Τα μικρά σε σελίδες βιβλία, πάντα απαιτούν περισσότερο χρόνο ανάγνωσης και περισυλλογής, απ' ότι ένα βιβλίο με πολλαπλάσιο αριθμό σελίδων, όσο κι αν σας φαίνεται περίεργο. Ένα ολιγοσέλιδο βιβλίο έχει συμπυκνωμένη γνώση, πολλά κρυφά νοήματα, που πρέπει να ανακαλύψεις και να στοχαστείς, και βέβαια δεν είναι λίγα αυτά που θέλει να πει –δεν λέει αλλά υπονοεί– βάζοντας τον αναγνώστη να ανασύρει μέσα από τις λέξεις τροφή για σκέψη.
Το βιβλίο χωρίζεται σε μικρές σκηνές. Πρωτοπόρα είναι η άφιξη σε έναν χώρο οικείο, τον χώρο ενός ζευγαριού. Λιγοστές οι λέξεις, καθορισμένες οι πράξεις, μα τόσο έντονη στον χώρο η γυναικεία ενέργεια που ακτινοβολεί επάνω σου και σε καίει.
Στο κρεβάτι, η συνέχεια μεν είναι βουβή μα τόσο εκκωφαντική που κανείς δεν μπορεί να μείνει ασυγκίνητος. Οι συσπάσεις των σωμάτων τους, η διαδρομή ενός και μοναδικού φιλιού, τα δόντια που δαγκώνουν, τα κορμιά που βρίσκονται σε έκσταση και φυσικά ο «επιθανάτιος» ρόγχος που γεμίζει τον χώρο της ώρα της ύψιστης κορύφωσης, μας οδηγούν σε ένα σκηνικό που αφήνει περιθώρια να καλπάσει η φαντασία.
Σειρά έχει το ξύπνημα νωρίς το πρωί με ένα παγωμένο και υγρό αεράκι να εισβάλει με φόρα από τα στόρια που κάποιο χέρι άνοιξε βίαια.
Στο ντους, λαμβάνει χώρα ένα λυσσαλέο λούσιμο, μια εξ ολοκλήρου φροντίδα σώματος και ψυχής από τη γυναίκα προς τον άνδρα και το ηδονικό ντύσιμο που έπεται αφήνει αιχμές για μια συνέχεια σκέτη καταιγίδα.
Ο πρωινός καφές σερβίρεται από τα χεράκια της οικονόμου του σπιτιού δόνα Μαριάνα, εκεί στο λιακωτό όπου για μια ακόμη φορά η ερώτηση «τι έχεις;» από την πλευρά της γυναίκας θα μείνει μετέωρη να αναζητά μια απάντηση που ποτέ δεν ήρθε.
Η έκρηξη εισβάλει απρόσμενα στο σκηνικό μας, όταν οι καταστροφείς-μυρμήγκια έχουν καταφέρει ένα «χτύπημα» στον θάμνο της περίφραξης, ασήμαντη αφορμή που θα δώσει βήμα να ξεσπάσει θύελλα μεταξύ του ζευγαριού. Το σύνθημα δόθηκε, η λεκτική, και όχι μόνο, διαμάχη γεμάτη οργή, χολή και χλεύη έλαβε πυρ και οι ήρωες έλαβαν θέσεις μάχης με εμφανή την υπεροχή του αρσενικού. Μια αγύρτισσα υψώνει το ανάστημά της σε έναν απατεώνα και τα λόγια γεμάτα αλαζονεία πονάνε κι ας μην το δείχνουν.
Η αφορμή εξακολουθεί να είναι αφορμή, ή μήπως όχι;
Λόγια γεμάτα ταπείνωση, ναρκισσισμό και υπεροπτική μανία, μια άνευ λόγου επίδειξη δύναμης που ξεπηδά μέσα από λυσσαλέες και φασιστικές συμπεριφορές και ένα χέρι που προσγειώνεται σε τρυφερό μάγουλο, οδεύουν σε μια ηδονική λύση που την ακολουθεί η κάθαρση.
Μια άτακτη αναχώρηση θα περιμένει στωικά μια νέα άφιξη, η οποία βρίσκει τον πρωταγωνιστή της ιστορίας σε εμβριακή στάση, έτοιμο να γίνει για μια ακόμη φορά έρμαιο της ασυγκράτητης παρόρμησής τους.
Από τα βιβλία που διαβάζω, επιλέγω μια φράση που μου κίνησε το ενδιαφέρον για να την μοιραστώ μαζί σας. Από το βιβλίο του Ραντουάν Νασσάρ, ένα σύντομο βιογραφικό του οποίου θα βρείτε στο τέλος του άρθρου, επέλεξα την παρακάτω:
Όποιος χρησιμοποιεί τη λογική ενσωματώνει τα πάθη του σ' αυτή.
