου αρέσει να συνεργάζομαι με ανθρώπους που σκέφτονται, νιώθουν και βιώνουν τα πράγματα με πολύ διαφορετικό τρόπο από μένα. Μέσα από αυτή την αντίθεση δημιουργείται κάτι καινούργιο, όχι μόνο για τους αναγνώστες αλλά και για μένα. Και αυτό δεν θα το άλλαζα με κάτι άλλο.
Πώς βιώνετε την εμπειρία της ανάγνωσης των έργων σας μετά από ένα χρονικό διάστημα, όταν αυτά έχουν τυπωθεί σε ένα βιβλίο και έχει περάσει καιρός από τη δημιουργία τους; Εξακολουθείτε να συμφωνείτε και να έχετε τον ίδιο ενθουσιασμό;
Χ.Β.: Kάθε φορά που διαβάζω αυτά που έχω γράψει βιώνω διαφορετικά συναισθήματα. Αυτό συμβαίνει γιατί κάθε φορά είμαι διαφορετικός άνθρωπος. Άλλες φορές με περισσότερο και άλλες φορές με λιγότερο ενθουσιασμό. Άλλες φορές συμφωνώ άλλες φορές διαφωνώ. Δεν γίνεται αλλιώς.
Έχετε διαφωνήσει ποτέ με τον δημιουργικό εαυτό σας;
Χ.Β.: Αν δεν διαφωνούσα δεν θα έγραφα! Η διαφωνία είναι που γεννάει, όχι η συμφωνία. Κάθε φορά που κινούμαι, γίνεται μέσα μου μια ψηφοφορία. Δεν υπάρχει περίπτωση να υπάρχει απόλυτη συμφωνία. Αρκεί να υπάρχει πλειοψηφία και μετά πράττω.
Υπάρχει κάποιο έργο που να το ξεχωρίζετε και γιατί;
Χ.Β.: Μέχρι στιγμής έχω δύο βιβλία στο ενεργητικό μου. Δεν ξεχωρίζω κάποιο καθώς είναι πάρα πολύ διαφορετικά μεταξύ τους. Είναι σαν να προσπαθώ να διαλέξω μεταξύ ενός αθλήματος και μίας τέχνης. Τα αγαπώ το ίδιο και τα χρειάζομαι.
Υπάρχουν στιγμές που σας πυροδοτούν βάζοντάς σας σε δημιουργική κίνηση;
Χ.Β.: Ασταμάτητα. Όλη μου η καθημερινότητα. Περιστατικά που μου προκαλούν θυμό, λύπη, απογοήτευση, φόβο και χαρά. Όλα αυτά που συμβαίνουν αποτελούν εν δυνάμει καύσιμα για ό,τι καλλιτεχνικό καταπιάνομαι.
Κι αντίστοιχα, υπάρχουν στιγμές για τις οποίες δεν θα γράφατε ποτέ τίποτα;
Χ.Β.: Εννοείται πως υπάρχουν στιγμές για τις οποίες δεν θα έγραφα ποτέ τίποτε. Μα πραγματικά, αν έγραφα κάτι για οτιδήποτε, δεν θα είχα χρόνο να ζήσω! Ευτυχώς που υπάρχουν αυτές οι στιγμές. Είναι στιγμές που απενεργοποιώ το συναίσθημά μου και τη νόησή μου και απλά υπάρχω. Αυτό ήδη δεν καταρρίπτει το «Σκέπτομαι άρα υπάρχω»; Γιατί η αλήθεια είναι πως μπορώ να υπάρχω χωρίς να σκέφτομαι.
Αν θα έπρεπε να περιγράψετε το εν λόγω πόνημα με μία μόνο λέξη, ποια θα ήταν αυτή;
Χ.Β.: Όσον αφορά στο «Κοράκι», η λέξη θα ήταν «εξιλέωση». Για το «Ναι, αρνούμαι» η λέξη είναι «εγώ».
Αν το βιβλίο σας ήταν/γινόταν ένα κανονικό ταξίδι κάπου στον κόσμο, πού θα πηγαίναμε και πόσες μέρες θα κρατούσε;
Χ.Β.: «Το κοράκι» θα μας πέταγε στο Salem. Δεν ξέρω γιατί. Ήταν το πρώτο που μου ήρθε στο μυαλό όταν διάβασα την ερώτηση. Η ποιητική συλλογή θα μας ταξίδευε με τρένο στο χωριό μου. Στα Τρυπιά του νομού Αχαΐας. Από το Salem δεν νομίζω να μπορούσαμε να διαφύγουμε οπότε μάλλον το ταξίδι θα κράταγε για πάντα. Στο χωριό μου πέντε ημέρες είναι αρκετές!
Ποια είναι η γνώμη σας για τη σύγχρονη βιβλιοπαραγωγή στη χώρα μας σε σχέση με την λογοτεχνία; Έχετε αγαπημένους Έλληνες συγγραφείς;
Χ.Β.: Δεν μπορώ να εκφέρω άποψη για την βιβλιοπαραγωγή στη χώρα μας τώρα. Αν και είμαι σίγουρος πως υπάρχουν εξαιρετικοί καλλιτέχνες, είμαι λίγο κολλημένος με τα παλιά. Αγαπημένος μου Έλληνας ήταν, είναι και μάλλον θα παραμείνει, ο Αντώνης Σαμαράκης.
Αυτά είπε ο Χάρης Βαρούτης, σε μια μικρή συνέντευξη μεγάλων βιβλιοταξιδιών, για –και με αφορμή– την ποιητική του συλλογή Ναι, αρνούμαι, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πηγή. Φυσικά, θα παρατηρήσετε ότι αναφέρεται και στο προηγούμενο βιβλίο του Το κοράκι.
Πρόκειται για μια συλλογή ομοιοκατάληκτων ποιητικών γραφημάτων, που έχουν και μια στιχουργική αξία παράλληλα, όπου παρατηρούνται επιρροές από τη δημοτική μας ποίηση αλλά με σύγχρονη γλώσσα. Πολύ όμορφη και ενδιαφέρουσα προσθήκη αποτελούν τα εικαστικά έργα του Γιώργου Ατάρτη που συνοδεύουν αισθητικά, νοηματικά, διαισθαντικά, ή με όποιο άλλο τρόπο μπορείτε να σκεφτείτε, τα κείμενα. Όλα τα ποιήματα έχουν το δικό τους εικαστικό ενώ το στοιχείο που με κέρδισε εμένα είναι ότι αποφύγαμε το προφανές. Δηλαδή, δεν έχουμε μια σειρά εικόνων που περιγράφουν τους στίχους αλλά μια σειρά έργων που συνλειτουργούν με το εκάστοτε ποιητικό και μάλιστα σε ποικίλα στιλ, τεχνικές, υφολογικά χαρακτηριστικά κ.ο.κ.
Το σύνολο δομεί ένα ενδιαφέρον βιβλίο του οποίου η εμπειρία ξεκινά από τον τίτλο του, λόγω της αντίθεσης των λέξεων που τον αποτελούν. Αν μάλιστα διαβάσει κανείς και το ομότιτλο έργο καταλαβαίνει εύγλωττα ότι ο σκοπός εδώ είναι να επιχειρήσουν οι συν-δημιουργοί την άνευ όρων παράδοση στον κόσμο του θορύβου από πανχρωμίες και ήχους. Κρατούν το συναίσθημα και αρνούνται το κάθε κακό, στραβό, άδικο...
Παίρνεις ένα βιβλίο, αποκτάς και ένα εικαστικό λεύκωμα.
