Καταφύγια του άμαχου πληθυσμού
Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 ο άμαχος πληθυσμός, δηλαδή τα γυναικόπαιδα, οι ασθενείς και οι ηλικιωμένοι υπέφεραν τα πάνδεινα όσο οι άντρες πολεμούσαν μακριά από τον τόπο τους. Οι άμαχοι ήταν διαρκώς εκτεθειμένοι στις επιδρομές, στην εκτεταμένη λεηλασία, στη σκλαβιά και στην αδυσώπητη σφαγή από τους Τούρκους και τους Αλβανούς.
Ταυτόχρονα, όμως, κινδύνευαν κι από τους ατίθασους Έλληνες αγωνιστές, που εύκολα έκαναν πλιάτσικο στα χωριά, λόγω αδυναμίας της σχεδόν ανύπαρκτης Κεντρικής Διοίκησης να τροφοδοτεί τα μαχόμενα σώματα των επαναστατημένων Ελλήνων.
Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν η αναζήτηση χώρων καταφυγής, που παρείχαν ασφάλεια στους κατοίκους, κυρίως της υπαίθρου. Οι χώροι αυτοί στη Δυτική Στερεά Ελλάδα ονομάστηκαν αποκλείστρες, από το ρήμα αποκλείω και την παραγωγική κατάληξη -τρα.