Θα έλεγε κανείς, τι νόημα έχει να είναι δύο άνθρωποι μαζί όταν η συμβίωσή τους εκρέει χολή και πύον;
Πώς και γιατί να συνυπάρξουν όταν δεν τους ενώνει κάτι άλλο πέραν του ερωτικού πόθου;
Είναι ένα ξέχειλο ποτήρι οργή έτοιμη να διαλύσει έναν γυάλινο κόσμο κι αν ναι, πόσο εύκολο είναι μετά να κολλήσεις τα κομμάτια του;
Πολλές ερωτήσεις έρχονται αβίαστα στον νου μετά την ανάγνωση του βιβλίου και αναζητούν απαντήσεις. Οι αιχμές που αφήνει ο συγγραφέας είναι πολλές. Το συναισθηματικό σθένος των ηρώων ξεχειλίζει. Ψυχές λαβωμένες, πονεμένες ζητούν την κάθαρση. Η αγάπη είναι σε θέση να συνδράμει αν και όταν της ζητηθεί. Το πάθος, ως ακοίμητος φρουρός κατασκοπεύει κάθε τους κίνηση. Σε ένα ερεβώδες σκηνικό που ελλοχεύει να ξεσπάσει η καταιγίδα, οι ήρωες αλληλεπιδρούν, μάχονται, παλεύουν με τον ίδιο τους τον εαυτό και αποζητούν πρόσφορο έδαφος σε αγκαλιές που στωικά περιμένουν.
Ποιος σερβίρει το ποτήρι οργή;Ποιον έχει αποδέκτη;
Τα ανθρώπινα πάθη αλλά και οι κρυμμένες ψυχές που αναζητούν διέξοδο ντύνονται με τα ρούχα μιας σκληρής ομορφιάς και προσφέρονται στους αναγνώστες χωρίς φτιασίδια και επιμέλεια.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.
Επιμέλεια - διορθώσεις: Τζένη Κουκίδου
Το οπισθόφυλλο του βιβλίου αναφέρει:
«Το σώμα πριν το ρούχο» δηλώνει ο ήρωας του Ένα ποτήρι οργή, καθώς αφηγείται όσα συμβαίνουν κάποιο πρωινό μετά από μια ερωτική νύχτα, όταν η φαινομενική αρμονία ανάμεσα σ' εκείνον και στη σύντροφό του ξαφνικά διαλύεται. Με αφορμή ασήμαντη (φαινομενικά), πιάνονται κι οι δυο σ' έναν άξεστο καβγά, τα πάθη μαίνονται, μια σκηνή φωτίζεται και οι ίδιοι ήρωες, κατά κάποιον τρόπο, επανέρχονται το πρωί σε αυτό που έκαναν το βράδυ: γδύνουν ξανά ο ένας τον άλλον. Τεταμένη και κοφτερή, η γλώσσα του βιβλίου φτάνει σε τέτοια ένταση και δόνηση, που καθιστά την αφήγηση αυτή ένα έργο με μοναδική θέση στη λογοτεχνία της Βραζιλίας, ένα σύγχρονο κλασικό έργο.
Ο Ραντουάν Νασσάρ γεννήθηκε το 1935 στην πολιτεία του Σάο Πάολο από μετανάστες Λιβανέζους γονείς. Σπούδασε στη Νομική Σχολή (την οποία εγκατέλειψε στο πέμπτο έτος) του Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο. Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε το 1975 με το μυθιστόρημα Αρχαία καλλιέργεια (Lavoura arcaica, Εκδόσεις Πατάκη, 2024). Το 1978 δημοσίευσε τη νουβέλα Ένα ποτήρι οργή (Um copo de cόlera, Εκδόσεις Πατάκη, 2023), γραμμένη το 1970. Τα δύο αυτά βιβλία αποτελούν τα σημαντικότερα έργα του και συγκαταλέγονται στα σπουδαιότερα της σύγχρονης βραζιλιάνικης λογοτεχνίας. Ο Νασσάρ ιδιωτεύει από το 1984, ασχολούμενος με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. To 2016 του απονεμήθηκε το βραβείο Camoes, η κοινή διάκριση Πορτογαλίας και Βραζιλίας για τον σημαντικότερο συγγραφέα, ενώ το Ένα ποτήρι οργή έχει τιμηθεί με το Premio Jabuti, τη διάκριση για το καλύτερο μεταφρασμένο έργο Bραζιλιάνου συγγραφέα. Η Αρχαία καλλιέργεια μεταφέρθηκε το 2001 στον κινηματογράφο από τον Luiz Fernando Carvalho.
